آزمایش تیروئید یکی از آزمایش‌های غدد و متابولیسم است و برای بررسی عملکرد تیروئید، تشخیص اختلالات تیروئید و نظارت بر درمان استفاده می‌شود. بر‌اساس میزان بالا یا پایین‌بودن مقادیر هورمون‌های کلیدی مانند تی‌اس‌اچ و تی 4، آزمایشگاه میتواند نوع بیماری تیروئید شما را تعیین کرده و علل احتمالی را مشخص کند. اگر علائمی مانند خستگی، کندی، بی‌قراری، تحریک‌پذیری یا تغییرات وزن غیرقابل توجیه دارید، ممکن است به آزمایش تیروئید نیاز داشته باشید. با ثبت درخواست آزمایش در منزل خود را از مراجعه به آزمایشگاه رهایی دهید. درک نتایج ممکن است دشوار باشد؛ زیرا تشخیص می تواند بر اساس رابطه مقادیر تغییر کند. به‌عنوان مثال، تی‌اس‌اچ بالا و تی 4 پایین ممکن است نشان‌دهنده بیماری هاشیموتو باشد. در‌حالی‌که تی‌اس‌اچ پایین و تی 4 بالا ممکن است نشان‌دهنده بیماری گریوز باشد. ترکیب‌های مختلف مقادیر میتواند معانی مختلفی داشته باشد و اغلب بیش از یک معنا دارد. این مقاله از همراه طب به انواع مختلف آزمایش تیروئید، از جمله نحوه اندازهگیری و نحوه تفسیر نتایج می‌‌پردازد.
عملکرد تیروئید
غده تیروئید یک غده درون‌ریز پروانه‌ای شکل است که به‌طور معمول در قسمت جلویی پایین گردن قرار دارد. وظیفه تیروئید، ساختن هورمون‌های تیروئیدی است که در خون ترشح و سپس به تمام بافت‌های بدن منتقل می‌شوند. هورمون‌های تیروئید به بدن کمک می‌‌کنند انرژی را مصرف کند، گرم بماند و مغز، قلب، ماهیچه‌‌ها و سایر اندامها را همانطور که باید کار کنند، نگه می‌دارند. هنگامی که شما به بیماری تیروئید مبتلا هستید، غده تیروئید شما هورمون‌هایی را در سطوح مورد نیاز برای حفظ عملکرد طبیعی بدن تولید نمی‌کند. این به‌طور کلی به یکی از شکل‌های زیر توصیف می‌شود.
- کم‌کاری تیروئید: کم‌کاری تیروئید (غده تیروئید کم‌کار)، بیشتر به دلیل یک اختلال خودایمنی به نام تیروئیدیت هاشیموتو ایجاد می‌شود.
- پرکاری تیروئید: پرکاری تیروئید (غده تیروئید پرکار)، معمولاً توسط یک اختلال خودایمنی به‌نام بیماری گریوز ایجاد می‌شود. کاهش یا افزایش هورمون‌های تیروئید میتواند علائم نامطلوبی ایجاد کند. در کم‌کاری تیروئید، تولید کم هورمون‌ها میتواند باعث افزایش وزن، خستگی و ضربان قلب کند شود. خدمات اکو قلب در منزل راهی برای اطمینان از سلامت این عضو تلقی می‌شود.
انواع تست‌های عملکرد تیروئید
هدف از بررسی جدول تفسیر آزمایش تیروئید، اندازهگیری میزان عملکرد غده تیروئید است. این کار با اندازهگیری هورمون‌های تولید‌شده توسط غده تیروئید و همچنین سایر اندامها (مانند غده هیپوفیز) که بر غده تیروئید تاثیر می‌گذارند، انجام می‌شود.
هورمون محرک تیروئید (تی‌اس‌اچ)
هورمون محرک تیروئید (تی‌اس‌اچ) توسط غده هیپوفیز واقع در پایه مغز تولید می‌شود. به‌عنوان یک پیام‌رسان شیمیایی عمل می‌کند و به غده تیروئید می‌گوید که چه زمانی شروع به تولید هورمون‌های تیروئید کند. هنگامی که سطح هورمون تیروئید پایین است، تی‌اس‌اچ بیشتری برای تحریک تولید هورمون تیروئید تولید می‌شود. زمانی که سطوح طبیعی باشد، غده هیپوفیز تولید تی‌اس‌اچ را متوقف می‌کند. آزمایش تی‌اس‌اچ میزان این هورمون را در جریان خون اندازهگیری می‌کند.
تیروکسین (تی 4)
تیروکسین (تی 4) که چهار ید دارد، یکی از دو هورمون تولید‌شده توسط غده تیروئید است و مهم‌ترین هورمون تیروئید به شمار می‌آید. تیروکسین یک هورمون تیروئید غیرفعال است که آزادانه در جریان خون گردش می‌کند و آماده تبدیل‌شدن به شکل فعال به‌نام تی 3 است.
تری‌یدوتیرونین (تی 3)
تری‌یدوتیرونین (تی 3) نیز هورمون فعال تیروئید است که از تی 4 تبدیل می‌شود. آزمایشات تی 3 اغلب برای تشخیص پرکاری تیروئید یا تعیین شدت پرکاری تیروئید مفید است. بیمارانی که پرکاری تیروئید دارند، سطح تی 3 در بدن آن‌ها افزایش می‌یابد.
آزمایش تیروئید چگونه تفسیر می‌شود؟
اگر عدد (تی‌اس‌اچ) در جواب آزمایش تیروئید نرمال در بازه ۰.۴ تا ۵.۰ باشد، یعنی تیروئید شما مشکلی ندارد. دقت داشته باشید که در برخی آزمایش‌ها عدد تی‌اس‌اچ و محدوده نرمال آن نیز در جواب وجود دارد تا به‌راحتی متوجه شوید آیا تی اس اچ شما در این محدوده هست یا خیر. یک نکته دیگر اینکه درست است که تی‌اس‌اچ به‌عنوان یک سنجش مهم تلقی می‌شود ولی در مواردی ممکن است تی اس اچ طبیعی باشد ولی باز هم مشکلات تیروئید وجود داشته باشد که در چنین شرایطی پزشک به انجام و بررسی دیگر آزمایشات می پردازد. در ادامه به معرفی و بررسی جزئیات این آزمایش‌ها اشاره می‌کنیم.
تی‌اس‌اچ بالا
ترشح زیاد هورمون تی اس اچ نشان می‌دهد که غده تیروئید مقدار کمتری تی 3 و تی 4 ترشح کرده است. در نتیجه میزان هورمون تیروئید در بدن شما کم بوده، به این ترتیب، هیپوفیز با زیاد‌کردن تی اس اچ سعی می‌کند تا هورمون تیروئید را افزایش دهد و این به معنای کم‌کاری تیروئید است. پس اگر تی اس اچ بالا، تی 3 و تی 4 پایین باشد یعنی تیروئید کم کار است. رژیم غذایی مناسب و سلامت گوارش در‌صورت کم‌کاری تیروئید اهمیت زیادی دارد. برای درمان بیماری‌های گوارشی و تضمین سلامت روده، می‌توانید از خدمات تنقیه در منزل استفاده کنید.
تی اس اچ پایین
اگر تی اس اچ در بدن شما کمتر از حد معمول باشد به این معناست که میزان هورمون تیروئید در بدن شما بیشتر از حد طبیعی بوده و مقدار تی 3 و یا تی 4 از حد عادی آن بالاتر بوده است. بنابراین هیپوفیز با کم‌کردن تی اس اچ سعی دارد تا این مقدار را کاهش دهد و این به معنای پرکاری تیروئید است. بنابراین تی اس اچ پایین و تی 3 و تی 4 بالا یعنی تیروئید پرکار است. مشکلات تیروئید میتواند بر سلامت و زیبایی پوست نیز اثر بگذارد. در‌صورت نیاز می‌توانید از خدمات پانسمان زخم در منزل استفاده کنید.
عوارض و مراقبت‌های آزمایش تیروئید
برای بررسی عکس آزمایش تیروئید نرمال باید خون‌گیری انجام شود. به‌طور کلی، خون‌گیری یک روش رایج برای آزمایش است که فقط کمی تهاجمی محسوب می‌شود. احتمالا پس از آزمایش، متوجه کبودی یا درد خفیف در ناحیه ورود سوزن شوید. در این شرایط، قرار‌دادن کیسه یخ در آن محل یا مصرف مسکن‌های بدون نسخه، به کاهش این عوارض کمک می‌کند. اگر درد زیادی را تجربه می‌کنید یا در اطراف محل ورود سوزن، متورم و قرمز شده، فورا با پزشک در میان بگذارید. بهترین راه برای جلوگیری از این عوارض، استفاده از خدمات پرستار در منزل است تا با دقت و مراقبت بیشتری عملیات خون‌گیری انجام شود. علاوه‌بر آن، پزشک میتواند جواب آزمایش تیروئید کم کار یا پرکار را مورد بررسی قرار دهد.