عوارض سقط جنین

اگر قبل از هفته بیستم بارداری، جنین بنا به دلایلی خارج شود، در واقع سقط اتفاق افتاده است که می‌تواند خودبخود و یا عمدی انجام شود.این پدیده، همچنان موضوعی بحث‌برانگیز در حوزه‌های پزشکی، اجتماعی و اخلاقی است. در این مقاله قصد داریم به بررسی همه جانبه سقط جنین و عوارض آن بپردازیم تا اطلاعات جامعی در اختیار شما عزیزان قرار گیرد.

انواع سقط جنین

سقط  به خروج جنین از رحم قبل از هفته بیستم بارداری گفته می‌شود. این مسئله می‌تواند به دلایل مختلفی رخ داده و انواع مختلفی نیز دارد.
سقط جنین را بر اساس علت، به سقط خودبخودی و یا القایی تقسیم میکنیم:

●    سقط خود به خودی

 این نوع سقط در واقع بدون دخالت عوامل خارجی و به دلایلی مانند مشکلات کروموزومی جنین، اختلالات هورمونی مادر، عفونت‌ها، مشکلات رحمی یا جفت به وقوع می پیوندد.

که در صورت این مشکل بهترین راه حل ویزیت متخصص زنان در منزل میباشد که باید با مرکز خدمات پزشکی و پرستاری در منزل همراه طب تماس بگیرید .

●    سقط القایی

 این نوع سقط با استفاده از روش‌های پزشکی و دارویی به درخواست مادر یا به دلایل پزشکی انجام می‌شود.

سقط جنین بر اساس روند وقوع نیز انواع مختلفی دارد که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم: 

●    سقط کامل

 در این نوع سقط، تمام بافت‌های بارداری از رحم خارج می‌شوند.

●    سقط ناقص

 چنانچه بخشی از بافت‌های بارداری در رحم باقی بماند در واقع سقط ناقص انجام شده است و نیاز به درمان دارد.

●    سقط تهدیدآمیز

 در این نوع سقط، خونریزی و درد وجود دارد اما دهانه رحم باز نشده است.

●    سقط حتمی

در این حالت، دهانه رحم باز شده  و سقط اجتناب‌ناپذیر است.

●    سقط از دست رفته

 زمانی که جنین مرده باشد ولی هنوز از رحم خارج نشده ، سقط از دست رفته اتفاق افتاده است.
سقط جنین بر اساس زمان وقوع نیز به سقط زودرس و دیررس تقسیم بندی می شود. سقط زودرس در سه ماهه اول بارداری رخ می‌دهد و سقط دیررس در سه ماهه دوم بارداری اتفاق می افتد. 

دلایل سقط جنین

لازم به ذکر است که سقط جنین به دلایل مختلفی رخ می دهد. گاه مشکلات کروموزومی جنین که شایع‌ترین علت سقط جنین می باشد، دلیل اصلی سقط است. همچنین اختلالات هورمونی مادر مانند دیابت، تیروئید و مشکلات تخمدان می‌تواند دلیل سقط باشد.  عفونت‌های رحمی، واژن و دستگاه ادراری ، مشکلات رحمی مانند فیبروم رحم، ناهنجاری‌های رحمی و چسبندگی‌های رحمی، مشکلات جفت مانند جفت سرراهی و جدا شدن زودرس جفت.عوامل ایمنی همچون اختلالات سیستم ایمنی بدن مادر و در نهایت عوامل محیطی مانند سیگار، الکل، مواد مخدر و برخی داروها از علت های اصلی سقط جنین به شمار می  آیند. 

علائم سقط جنین

علائم سقط جنین از فردی به فرد دیگر متفاوت است. شایع‌ترین علائم،شامل خونریزی واژینال، درد شکمی شبیه به درد قاعدگی و کاهش یا از بین رفتن علائم اولیه بارداری مانند تهوع و حساسیت سینه‌ها است. همچنین امکان دارد لخته‌های خونی از واژن نیز خارج شود. مهم است بدانید که این نشانه ها همیشه به معنای سقط جنین نیستند و امکان دارد دلایل دیگری نیز وجود داشته باشند. اگر  مادر باردار این علائم را تجربه کرد، بهتر است در اسرع وقت به پزشک متخصص زنان مراجعه کند تا ضمن اینکه تشخیص دقیق داده می شود، درمان مناسب نیز آغاز گردد.

تشخیص سقط جنین

تشخیص سقط جنین با توجه به علائم بالینی بیمار، مانند خونریزی واژینال، درد شکمی و کاهش علائم بارداری و همچنین نتایج آزمایشات تشخیصی، انجام می‌شود. مهم‌ترین اقدام برای تشخیصی و تایید سقط جنین، سونوگرافی است. در سونوگرافی در منزل ، پزشک وجود یا عدم وجود ضربان قلب جنین، اندازه کیسه بارداری و وضعیت رحم را بررسی می کند. همچنین، آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح هورمونhCG به تایید تشخیص کمک می کند. در مواردی که سقط جنین کامل اتفاق نیفتاده باشد، معمولا  انجام آزمایشاتی مانند آزمایش پاتولوژی روی بافت‌های خارج شده ، نیاز است.

درمان سقط جنین

درمان سقط جنین به نوع سقط و شرایط بیمار بستگی دارد. به طور مثال، سقط کامل به درمان خاصی نیاز ندارد و بدن به طور طبیعی بافت‌های اضافی را دفع می‌کند. اما در مواردی که سقط ناقص و یا خونریزی شدید وجود داشته باشد، باید درمان‌های خاصی انجام شود.تخلیه رحم یکی از این روش های درمانی است.با استفاده از ابزارهای پزشکی یا دارو، باقیمانده بافت‌های بارداری از رحم خارج می‌شود. گاهی بنا به تشخیص پزشک از داروهایی مانند پروستاگلاندین‌ها برای تحریک انقباضات رحمی و تکمیل روند سقط استفاده می‌شود و همچنین در صورت وجود عفونت، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود.باید دقت شود که استراحت کافی و اجتناب از فعالیت‌های سنگین به بهبودی فرد کمک می‌کند. باید توجه داشت که سقط جنین یک موضوع پزشکی پیچیده است و هر فرد باید تحت نظر پزشک خود درمان شود. تصمیم‌گیری در مورد روش درمان به عواملی مانند سن بارداری، علت سقط، وضعیت سلامت عمومی بیمار بستگی دارد.

پیشگیری از سقط جنین

با انجام اقداماتی میتوان از سقط جنین‌ تا حدود زیادی پیشگیری کرد.مراقبت‌های قبل از بارداری،درمان بیماری‌های زمینه‌ای،اجتناب از عوامل خطر مانند سیگار و الکل و مراجعه منظم به پزشک  جز این اقدامات محسوب می شوند.

عوارض رایج سقط جنین

یکی از شایع‌ترین عوارض سقط جنین، خونریزی است که می‌تواند از چند ساعت تا چند روز ادامه داشته باشد. در برخی موارد، خونریزی شدید  نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارد. همچنین دردهای شکمی به صورت گرفتگی یا اسپاسم، پس از سقط جنین طبیعی است و معمولاً با داروهای مسکن تسکین می‌یابد.در برخی موارد، امکان دارد پس از سقط جنین، عفونت رخ دهد که می‌تواند منجر به تب، لرز، ترشحات بدبو و درد شدید شود.اگر بخشی از بافت‌های بارداری در رحم باقی بماند، ممکن است نیاز به عمل جراحی برای تخلیه کامل رحم باشد.
در برخی موارد، ابزارهای پزشکی مورد استفاده در سقط جنین ممکن است به دهانه رحم یا رحم آسیب برساند.از دیگر عوارض سقط جنین، میتوان به غم، افسردگی ، اضطراب و احساس گناه در زنان اشاره کرد.

عوامل موثر بر عوارض سقط جنین

باید در نظر داشت که روش سقط بر عوارض آن تاثیر زیادی دارد.همچنین میتوان به سن بارداری در این مورد نیز اشاره کرد. سقط جنین در مراحل اولیه بارداری معمولاً عوارض کمتری نسبت به سقط جنین در مراحل بعدی دارد.در این میان نقش سلامت عمومی زن را نیز نباید نادیده گرفت زیرا زنان دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت یا بیماری‌های قلبی، ممکن است بیشتر در معرض عوارض سقط جنین باشند.همچنین باید توجه داشت که رعایت توصیه‌های پزشک و مراقبت‌های بهداشتی مناسب پس از سقط جنین می‌تواند به کاهش خطر عوارض آن کمک کند.

ابعاد اجتماعی و اخلاقی سقط جنین

سقط جنین،مسئله پیچیده ای است. این موضوع، تلاقی مسائل پزشکی، حقوقی، اخلاقی، دینی و اجتماعی می باشد. 

_ ابعاد اجتماعی سقط جنین

●    حقوق زنان: میتوان گفت که از مهم‌ترین ابعاد اجتماعی سقط جنین، مسئله حقوق زنان در تصمیم‌گیری درباره بدن خودشان است. بسیاری از افراد معتقدند که زنان باید حق انتخاب آزادانه در مورد بارداری و فرزندآوری داشته باشند.
●    سلامت عمومی:  سقط‌های ناایمن یکی از دلایل اصلی مرگ و میر مادران در جهان است. 
●    اثرات اجتماعی و روانشناختی: سقط جنین اثرات روانی عمیقی بر زنان دارد و بر روابط خانوادگی و اجتماعی آنها نیز تأثیر می گذارد.
●    مسائل اقتصادی:  هزینه‌های سقط جنین، دسترسی به خدمات و تأثیر آن بر اقتصاد خانواده‌ها و جامعه از دیگر ابعاد اجتماعی این مسئله ست.

_ ابعاد اخلاقی سقط جنین

●    حق حیات جنین: این نکته مهمی است که جنین از لحظه لقاح دارای حق حیات است و سقط جنین نوعی قتل محسوب می‌شود.
●    مسئولیت پذیری والدین: والدین مسئول مراقبت از فرزند خود هستند و سقط جنین فرار از این مسئولیت است.
●    شرایط اجتماعی و اقتصادی: برخی معتقدند که شرایط اجتماعی و اقتصادی بر تصمیم‌گیری در مورد سقط جنین تأثیرگذار است و باید در این زمینه عدالت اجتماعی برقرار شود.

عوامل مؤثر بر تصمیم‌گیری در مورد سقط جنین

گرفتن تصمیم‌ در مورد سقط جنین یکی از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین مسائل می باشد و این تصمیم گیری تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد. این عوامل شامل عوامل پزشکی مانند وجود ناهنجاری‌های جنینی یا تهدید سلامت مادر است که البته به صورت قانونی و با مجوز انجام می شود. عوامل اجتماعی مانند فشارهای خانوادگی، مشکلات مالی، وضعیت تأهل، و سن نیز در این تصمیم گیری دخیل هستند‌‌ .عوامل روانشناختی مانند احساس آمادگی برای پرورش فرزند، ترس از آینده، و عوامل فرهنگی و مذهبی می باشد. همچنین، دسترسی به اطلاعات دقیق و مشاوره‌های تخصصی در این زمینه، نقش مهمی در شکل‌گیری تصمیم نهایی ایفا می‌کند.

چالش‌های موجود درباره سقط جنین

وجود دیدگاه‌های مختلف مذهبی، فرهنگی و اجتماعی درباره سقط جنین باعث ایجاد اختلاف نظرهای جدی در این زمینه شده است. در بسیاری از کشورها، دسترسی به خدمات سقط ایمن و قانونی با محدودیت‌هایی روبرو است و افراد زیادی به سقط های غیرقانونی روی می آورند‌‌. از آنجا که سقط جنین می‌تواند عوارض روانی جدی برای زنان داشته باشد. تصمیم‌گیری در مورد سقط جنین نیز می‌تواند بر روابط خانوادگی و اجتماعی فرد تأثیر بگذارد.

مراقبت‌های بعد از سقط جنین

مراقبت‌های بعد از سقط جنین برای بهبودی جسمی و روحی فرد بسیار مهم است. استراحت کافی، اجتناب از فعالیت‌های سنگین، رعایت بهداشت فردی، مصرف داروهای تجویزی پزشک و چکاپ‌های منظم پزشکی از جمله اقدامات مراقبتی محسوب می شوند. علاوه بر مراقبت‌های جسمی، حمایت عاطفی از سوی خانواده و دوستان نیز در این دوران بسیار موثر  و مهم است. تغذیه مناسب و سالم به همراه اجتناب از استرس نیز به بهبودی سریع‌تر کمک می کند. همچنین، مشاوره روانشناسی در کنار آمدن با احساسات منفی همچون غم و اندوه پس از سقط جنین بسیار مفید خواهد بود‌.