تغذیه در دوران بارداری و شیردهی

به دنیا آوردن نوزادی سالم و رشد دادن او یکی از مهمترین دغدغه مادران محسوب می شود.به این منظور اولین و مهمترین مسئله توجه به تغذیه می باشد. در این مقاله سعی کردیم تا نکات لازم را برای تغذیه اصولی و همچنین رژیم غذایی مناسب برای مادران باردار و شیرده مطرح کنیم.

برای مشورت خانم های بارداری و شیرده : ویزیت متخصص زنان در منزل 

اهمیت تغذیه در دوران بارداری

تغذیه در دوران بارداری و شیردهی به جهت سلامت مادر و نوزاد اهمیت دارد. در دوران بارداری بدن مادر تمام مواد مغذی را برای رشد و تکامل جنین  تامین می کند. یک رژیم غذایی که اسید فولیک، آهن، کلسیم و پروتئین را به جنین برساند به عنوان رژیم سالم و متعادل شناخته میشود. تغذیه مناسب در دوران بارداری همچنین در کاهش خطر ابتلا به دیابت بارداری، پره اکلامپسی و زایمان زودرس موثر است. همچنین می تواند به مادر تا رسیدن به وزن متعادل کمک کند و باعث می شود تا بعد از زایمان نیز سریعتر بهبودی حاصل شود.

آیا از سیگار زیاد شما را دچار بیماری های ریه کرده است : ویزیت متخصص ریه در منزل

اهمیت تغذیه  در دوران شیردهی

از آنجا که شیر مادر بهترین منبع غذایی برای نوزاد است و حاوی تمام مواد مغذی مورد نیاز برای رشد و تکامل اوست بدیهی است که تغذیه مادر در دوران شیردهی بر کیفیت شیر مادر تاثیر می گذارد.

 هرگونه مشورتی با متخصص داشتید  : ویزیت متخصص داخلی در منزل 

رژیم غذایی مناسب دوران بارداری و شیردهی

مهم است که مادر، چه در دوران بارداری و چه در دوران شیردهی غذاهای متنوع از تمام گروه را هر روز مصرف کند. مادر باید طیف وسیعی از غذاهای مغذی از جمله میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، لبنیات و پروتئین بدون چربی را در رژیم غذایی خود بگنجاند.

 اسید فولیک برای پیشگیری از نقص لوله عصبی در جنین ضروری است و تمام زنان در سن باروری باید روزانه 400 میکروگرم اسید فولیک مصرف کنند.

نقش آهن،اکسیژن رسانی به جنین است؛ بنابراین وجود آن ضروری است. منابع آهن شامل گوشت قرمز، مرغ، ماهی، لوبیا، عدس و سبزیجات برگ دار سبز است.

 کلسیم که برای سلامت استخوان ها و دندان های مادر و نوزاد ضروری است در شیر، ماست، پنیر، سبزیجات برگدار سبز و غذاهای غنی شده با کلسیم یافت می شود.

ویتامین D در جذب کلسیم نقش مهمی بازی می کند.مادر باردار و یا شیرده این ویتامین را از طریق نور خورشید، ماهی های چرب و غذاهای غنی شده با ویتامین D می‌تواند دریافت کند.

مادر نباید نوشیدن آب کافی در دوران بارداری و شیردهی را فراموش کند.

همانطور که مصرف غذاهای مقوی برای سلامت مادر و فرزند مهم است.محدود کردن غذاهای ناسالم نیز اهمیت زیادی دارد. بنابراین مادر باید از مصرف غذاهای فرآوری شده، پرچرب، پر قند و پر نمک پرهیز کند و از نوشیدن الکل و مصرف سیگار کشید اجتناب کند‌ .

 درد های دوران پریودی را تسکین بده  : آمپول کتورولاک

مکمل های دوران بارداری و شیردهی

●      مولتی ویتامین: اکثر زنان باردار باید حتما مولتی ویتامین را در دوران بارداری مصرف کنند زیرا مولتی ویتامین حاوی اسید فولیک، آهن و سایر مواد مغذی مهم و ضروری برای بدن مادر است.

●      آهن:متخصص زنان معمولا مصرف مکمل آهن را در دوران بارداری و شیردهی توصیه می کند.

●      DHA:نوعی اسید چرب امگا 3 که برای سلامت مغز و چشم نوزاد مهم استDHA نام دارد.

متخصص زنان می تواند در دوران بارداری و شیردهی بر اساس نیازهای فردی ، یک برنامه غذایی سالم و متعادل برای مادر ایجاد کند.

 حتما قبل از اقدام به بارداری انجام دهید : تست پاپ اسمیر در منزل 

مشکلات سوء تغذیه مادر در بارداری

برخی از مادران در دوران بارداری و شیردهی به تغذیه خود اهمیت نمیدهند و این مسئله گاها باعث سوء تغذیه در دوران بارداری و شیردهی می شود که عواقب جدی برای مادر و نوزاد خواهد داشت.

کمبود وزن مادر که بر اثر سوءتغذیه پیش آمده یکی از عواملی است که منجر به زایمان زودرس، خونریزی شدید بعد از زایمان و افسردگی پس از زایمان می شود. ضعف و کم خونی مادر باعث خستگی، سرگیجه و تنگی نفس می شود. همچنین کمبود پروتئین در بدن مادر منجر به تورم، ضعف عضلانی و مشکلات پوستی میگردد. پوکی استخوان هم یکی از عوارض سوءتغذیه محسوب می شود که  ضعیف شدن و شکننده شدن استخوان ها  را در پی خواهد داشت. باید به خاطر داشت که سوء تغذیه در دوران بارداری خطر ابتلا به بیماری های مزمن مثل دیابت، بیماری قلبی و سکته مغزی را  نیز افزایش می‌دهد.

مطالبی که عنوان شد سلامتی مادر را به خطر می اندازد؛ و در این بین سلامتی نوزاد هم باید مورد توجه قرار گیرد زیرا سو تغذیه مادر می‌تواند باعث تولد نوزادی کم وزن شود نوزادان کم وزن هنگام تولد در معرض خطر عفونت، مشکلات تنفسی و ناتوانی های رشدی هستند.همچنین عدم داشتن برنامه غذایی مناسب می تواند منجر به تاخیر در رشد و تکامل نوزاد شود. نوزادانی که مادرانشان در دوران بارداری دچار سوء تغذیه شده اند، در معرض خطر بیشتری از مرگ و میر خواهند بود.

مادران بارداری و شیرده اگر بیماری قلبی دارید : ویزیت متخصص قلب در منزل 

سوءتغذیه مادر  در دوران شیردهی

تغذیه در دوران شیردهی از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا سوء تغذیه در دوران شیردهی می تواند منجر به موارد زیر شود:

●      نکته قابل توجه این است که مادرانی که دچار سوء تغذیه هستند نمیتوانند شیر کافی برای تغذیه نوزاد خود تولید کنند.

●      سو تغذیه مادر باعث کاهش کیفیت شیر مادر می شود .این شیر حاوی مواد مغذی کمتری است که برای رشد و تکامل نوزاد ضروری است.

●      نوزادانی که شیر مادر سوء تغذیه ای را دریافت می کنند، در معرض خطر بیشتری از مشکلات سلامتی، از جمله عفونت و سایر مشکلات خواهند بود‌.

با توجه به مطالبی که ذکر شد، تغذیه مادر  در دوران بارداری و شیردهی باید مورد توجه قرار گیرد و حتما مادر باید با پزشک متخصص زنان در خصوص برنامه غذایی این دو دوره مشورت نماید.

 مطالعه کنید : سرم در بارداری  ، درمان چربی خون ، اختلال بلع 

کالری مورد نیاز برای مادران شیرده و باردار 

در انتخاب رژیم غذایی باید به میزان کالری آن نیز دقت کرد و میزان کالری مورد نیاز هر فرد با فرد دیگر تفاوت دارد. کالری روزانه برای مادران شیرده به عوامل مختلفی از جمله سن، وزن، قد، سطح فعالیت، و تعداد دفعات شیردهی بستگی دارد.

به طور کلی، مادران شیرده به طور متوسط به 500 تا 650 کالری بیشتر از افراد عادی نیاز دارند.بهترین راه برای تعیین اینکه به چه مقدار کالری نیاز دارید، صحبت با متخصص تغذیه و متخصص زنان است.

مادران شیرده و باردار برای تامین کالری مورد نیاز ، وعده های غذایی و میان وعده های کوچک و در دفعات متعدد بخورند زیرا برای بالابردن سطح انرژی و حفظ آن کمک می کند. و از افت قند خون جلوگیری می‌کند.

غذاهای پر کالری و مغذی مانند میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، لبنیات، پروتئین بدون چربی، آجیل و دانه ها باید هر روز مصرف شوند.

نوشیدنی های سالم مانند آب، آبمیوه و شیر را در برنامه خود بگنجاند و از نوشیدن الکل و نوشابه های شیرین پرهیز کند.

در دوران بارداری و شیردهی، داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل مهم است. با این حال، برخی از غذاها وجود دارد که مادر در این دوران باید از آنها اجتناب کند زیرا هم برای خودش و هم نوزاد مضر خواهد بود و سلامتی آنها را به خطر می اندازد.

نبایدهای تغذیه ای دوران بارداری و شیردهی

پزشکان و متخصصان تغذیه معتقدند همانطور که در دوران بارداری و شیردهی، خوردن غذاهای سالم اهمیت دارد، پرهیز از مصرف غذاهایی که ارزش خاصی از جهت تامین کالری و سلامتی ندارند باید مورد توجه قرار گیرد. در ادامه غذاهایی که مادر باید از آنها اجتناب کند را معرفی می کنیم:

●      مصرف گوشت خام و یا نیم پخت که حاوی باکتری هایی مانند توکسوپلاسموز، لیستریا و سالمونلا هستند، باعث بیماری های جدی در مادر و نوزاد می شوند.لذا مادر باید از خوردن آنها صرف نظر کند.

●      ماهی هایی مانند  اره ماهی، شاه ماهی، ماهی خال مخالی و تن ماهی که دارای جیوه هستند در دوران بارداری  و شیردهی مجاز نیستند  زیرا جیوه به سیستم عصبی نوزاد در حال رشد آسیب می رساند.

●      محصولات لبنی غیرپاستوریزه گاها حاوی باکتری های مضری هستند که می توانند باعث بیماری شوند.بنابراین متخصص زنان و پزشکان مصرف این محصولات را در این دوران منع می‌کنند.

●      مصرف تخم مرغ خام یا کم پخته به دلیل احتمال وجود سالمونلا ، منع می شود‌.

●       میوه ها و سبزیجات باید قبل از مصرف به طور کامل شسته شوند تا خاک، سموم  و سایر آلودگی ها یشان از بین برود .

●      مادران باید مصرف کافئین را کاهش و یا قطع نمایند زیرا این ماده می تواند از جفت عبور کند و وارد جریان خون نوزاد شود.

●      از آنجا که الکل می تواند به شیر مادر منتقل شود و به رشد و نمو نوزاد آسیب برساند، لذا مصرف آن اکیدا منع می شود‌.

●      همواره مصرف مواد مخدر و دخانیات آسیب زا بوده  و در این مورد خاص  نیز  مادران  باید این نکته را در نظر بگیرند‌.