هپاتیت چیست آیا خطرناک است؟ هپاتیت نوعی التهاب کبد است که ویروس، مصرف الکل، عوارض داروها، بیماری خودایمنی و برخی از سموم آن را به وجود میآورند. در بین تمامی موارد موثر، عفونتهای ویروسی شایعترین علت بروز هپاتیت محسوب میشوند که انواع مختلفی هم دارند. هرکدام از هپاتیتهای ویروسی ویژگیها و علائم مختص به خود را دارند. در این مقاله از همراه طب به چیستی این بیماری، انواع آن، علائم و اینکه کدام نوع هپاتیت واگیردار است، میپردازیم.
هپاتیت چیست آیا خطرناک است؟
هپاتیت التهاب کبدی است که توسط انواع ویروسهای عفونی و عوامل غیرعفونی ایجاد میشود و سلامتی فرد مبتلا را با خطر مواجه میکند. بهطوری که در برخی مواقع میتواند کشنده باشد. پنج سویه اصلی ویروس هپاتیت وجود دارد که بهعنوان A، B، C، D، E شناخته میشوند. همه انواع ویروس هپاتیت باعث بیماری کبدی میشوند اما راههای انتقال، شدت بیماری، توزیع جغرافیایی و پیشگیری از آنها با هم متفاوت است.
هپاتیت بی و سی رایج بین انواع هپاتیتها هستند که منجربه بیماری مزمن در صدها میلیون نفر میشوند و شایعترین علت سیروز کبدی، سرطان کبد و مرگومیرهای مرتبط با هپاتیت ویروسی هستند. تخمین زده میشود که 354 میلیون نفر در سراسر جهان با هپاتیت بی و سی زندگی میکنند. برای اطمینان از ابتلا به این بیماری بهتر است از خدمات ویزیت در منزل استفاده کنید.
انواع بیماری هپاتیت
التهاب کبد بهصورت 5 گروه آ، بی، سی، دی، ای هپاتیت دستهبندی میشود که هریک توسط ویروس متفاوتی ایجاد خواهند شد. اگر میخواهید بدانید که کدام نوع هپاتیت خطرناک است، در ادامه به معرفی آنها میپردازیم.
هپاتیت A
هپاتیت ای توسط ویروس هپاتیت ای ایجاد میشود. این بیماری معمولا با مصرف غذا و نوشیدنی آلوده به مدفوع یک فرد آلوده تشخیص داده میشود و در کشورهای با بهداشت ضعیف شایعتر است.
هپاتیت ای معمولا در عرض چند ماه از بین میرود؛ اگرچه گاهیاوقات میتواند شدید و حتی تهدیدکننده زندگی باشد. اما بهطور معمول بهجز امکان کاهش درد، درمان خاصی برای آن وجود ندارد. در مواقع لزوم، برای انواع بیماران ناتوان میتوانید از وصل سوند در منزل استفاده کنید.
هپاتیت B
هپاتیت ب توسط ویروس هپاتیت بی یعنی HBV ایجاد شده و در خون یا سایر مایعات بدن فرد مبتلا پخش میشود. ویروس هپاتیت بی یک عفونت شایع در سراسر جهان است و معمولا از طریق تماس با مایعات بدن فرد مانند خون، مایع منی و ترشحات واژن منتقل میشود. اکثر بزرگسالان آلوده به هپاتیت بی اگر سریع متوجه بیماری خود شوند و با مراجعه به متخصص داخلی درمان مناسبی را پیش بگیرند، میتوانند با ویروس مبارزه کرده و در عرض چند ماه بهطور کامل از شر عفونت خلاص شوند. اما اکثر افرادی که در کودکی آلوده میشوند، دچار عفونت طولانیمدت شده و بیماری در آنها بهعنوان هپاتیت بی مزمن شناخته میشود. در نهایت ابتلا به این نوع هپاتیت میتواند منجربه سیروز و سرطان کبد شود که بسیار خطرناک است. واکسیناسیون و رابطه جنسی محافظتشده از رایجترین روشهای پیشگیری هپاتیت B است.
هپاتیت C
هپاتیت سی توسط ویروس هپاتیت سی یعنی HCV ایجاد میشود. هپاتیت سی نیز مانند هپاتیت ب معمولا از طریق تماس خون به خون با یک فرد آلوده منتقل میشود. در برخی کشورها تزریق ناایمن شایعترین راه انتشار هپاتیت سی است. این نوع هپاتیت بهدلیل اینکه بهآرامی پیشرفت میکند، اغلب علائم قابل توجهی ندارد یا فقط علائمی شبیه آنفولانزا ایجاد میکند. بنابراین بسیاری از مبتلایان از آلودهبودن خود به هپاتیت سی اطلاعی ندارند.هپاتیت سی اگر سریع تشخیص داده شود، ممکن است که قابل درمان باشد. اگر تشخیص این نوع هپاتیت دیر اتفاق بیفتد، به هپاتیت سی مزمن تبدیل میشود و میتواند سیروز و سرطان کبد را به همراه آورد.
هپاتیت D
هپاتیت دی توسط ویروس هپاتیت دی ایجاد میشود. هپاتیت دی فقط افرادی را تحتتاثیر قرار میدهد که قبلا به هپاتیت بی مبتلا شدهاند؛ زیرا این ویروس برای زندهماندن در بدن به ویروس هپاتیت بی نیاز دارد.هپاتیت دی معمولا از طریق تماس خونی یا تماس جنسی منتقل میشود. در حال حاضر هیچ واکسنی بهطور خاص برای هپاتیت دی وجود ندارد اما واکسن هپاتیت بی میتواند از شما در برابر آن محافظت کند.
هپاتیت E
هپاتیت ای توسط ویروس هپاتیت ای ایجاد میشود. تعداد مبتلایان هپاتیت ای در اروپا طی سالهای اخیر افزایش یافته است. این ویروس عمدتا با مصرف گوشت خوک خام یا نیمپز یا کلهپاچه، گوشت گراز وحشی، گوزن و صدف همراه است. هپاتیت ای بهطور کلی یک عفونت خفیف و کوتاهمدت است که نیازی به درمان ندارد اما در برخی افراد مانند کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، میتواند جدی باشد.
کدام نوع هپاتیت خطرناک است؟
هپاتیت سی خطرناکترین هپاتیت از انواع آن است؛ زیرا بیشترین آسیب را به کبد و سلامت انسان وارد میکند. البته باید توجه داشته باشید این بیماری زمانی خطرناک خواهد بود که باعث ایجاد سرطان و سیروز کبدی شود. هپاتیت سی به این دلیل خطرناکترین نوع هپاتیت شناخته شده است که بهآرامی اقدام به آسیبرسانی به کبد میکند و ممکن است سالها بدون نشانه و علائم پیشرفت کند.
علت ابتلا به هپاتیت غیرعفونی
هپاتیت معمولا نتیجه یک ویروس است اما عوامل دیگری میتوانند در بروز آن نقش داشته باشند که شامل موارد زیر میشوند.
1. مصرف زیاد الکل
مصرف بیش از حد این ماده تاثیر مستقیمی بر سلولهای کبدی میگذارد که در طولانیمدت باعث ضخیمشدن یا ایجاد زخم بر روی کبد همچون سیروز کبدی و نارسایی کبدی خواهد شد که به آن هپاتیت الکلی میگویند.
2. قرارگیری در معرض سموم
استفاده نادرست از داروها و قرارگرفتن در معرض برخی سموم میتواند در بلندمدت باعث بروز هپاتیت شود. برای بررسی سطح سلامت قلبتان میتوانید از خدمات ویزیت متخصص قلب در منزل استفاده کنید.
3. پاسخ سیستم خودایمنی
در برخی مواقع سیستم ایمنی علیه بافت کبد حمله میکند و باعث بروز التهاب خفیف تا شدید میشود. این بیماری در زنان 3 برابر بیشتر از مردان گزارش شده است.
هپاتیت چگونه منتقل میشود؟
هپاتیت بی، سی و دی توسط ویروس اچبیوی، اچسیوی و اچدیوی ایجاد میشود. باید توجه داشته باشید که این ویروسها با عطسه یا سرفه پخش و منتقل نمیشوند. در واقع راههای انتقال این ویروسها شامل موارد زیر میشوند.
تماس جنسی
درصورت داشتن رابطه جنسی محافظتنشده با فرد آلوده، ممکن است به هپاتیت ویروسی مبتلا شوید. بهطور کلی با واردشدن خون، مایع منی یا ترشحات واژن فرد آلوده، ویروس به شما منتقل میشود.
سوزنهای مشترک
ویروس هپاتیت بهراحتی از طریق سوزنها و سرنگهای آلوده به خون آلوده پخش میشود. به اشتراکگذاری وسایل دارویی وریدی شما را در معرض خطر بالای هپاتیت قرار میدهد.
مادر به فرزند
زنان باردار آلوده به ویروس هپاتیت میتوانند این ویروس را در حین زایمان به نوزادان خود منتقل کنند. بااینحال، نوزاد تازه متولدشده را میتوان واکسینه کرد تا تقریبا در همه موارد از ابتلا به عفونت جلوگیری شود.
علائم هپاتیت چیست آیا خطرناک است؟
علائم بیماری هپاتیت در مردان در اکثر موارد مشابه علائم ظاهرشده در زنان است. افراد مبتلا به بیماری هپاتیت ممکن است علائم و نشانههای آن را به شکلها و شدتهای مختلف تجربه کنند. در مواردی، هپاتیت بدون علائم خاص آغاز میشود و حتی بدون احساس ناراحتی پیشرفت میکند. اما در اکثر مواقع علائم بیماری هپاتیت در مردان و زنان بهصورت زیر قابل مشاهده است.
- خستگی مزمن
- ضعف
- تبولرز
- ادرار تیره
- کاهش اشتها
- مدفوع رنگ پریده
- درد در ناحیه کبد
- زردی پوست
- زردی چشمها
- تهوع
- استفراغ
- یبوست یا اسهال
- کاهش وزن غیرقابلتوضیح
- تغییر در مزاج و رژیم غذایی
بهجز بررسی این علائم، آزمایشهای مختلفی نیز برای بررسی سطح سلامت بدن وجود دارد. پس از تست نیز باید جواب آزمایش تیروئید کم کار یا سایر آزمایشها را به کمک پزشک بررسی کنید.
روش تشخیص هپاتیت چیست آیا خطرناک است؟
پزشک متخصص داخلی برای درمان بیماری ابتدا باید علت آن را تشخیص دهد. برخی آزمایشات برای ارزیابی دقیق مورد استفاده قرار میگیرند. همه این مراحل تشخیصی توسط پزشک متخصص داخلی و متخصص عفونی انجام میشود. متناسب با نوع هپاتیت و عوارض احتمالی، ممکن است یک تا چند تا از آنها به کار گرفته شوند. اگر شما یا اطرافیانتان علائم هپاتیت دارید، به متخصص داخلی مراجعه کنید تا روشهای تشخیصی و درمانهای مناسب انجام شوند. در ادامه به مراحل تشخیص این بیماری میپردازیم.
بررسی تاریخچه بیماری و علائم
پزشک متخصص داخلی از شما سوالاتی در مورد علائم حال حاضر از جمله خستگی، تب، تغییر مزاج و و زردی پوست میپرسد. همچنین تاریخچه مراقبتهای پزشکی قبلی و نحوه انجام اعمال پیشگیرانه از عوامل ریسک بیماری هپاتیت مانند استفاده مواد مخدر تزریقی نیز مورد بررسی قرار میگیرد.
آزمایش خون
پزشک معالج که در اکثر مواقع متخصص داخلی است، آزمایش خون را برای اندازهگیری آنزیمهای کبدی و تستهای ویروسی برای تشخیص هپاتیت آ، ب، سی و دی تجویز میکند تا با استفاده از آنها به تشخیص دقیق هپاتیت بپردازد.
سونوگرافی یا تصویربرداری از کبد
تصویربرداری از کبد این امکان را فراهم میکند تا پزشک بتواند نقشهای از کبد شما به دست آورد و هر نوع تغییری را مشاهده کند.
بیوپسی کبد
در برخی مواقع، پزشک متخصص داخلی ممکن است نمونهای از بافت کبد فرد مبتلا را برداشته و برای بررسی دقیقتر به آزمایشگاه ارسال کند. در ضمن به یاد داشته باشید که باید درمان کبد چرب و علائم ابتلا به آن را جدی بگیرید.
درمان هپاتیت چیست آیا خطرناک است؟
درمان هپاتیت بستگی به نوع آن و حاد یا مزمن بودن آن دارد. هپاتیت حاد ویروسی اغلب خودبهخود از بین میرود و نیاز به درمان خاصی ندارد. فقط برای رسیدگی بهتر، ممکن است نیاز به استراحت و دریافت مایعات کافی داشته باشید. اما در برخی موارد، ممکن است بیماری جدیتر باشد و نیاز به درمان در بیمارستان داشته باشید.
داروهای مختلفی برای درمان انواع مختلف هپاتیت مزمن وجود دارد و درمانهای احتمالی دیگر ممکن است شامل جراحی و سایر روشهای پزشکی باشد. افرادی که به هپاتیت الکلی مبتلا هستند، باید نوشیدنی را متوقف کنند. اگر هپاتیت مزمن شما منجربه نارسایی کبد یا سرطان کبد شود، ممکن است به پیوند کبد نیاز داشته باشید در غیر این صورت درمان فعلا درمانی برای آن وجود ندارد.
چگونه از بیماری هپاتیت پیشگیری کنیم؟
یکی از نکاتی که درباره بررسی هر بیماری وجود دارد، احتمال پیشگیری از آن است. در واقع روشها و امکاناتی وجود دارد که با استفاده از آنها میتوانید از هزینههای ناشی از ابتلا به بیماری و حادشدن آنها جلوگیری کنید. در ادامه روشهای پیشگیری از بیماری هپاتیت را بررسی میکنیم.
تزریق واکسن
برای پیشگیری از ابتلا به ویروس اچایوی واکسن هپاتیت آ برای کودکان در 12 تا 18 ماهگی تزریق میشود و دارای دو مرحله است. بزرگسالان این واکسن را بهصورت ترکیبی با نوع ب دریافت میکنند. همچنین کادر درمانی و پزشکی مخصوصا کسانی که با بیماران مبتلا به هپاتیت سروکار دارند مانند متخصصان داخلی و عفونی ملزم به دریافت این واکسن هستند. متاسفانه تاکنون واکسنی برای هپاتیت ای و سی ساخته نشده است. ازآنجاکه هپاتیت دی برای زندهماندن به هپاتیت ب نیاز دارد، دریافت واکسن اچبیوی از ابتلا به هپاتیت دی نیز جلوگیری میکند. برای بررسی و درمان انواع بیماری کودکان میتوانید از خدمات ویزیت متخصص اطفال در منزل استفاده کنید.
رعایت بهداشت
ویروس عفونی هپاتیت با تماس مایعات بدن، آب و غذای آلوده از فردی به فرد دیگر منتقل میشود. بنابراین برای پیشگیری از این بیماری باید خطر تماس را به حداقل برسانید. رعایت بهداشت میتواند شما را از ابتلا به انواع مختلف هپاتیت خصوصا نوع هپاتیت آ و ای که تا مدتی در محیط باقی میمانند، حفظ کند. بنابراین بهتر است هنگام سفر به مناطق و کشورهایی که این بیماری در آنها شیوع بالایی دارد، از اقدامات و مصرف خوراکیهای زیر اجتناب کنید.
- مصرف یخ
- نوشیدن آب محلی
- گوشت و صدف خام یا نیمپز
- میوه و سبزیجات خام
- تماس با خون ریختهشده
- استفاده از مسواک دیگران
- استفاده از سوزنهای مشترک
- استفاده از تیغ یا ریشتراش دیگران
- رابطه جنسی کنترلنشده
طول عمر بیماران مبتلا به هپاتیت ب چقدر است؟
طول عمر بیماران مبتلا به هپاتیت ب بستگی به عوامل مختلفی از جمله نوع هپاتیت، شدت بیماری، زمان تشخیص، مراحل درمان و اقدامات پیشگیری دارد. در بسیاری از موارد افراد مبتلا به بیماری هپاتیت میتوانند زندگی سالم و طولانی داشته باشند؛ به شرط آنکه روش درمانی مناسبی را در پیش بگیرند و توصیههای پزشکی معالج خود را بهخوبی رعایت کنند.
درصورت نادیدهگرفتن بیماری، بهخصوص هپاتیت سی، ممکن است سیروز یا سرطان کبد ایجاد شود که بهطور جدی بر طول عمر افراد تاثیر میگذارد و باعث کاهش طول عمر بیمار میشود. بنابراین با تشخیص زودرس و تداوم درمان مناسب، میتوان تاثیرات و خطرات این بیماری را کاهش داد.
کدام نوع هپاتیت واگیردار است؟
تعيين واگیرداربودن هپاتیت به نوع آن بستگی دارد. برای مثال هپاتیت الکلی واگیردار نیست اما هپاتیت بی و سی که از انواع هپاتیتهای ویروسی هستند، از طریق تماس مستقیم با خون آلوده یا مایعات بدنی که حاوی ویروس هپاتیت است، منتقل میشود. بنابراین میتوان گفت این نوع هپاتیتها واگیردار هستند.
چه کسانی در معرض خطر هپاتیت هستند؟
خطرات برای انواع مختلف هپاتیت متفاوت است. بهعنوان مثال، در بسیاری از انواع ویروسی، درصورت داشتن رابطه جنسی محافظتنشده، خطر شما بیشتر است. افرادی که برای مدت طولانی الکل زیاد مینوشند در معرض خطر ابتلا به هپاتیت الکلی هستند. درصورتیکه در معرض خطر بیماری هپاتیت قرار دارید با یک متخصص داخلی مشورت کنید.
آیا هپاتیت کشنده است؟
بله؛ بیماری هپاتیت درصورتیکه نادیده نادیده گرفته شود یا درمان جدی و مناسب در پیش نداشته باشد، ممکن است زندگی فرد را تهدید کرده و منجر به مرگ شود.
آیا ممکن است که از طریق غذا به بیماری هپاتیت مبتلا شد؟
همانطور که پیشتر گفتیم هپاتیت A از طریق غذا و نوشیدنی منتقل میشود؛ بنابراین اگر فرد مبتلا به هپاتیت آ با غذا و نوشیدنی فرد دیگر در تماس باشد، احتمال انتقال بیماری وجود دارد.
بررسی بیماری هپاتیت با کمک پزشک
بیماری هپاتیت یکی از جدیترین مشکلاتی است که باید در زمان مناسب و قبل از پیشروی بیشتر مورد بررسی و درمان قرار گیرد. با اینکه برخی از انواع این بیماری قابل درمان نیست ولی مشورت با یک پزشک حاذق دراینباره ضرورت دارد. همراه طب، انواع خدمات از ویزیت بیمار تا گچ گیری در منزل را با بهترین کادر درمان ارائه میدهد تا به حفظ سلامتی و درمان بیماریهای شما کمک کند.