بارداری و تیروئید؛ راهنمای مادران برای تجربه‌ای ایمن

تیروئید در بارداری چه نقشی را ایفا می‌کند؟ بارداری دوره مهمی از زندگی هر خانم است که باید با مراقبت‌های بسیاری پشت سر گذاشته شود. در طی این دوره حساس، باید میزان هورمون‌های مختلف به‌اندازه کافی در بدن وجود داشته باشد. یکی از مشکلاتی که برخی از زنان با آن روبه‌رو می‌شوند، پرکاری یا کم کاری تیروئید است. در ادامه این مقاله قصد داریم به نقش تیروئید در بارداری، مشکلات کم‌کاری یا پرکاری این غده و درمان مشکلات تیروئید در بارداری اشاره کنیم.

تیروئید چیست؟

شاید بهتر باشد پیش از اینکه به نقش تیروئید در بارداری بپردازیم، تیروئید را تعریف کنیم. تیروئید یک غده پروانه‌ای‌شکل داخل گردن است که هورمون تیروئید را تولید می‌کند. وظیفه این هورمون کنترل نحوه استفاده بدن از انرژی (متابولیسم) است. این عملکرد برای سلامت شما و کودکتان طی دوران بارداری اهمیت زیادی دارد. مشکلات تیروئید ممکن است قبل از شروع دوران بارداری وجود داشته باشد که شامل موارد زیر می‌شوند.

1. کم‌کاری تیروئید: وضعیتی که غده تیروئید، هورمون تیروئید بسیار کمی تولید می‌کند و باعث کندی عملکرد بدن می‌شود.
2. پرکاری تیروئید: وضعیتی که غده تیروئید هورمون تیروئید بیش از حد تولید می‌کند و سرعت عملکرد بدن را افزایش می‌دهد.

سایر مشکلات تیروئید شامل گره‌های تیروئید (رشد غیر‌طبیعی یا توده‌های این غده) هستند که بر نحوه ساخت هورمون آن اثر منفی می‌گذارند. برای بررسی میزان نرمال تیروئید در بارداری می‌توانید از خدمات دکتر در منزل تهران استفاده کنید.

نقش هورمون تیروئید در بارداری

هورمون‌های تیروئید برای رشد طبیعی مغز و سیستم عصبی کودک شما اهمیت زیادی دارند. در سه ماهه اول بارداری، سلامت جنین به تامین هورمون تیروئید از جانب شما بستگی دارد. در حدود 12 هفتگی، تیروئید کودک شروع به کار می‌کند ولی از 18 تا 20 هفتگی هورمون تیروئید را به‌قدر کافی تولید نمی‌کند. غده تیروئید در بارداری کمی بزرگ می‌شود و گاهی اوقات مشکلاتی به‌همراه می‌آورد. با‌این‌حال پرکاری یا کم کاری تیروئید در بارداری به‌راحتی قابل تشخیص نیست و به آزمایش در این باره نیاز است. نوع دیگری از بیماری تیروئید ممکن است پس از زایمان و تولد نوزاد رخ دهد.

علائم پرکاری تیروئید در بارداری

برخی از علائم و نشانه‌های پرکاری تیروئید در دوران بارداری مثل افزایش ضربان قلب، احساس گرما و خستگی به‌صورت طبیعی رخ می‌دهند. پرکاری تیروئید در بارداری معمولا ناشی از بیماری گریوز (یک بیماری خود‌ایمنی) است. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی‌هایی را تولید می‌کند که باعث ترشح بیشتر هورمون تیروئید می‌شود. گاهی بیماری گریوز برای اولین بار در دوران بارداری شخص ظهور پیدا می‌کند. اگر قبلا به این بیماری مبتلا بوده‌اید، احتمالا علائم آن در سه ماهه دوم و سوم بهبود پیدا خواهد کرد. برای بررسی ابتلا به این بیماری می‌توانید از دکتر زنان و زایمان یا دکتر متخصص داخلی ویزیت در منزل کمک بگیرید.

به یاد داشته باشید که اگر پرکاری تیروئید درمان نشود، در دوره بارداری می‌تواند مشکلات مختلفی را به همراه آورد که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر می‌شوند.

• سقط جنین
• زایمان زودرس
• وزن کم هنگام تولد
• پره‌اکلامپسی (افزایش خطرناک فشارخون)
• نارسایی احتقانی قلب
• طوفان تیروئید (بدتر‌شدن ناگهانی و شدید علائم)

علائم کم کاری تیروئید در بارداری

کم کاری تیروئید در بارداری از مشکلات شایعی است که مانع تولید هورمون به‌اندازه کافی می‌شود. این علائم می‌تواند خفیف باشد یا به‌آرامی بروز پیدا کند. در‌صورت خفیف‌بودن علائم نیز ممکن است تشخیص داده نشود. حالا سوال این است که کم کاری تیروئید چه عوارضی دارد در ادامه شایع‌ترین علائم کم کاری تیروئید در بارداری را ذکر می‌کنیم.

• احساس خستگی
• افسردگی
• ناتوانی در تحمل سرما
• صدای خشن
• تورم صورت
• افزایش وزن
• یبوست
• تغییرات پوست و مو (خشکی پوست و از‌دست‌دادن ابرو)
• ناخن‌های شکننده
• سندرم تونل‌کارپ (سوزن‌سوزن‌شدن دست یا درد)
• ضربان قلب آهسته
• تنگی نفس همراه با فعالیت
• گرفتگی عضلات، ضعف، درد مفاصل
• مشکل در تمرکز

تاثیر کم کاری تیروئید در بارداری بر جنین

نکته مهمی که باید آن را بدانید و پیش از بروز مشکلات جدی از آن جلوگیری کنید، تاثیر کم کاری تیروئید در بارداری بر جنین است. در چند ماه اول بارداری ، نوزاد برای دریافت هورمون‌های تیروئید به مادر متکی است. این هورمون‌ها تضمین‌کننده رشد طبیعی مغز و به‌طور کلی بدن جنین هستند. کم‌کاری تیروئید در بارداری می‌تواند تاثیرات طولانی‌مدتی بر جنین داشته باشد. در‌صورت بروز این مشکل، احتمالا برای شما سوال پیش آید که برای کم کاری تیروئید در بارداری چه بخوریم؟ برای پاسخ به این سوال باید به مواد غذایی زیر اشاره کنیم تا آن‌ها را در رژیم غذایی خود بگنجانید.

• غذاهای غنی از ید
• میوه‌ها
• غذاهای سرشار از منیزیم
• غذاهای سرشار از پروتئین
• غلات
• محصولات لبنی

ارتباط کمبود ید با عملکرد تیروئید در بارداری

یکی از دلایل رایج کاهش هورمون تیروئید در بدن، کمبود ید است. این نکته را در نظر داشته باشید که سازمان بهداشت جهانی مصرف روزانه حداقل 250 گرم ید را در دوران بارداری و شیردهی توصیه می‌کند. اگر درباره سطح ید در بدن نگران هستید، می‌توانید با پزشک خود مشورت کنید یا از خدمات آزمایش چکاپ در منزل بهره‌مند شوید.

عملکرد تیروئید پس از بارداری

یکی از سوالاتی که در این باره پرسیده می‌شود، این است که پس از زایمان، عملکرد تیروئید در بارداری ادامه دارد؟ معمولا عملکرد تیروئید پس از زایمان به حالت اولیه خود برمی‌گردد. با‌این‌حال از هر 20 نفر، ممکن است یک نفر همچنان فعالیت نامنظم تیروئید را داشته باشد. اگر از مکمل‌هایی برای اختلال عملکرد تیروئید در بارداری استفاده می‌کنید، پس از تولد نوزاد‌تان با پزشک مشورت کنید. پس از بارداری نیز می‌توانید با دستور پزشک از انجام تست و بررسی جدول تفسیر آزمایش تیروئید بهره‌مند شوید.

درمان پرکاری تیروئید در بارداری

اگر در دوران بارداری دچار پرکاری تیروئید خفیف هستید، احتمالا نیازی به درمان نیست. با‌این‌حال ممکن است با علامت استفراغ روبه‌رو شوید که در این صورت باید برای رفع کم‌آبی بدن اقدام کنید. از طرف دیگر، پرکاری تیروئید در‌صورت شدید‌بودن باید با مراجعه به پزشک و استفاده از دارو درمان شود. این دارو از ورود بیش از حد هورمون تیروئید به خون نوزاد جلوگیری می‌کند. داروهایی که برای رفع این مشکل تجویز می‌شود، کم‌ترین میزان آسیب را به جنین وارد می‌کند. این داروهای ضد‌تیروئید می‌توانند عوارض جانبی مثل خارش، بثورات جلدی، کاهش گلبول‌های سفید، نارسایی کبد، تب، گلودرد، کبودی، کاهش اشتها، ضعف، خستگی و درد شکمی داشته باشند. در‌صورت بروز این علائم بهتر است سریعا به پزشک خود مراجعه کنید و میزان مصرف داروها را شرح دهید. برای انجام آزمایش پاراتیروئید یا سایر آزمایشات مربوط به آن نیز باید یا پزشک خود مشورت کنید.

تیروئید در بارداری و مراجعه به پزشک

اگر به مشکلات تیروئید دچار هستید، بهتر است پیش از اقدام به بارداری با پزشک خود مشورت کنید. با‌این‌حال در طی بارداری نیز اختلال در هورمون‌ها به دلایل مختلف می‌تواند پیش آید. در این صورت بهترین کار این است که مشکل و علائم خود را با یک متخصص برای درمان و کنترل بیماری در میان بگذارید. همراه طب مجموعه‌ای از پزشکان و متخصصان را با تجربه عالی به شما پیشنهاد می‌کند تا بتوانید بیماری‌ها و اختلالات جسمی را در سریع‌ترین و راحت‌ترین زمان ممکن درمان یا کنترل کنید.