بیماری‌های واگیردار یا عفونی، به آن دسته از بیماری هایی گفته می شود که از فردی به فرد دیگر انتقال می یابد. این انتقال از طریق میکروب‌هایی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها صورت می‌گیرد.
برای درمان بیماری های عفونی واگیردار نیاز به متخصص عفونی دارید : ویزیت متخصص عفونی در منزل
چگونه بیماری‌های واگیردار گسترش می‌یابند؟
نحوه انتقال بیماری های واگیردار از طریق تماس مستقیم با فرد بیمار، از طریق هوا، آب یا غذا،وسایل شخصی یا از طریق ناقلین به افراد سالم است.
● تماس مستقیم: از طریق تماس مستقیم با فرد مبتلا یا ترشحات بدن او بیماری و یا میکروب به فرد دیگر منتقل می شود.
● تماس غیرمستقیم: انتقال از طریق تماس با اشیاء آلوده مانند دستگیره در، تلفن یا سطوح آلوده و وسایل شخصی نیز امکان پذیر است.
● انتقال از طریق هوا: سرفه، عطسه یا صحبت کردن فرد آلوده می‌تواند باعث انتقال عامل بیماری زا شود.
● انتقال از طریق ناقلین: حشرات، حیوانات یا مواد غذایی آلوده ناقلین خوبی برای بیماری و یا عامل آن هستند.
انواع بیماری‌های واگیردار
تنوع بیماری‌های واگیردار بسیار زیاد است. از سرماخوردگی ساده تا بیماری‌های کشنده مانند آبله و ایدز. در ادامه به ذکر برخی از بیماری‌های واگیردار رایج می پردازیم:
● بیماری‌های ویروسی
آنفولانزا، سرماخوردگی، اوریون، آبله مرغان، سرخک، هپاتیت، ایدز، کرونا
● بیماری‌های باکتریایی
سل، مننژیت، ذات‌الریه، وبا، حصبه
● بیماری‌های قارچی
پای ورزشکار،خارش میان پاها،کرم حلقوی،عفونت مخمر و عفونت قارچی ناخن
● بیماری‌های انگلی
مالاریا، ژیاردیا و کرمک
عواملی که بر گسترش بیماری‌های واگیردار تأثیر می‌گذارند.
در پیرامون ما، عواملی وجود دارند که باعث گسترش بیماری های واگیردار می شوند. جمعیت یکی از این عوامل است. در مناطق پرجمعیت، احتمال انتقال بیماری‌ها بیشتر است.عدم رعایت بهداشت فردی و عمومی نیز از فاکتورهای گسترش بیماری‌ها می باشد.همچنین افراد با سیستم ایمنی ضعیف بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌ها هستند.مسافرت به مناطق آلوده نیز یکی دیگر از عوامل شیوع بیماری های واگیردار است. از میان عوامل مختلف میتوان به نقش تغییرات آب و هوایی بر گسترش برخی بیماری‌ها نیز اشاره کرد.
پیشگیری و کنترل بیماری‌های واگیردار
در پیشگیری و کنترل بیماری های واگیردار، غیر از ارگان های یک جامعه، همه افراد نقش دارند. در ادامه به روش های پیشگیری از انتقال بیماری های مسری اشاره خواهیم کرد:
● واکسیناسیون
یکی از موثرترین روش‌ها برای پیشگیری از بیماری‌های واگیردار واکسیناسیون است. هر ساله تعداد زیادی از افراد، از نوزادان تا سالمندان در معرض واکسیناسیون قرار می‌گیرند.
● رعایت بهداشت فردی
شستن دست‌ها با آب و صابون، زدن ماسک در صورت لزوم و پختن کامل غذا می‌تواند تا حد زیادی از شیوع بیماران واگیردار ممانعت کند.
● رعایت بهداشت محیط
ضدعفونی کردن سطوح، تهویه مناسب فضاها و مدیریت صحیح زباله از جمله اقداماتی است که در پیشگیری از شیوع بیماری های واگیردار نقش مهمی دارند.
● تشخیص زودهنگام و درمان
تشخیص زودهنگام بیماری و شروع درمان مناسب ضمن اینکه روند بهبودی را تسریع می کند، از گسترش آن نیز جلوگیری به عمل می آورد.
نقش ما در کنترل بیماری‌های واگیردار
بدیهی است که هر فرد با رعایت بهداشت فردی و عمومی، واکسیناسیون به موقع و مراجعه به پزشک یا ویزیت متخصص داخلی در منزل در صورت بروز علائم، در کنترل بیماری‌های واگیردار نقش مهمی ایفا می کند. از آنجا که بیماری‌های واگیردار به راحتی از طریق وسایل شخصی افراد نیز منتقل می شوند.پس عاقلانه ترین کار این است که از استفاده مشترک وسایل شخصی بپرهیزیم زیرا این انتقال بیماری ها و میکروب ها زمانی رخ می‌دهد که وسایل شخصی به ترشحات بدن فرد آلوده مانند بزاق، خون، مخاط بینی و ... آلوده شوند.از جمله وسایل شخصی که می‌توانند ناقل بیماری باشند می توان مسواک را نام برد زیرا باکتری‌ها و ویروس‌ها روی مسواک باقی می مانند و در هنگام مسواک زدن به دهان منتقل می شوند.همچنین از آنجا که حوله‌های مرطوب محیط مناسبی برای رشد باکتری‌ها هستند، باعث انتقال بیماری‌های پوستی می شوند.لباس‌های آلوده به ترشحات بدن نیز باعث انتقال بیماری‌های پوستی و عفونت‌های باکتریایی به افرادی که از آن لباس استفاده کنند ، میشود. تلفن‌های همراه به دلیل تماس مداوم با دست‌ها و قرار گرفتن در محیط‌های مختلف، به انواع میکروب‌ها آلوده می شوند. وسایل آرایشی و بهداشتی مشترک یا آلوده باعث انتقال بیماری‌های پوستی و عفونت‌های چشم به افراد دیگر می شوند.
برای جلوگیری از انتقال بیماری از طریق لوازم شخصی، توصیه میشود، وسایل شخصی خود را با دیگران به اشتراک نگذارید و آنها را به طور مرتب تمیز و ضدعفونی کنید.لازم است که هر فرد، وسایل شخصی خود را استفاده نماید. پس از عطسه یا سرفه دست‌های خود را شسته و از لمس صورت خودداری کنید.حتی الامکان در هنگام عطسه یا سرفه از دستمال تمیز استفاده نمایید و در صورتی که دستمال در دسترس ندارید از آرنج لباستان کمک بگیرید.نکته حائز اهمیت دیگر این است که به تاریخ انقضای محصولات آرایشی و بهداشتی توجه کنید.
نقش لباس در انتقال بیماری‌های مقاربتی
باید بدانید که لباس‌ها به تنهایی عامل ابتلا به بیماری‌های مقاربتی نیستند. اما می‌توانند به عنوان ناقل برخی از عوامل بیماری‌زا باشند.اگر لباس با ناحیه تناسلی آلوده تماس پیدا کند، امکان دارد عوامل بیماری‌زا روی آن باقی مانده و در تماس بعدی با پوست فرد دیگری، بیماری را منتقل کنند.همچنین اگر ترشحات آلوده بدن مانند ترشحات واژن یا مایع منی روی لباس باقی بمانند و با پوست سالم تماس داشته باشند،باعث انتقال بیماری می شوند. برخی بیماری‌های مقاربتی مانند زگیل تناسلی، به صورت ضایعات پوستی ظاهر می شوند. اگر این ضایعات با لباس تماس پیدا کنند و این لباس با پوست فرد دیگری در تماس باشد، احتمال انتقال بیماری وجود خواهد داشت.
چه بیماری‌هایی ممکن است از طریق لباس منتقل شوند؟
برخی بیماری ها این توانایی را دارند که از طریق لباس فرد آلوده منتقل شوند .این بیماری ها شامل موارد زیر می باشند:
● زگیل تناسلی
ویروس عامل زگیل تناسلی خانم ها و آقایان می‌تواند از طریق تماس مستقیم با ضایعات پوستی یا لباس‌های آلوده منتقل شود.
● عفونت‌های قارچی
برخی عفونت‌های قارچی از طریق لباس‌های زیر آلوده یا اشتراکی منتقل می شوند.
● شپش عانه
شپش عانه از طریق تماس با فرد آلوده یا لباس‌های آلوده منتقل میشود.
● گال
بیماری گال نوعی بیماری پوستی انگلی است که می‌تواند از طریق تماس مستقیم با فرد آلوده یا لباس‌های او منتقل شود.
چگونه میتوان از انتقال بیماری‌های مقاربتی از طریق لباس جلوگیری کرد؟
برای اینکه بیماری های مقاربتی به افراد دیگر سرایت نکنند، توصیه می شود که لباس‌های زیر و حوله‌ها را بعد از هر بار استفاده با آب داغ و مواد شوینده بشویید.از به اشتراک گذاشتن لباس زیر، حوله و لباس‌های شخصی با دیگران جدا خودداری کنید و لباس‌های خود را تمیز و عاری از هرگونه لکه نگه دارید.توجه داشته باشید که مهم‌ترین راه برای جلوگیری از انتقال بیماری‌های مقاربتی، استفاده صحیح و مداوم از کاندوم است و اگر علائمی مانند خارش، سوزش، ترشحات غیر طبیعی، ضایعات پوستی یا زخم در ناحیه تناسلی مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
در نهایت، باید توجه داشت که انتقال بیماری‌های مقاربتی غالبا از طریق تماس جنسی رخ می دهند و لباس‌ها به تنهایی باعث انتقال این بیماری‌ها نمی شوند. اما رعایت بهداشت فردی و استفاده از روش‌های پیشگیری به طور قابل توجهی خطر ابتلا به این بیماری‌ها را کاهش می دهد.
بیماری‌هایی که از طریق بزاق منتقل می‌شوند
از آنجا که بزاق دهان می‌تواند عامل انتقال میکروب‌ها و ویروس‌ها باشد. برخی از این میکروب‌ها باعث بروز بیماری های خاصی می شوند. در ادامه به برخی از این بیماری‌ها اشاره می‌کنیم:
● بیماری‌های ویروسی
مونونوکلئوز عفونی: این بیماری به دلیل ویروس اپشتن-بار بروز میکند و از طریق بزاق، به ویژه هنگام بوسیدن، منتقل میشود. به همین دلیل به بیماری بوسیدن معروف است. علائم این بیماری شامل تب، گلودرد، تورم غدد لنفاوی و خستگی می باشد..
تبخال: ویروس تبخال از جمله ویروس هایی است که از طریق بزاق و تماس مستقیم با تاول‌های تبخال منتقل می شود. این ویروس در بدن باقی می‌ماند و در برخی شرایط مانند استرس یا سرماخوردگی فعال می شود.
آنفلوانزا: ویروس آنفلوانزا از طریق قطرات ریز بزاق هنگام سرفه یا عطسه فرد آلوده منتقل می‌گردد.
هپاتیت B: ویروس هپاتیت نوع B از طریق تماس با خون یا مایعات بدن آلوده، از جمله بزاق، منتقل می‌گردد.
● بیماری‌های باکتریایی
پوسیدگی دندان: عامل پوسیدگی دندان ها،باکتری‌های موجود در دهان هستند و این باکتری‌ها از طریق بزاق به افراد دیگر، به ویژه کودکان، منتقل می‌شوند.
عفونت‌های لثه: باکتری‌های عامل عفونت لثه از طریق بزاق منتقل شوند.
روش هایی برای پیشگیری از انتقال بیماری ها از طریق بزاق وجود دارد. شستن دست‌ها با آب و صابون به ویژه بعد از عطسه یا سرفه، یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از انتقال بیماری‌ها از طریق بزاق است. استفاده از دستمال کاغذی یا آرنج آستین لباس برای پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه یا عطسه، از پراکنده شدن قطرات بزاق آلوده جلوگیری میکند. عدم اشتراک وسایل شخصی مانند مسواک، لیوان، قاشق و چنگال با دیگران نیز راهکار مناسبی برای جلوگیری از شیوع بیماری هاست. واکسینه شدن در برابر بیماری‌هایی مانند هپاتیت B و آنفلوانزا نیز توصیه می شود.مراجعه منظم به دندانپزشک یا استفاده از خدمات دندانپزشکی در منزل برای معاینه و رفع مشکلات دهان و دندان و جرمگیری دندان‌ها، به پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان کمک میکند.