اختلال بلع چیست ؟

شاید برایتان پیش آمده باشد که موقع بلع غذا با مشکل مواجه شدید. این حالت که پزشکان به عنوان اختلال بلع از آن یاد میکنند، وضعیتی است که در آن بلعیدن غذا یا مایعات به دلیل مشکلاتی در دهان، گلو یا مری ،دشوار یا غیرممکن می‌شود. ما در این مطلب به طور کامل اختلال بلع و علت ها و علائم آن را ذکر خواهیم کرد.

کلیک کنید و اختلال بلع خود را درمان کنید : ویزیت متخصص داخلی در منزل 

علت بروز اختلال بلع

ممکن است این سوال در ذهن شما پیش بیاید که چه دلایلی وجود دارد که فرد دچار اختلال در بلع می شود.پزشکان متخصص داخلی معتقدند که اختلال بلع ممکن است ناشی از وجود یک سری شرایط خاص باشد مانند اختلالات عصبی عضلانی که در روند بلع اختلال ایجاد می کند.در اکثر بیمارانی که دچار سکته مغزی، فلج مغزی،پارکینسون،اسکلروز جانبی آمیوتروفیک شده اند، بلع با مشکل مواجه می شود.همچنین اختلالات ساختاری مانند تومورها، تنگی مری، دیورتیکول مری نیز در فرآیند بلع فرد خلل وارد می‌کنند.اختلالات عملکردی مانند اسپاسم مری و یا عدم هماهنگی عضلات حلق نیز در بروز اختلال بلع موثر است. به جز اختلالات عصبی و عملکردی، برخی علت ها مانند رفلکس اسید، عفونت ها و  داروها نیز در ایجاد مشکل برای بلع اثرگذار هستند.

انواع اختلال بلع 

اختلال بلع به چند دسته تقسیم می‌شود که از آن جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1. دیسفاژی دهان : یا همان دشواری در بلع زمانی رخ میدهد که در دهان مشکلی ایجاد شود و معمولا با حرکت زبان این اتفاق میفتد.
2. دیسفاژی حلق یا دشواری اختلال بلع در حلق : این نوع مشکل مربوط به عبور غذا از گلو است.
3.  دیسفاژی مری : یکی دیگر از اختلالات بلعی است که در این حالت غذا قادر نیست از مری عبور کند.

علائم اختلال بلع

اختلال بلع، که به آن دیسفاژی هم می‌گویند، با استفاده از برخی علائم توسط پزشک متخصص داخلی و یا گوارش تشخیص داده می شود.برخی از علائم اختلال بلع شامل موارد زیر می باشد:

●      احساس گیر کردن غذا در گلو : شایع‌ترین علامت اختلال بلع است. در این حالت فرد احساس میکند که غذا در گلویش گیر کرده یا پایین نمی‌رود.

●      خفگی یا سرفه هنگام غذا خوردن : اگر شخصی در حین غذا خوردن مدام سرفه کند و یا احساس خفگی به او دست بدهد ممکن است دچار اختلال بلع باشد.

●      درد هنگام بلع : وجود درد هنگام بلعیدن غذا، نشانه التهاب دهان، گلو یا مری می باشد.

●      بازگشت غذا به دهان یا بینی : اگر غذا یا مایعات از مری به دهان یا بینی‌ برگردد، ممکن است فرد دچار اختلال بلع شده باشد.

●      ریزش آب دهان : اگر به دلیل مشکل در بلع، در دهان بزاق اضافی جمع شود، ممکن است  فرد دچار آبریزش دهان باشد که نوعی اختلال محسوب می شود.

●      کاهش وزن بدون دلیل : اگر بدون تلاش برای کاهش وزن، فرد وزن کم می‌کند، امکان دارد دچار اختلال بلع باشد زیرا این مسئله باعث می‌شود غذا خوردن به اندازه کافی برای او دشوار شود.

وجود علائم مذکور دلیل کافیست برای اینکه برای تشخیص و درمان به پزشک متخصص داخلی مراجعه شود. اختلال بلع ممکن است ناشی از وجود تعدادی از شرایط باشد و درمان بسته به علت زمینه‌ای آن متفاوت است.

 خدمات های همراه طب شامل : فیزیوتراپی در منزل ، سونوگرافی در منزل ، رادیولوژی در منزل ، ویزیت متخصص عفونی در منزل 

اختلال بلع چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص اختلال بلع توسط پزشک بر اساس بررسی سابقه پزشکی بیمار، معاینه فیزیکی و انجام برخی آزمایشات است.

پزشک در مورد علائم، از جمله زمان شروع، شدت و هرگونه عامل تشدید کننده سوال خواهد کرد. همچنین سابقه پزشکی  و داشتن هر گونه بیماری مانند سکته مغزی، بیماری عصبی، مشکلات مری و رفلاکس اسید معده، را بررسی میکند.

پزشک گوش، حلق و دهان بیمار را معاینه می کند تا هرگونه ناهنجاری که ممکن است باعث مشکل در بلع شده است را بررسی کند. همچنین قدرت و هماهنگی عضلات مورد استفاده برای بلع را آزمایش می کند. آزمایش های زیر ممکن است توصیه شود:

●      آزمایش بلع با باریم : در این آزمایش، بیمار، مایع یا غذایی را می بلعد که حاوی باریم است، و آن ماده  با اشعه ایکس قابل مشاهده است. اشعه ایکس به پزشک کمک می کند تا ببیند غذا چگونه در مری و گلوی بیمار حرکت می کند.

●      آندوسکوپی :  پزشک در آندوسکوپی از یک لوله نازک و انعطاف پذیر با دوربین برای مشاهده داخل مری و گلوی بیمار استفاده می کند.

●      سی تی اسکن یا ام آر آی : این آزمایشات، تصاویری از مری، گلو و سایر اندام هایی که در بلع نقش دارند را  ایجاد می کند.

مواردی پیش می آید که هیچ علت مشخصی برای اختلال بلع یافت نمی شود. در این صورت، به آن دیسفاژی ایدیوپاتیک گفته می شود.از آنجا که درمان اختلال بلع به علت آن بستگی دارد. اگر علت مشخصی پیدا شود، درمان بر روی رفع آن علت متمرکز خواهد شد. مثلا اگر اختلال بلع شما ناشی از رفلاکس اسید معده باشد، پزشک  داروهایی برای کاهش اسید معده تجویز می کند.

اگر علت اختلال بلع شما مشخص نشود، درمان بر اساس مدیریت علائم متمرکز خواهد شد. مثلا ممکن است تغییر در نوع تغذیه شما و نحوه مصرف آن ایجاد شود‌ و نیاز به خوردن غذاهای نرم تر و کوچکتر داشته باشید. همچنین ممکن است لازم باشد از خوردن غذاهایی که بلع آنها را دشوار می کند، مانند غذاهای تند یا چرب خودداری کنید.وجود یک متخصص گفتار و زبان می تواند در یادگیری تمریناتی برای تقویت عضلات مورد استفاده برای بلع کمک کننده باشد.علاوه بر موارد مذکور،گاهی اوقات لازم است هنگام غذا خوردن یا نوشیدن در وضعیت خاصی قرار بگیرید تا بلع راحت تر انجام شود.حتی ممکن است لازم باشد از طریق لوله تغذیه ای که یک لوله نازک است و از طریق بینی یا دهان وارد معده یا روده کوچک بیمار می شود. لوله تغذیه ای در دریافت مواد مغذی و مایعات مورد نیاز بدن کمک کننده است.

برای درمان اختلال بلع شاید نیاز به تزریق دارویی داشته باشید : تزریقات در منزل 

آیا اختلال بلع درمان دارد؟

ناگفته نماند که درمان اختلال بلع به علت آن بستگی دارد و معمولا درمان ابتدا شامل تمرینات بلع می باشد که برای تقویت عضلات بلع لازم است. تغییر در رژیم غذایی نیز یکی از فاکتورهای درمان محسوب می شود. همچنان که خوردن غذاهای نرم و اجتناب از غذاهایی که بلع آنها دشوار است ضروری به نظر می رسد.پزشک متخصص داخلی برای شل کردن عضلات مری یا کاهش درد، داروهایی را تجویز خواهد کرد. در نهایت برای اصلاح یک مشکل ساختاری که باعث اختلال بلع می‌شود، ممکن است جراحی نیز لازم باشد.

اختلال بلع یک مشکل جدی محسوب می شود، به خصوص اگر باعث کاهش وزن یا کم‌آبی بدن شود. بنابراین اگر در بلعیدن غذا یا مایعات مشکل دارید، در اسرع وقت به پزشک متخصص داخلی و یا گوارش مراجعه کنید.

پیشگیری از اختلال بلع

این امری طبیعی است که هر فرد از غذا خوردن لذت می برد و دوست ندارد چیزی مانع آن شود. به خصوص که اختلال بلع باشد.لدا افراد دوراندیش درصدد آن هستند که با انجام اقداماتی از بروز این اختلال پیشگیری کنند خوردن یک رژیم غذایی سالم شامل میوه، سبزیجات و فیبر در سلامت گوارش موثر است و خطر ابتلا به دیورتیکول مری را که می‌تواند باعث اختلال بلع شود، کاهش دهد.

از آنجا که اضافه وزن یا چاقی خطر ابتلا به اختلال بلع را افزایش می دهد. بنابراین حفظ وزن سالم با رژیم غذایی سالم و ورزش منظم به کاهش خطر ابتلا به  اختلال بلع  کمک می کند.

سیگار کشیدن به مری آسیب میرساند و خطر ابتلا به اختلال بلع را افزایش میدهد. لذا ترک سیگار یکی از بهترین کارهایی است که می‌توانید برای سلامت کلی خود انجام دهید.

استرس در بروز اسپاسم عضلات مری موثر است و می‌تواند بلع را دشوار کند.بنابراین کاهش استرس کمک بزرگی به کاهش ابتلا به بلع کمک میکند. یکی از فاکتورهایی که باید مورد توجه قرار گیرد، داشتن سابقه خانوادگی این بیماری است  و مهم است که در این مورد با پزشک مشورت اگر در بلعیدن غذا یا مایعات مشکل دارید، مهم شود.

دلایل اختلال بلع عصبی 

نوعی اختلال بلع وجود دارد که به عنوان اختلال بلع عصبی شناخته می شود که به دلیل اضطراب، فوبیا، هراس و سانحه ، فرد را درگیر می‌کند.

●       اضطراب: به طور کلی اضطراب می‌تواند باعث تنش عضلانی در سراسر بدن مخصوصا عضلات مورد استفاده در بلع شود. این تنش می‌تواند بلع را دشوار یا غیرممکن کند.

●      فوبیای خاص: فوبیای خاص، ترس شدید و بدون دلیل از یک شیء یا موقعیت خاص است که می‌تواند منجر به اختلال بلع عصبی شود.

●      اختلال هراس: نوعی اضطراب که با حملات ناگهانی، ترس یا وحشت مشخص می‌شود. این حملات غالبا علائم جسمی مانند تنفس دشوار، تپش قلب و تعریق ایجاد می کنند که در نتیجه آن بلع دشوار می شود.اختلال استرس پس از سانحه نیز شایع است و  در واقع اختلال سلامت روان محسوب می شود که می‌تواند در افرادی که تصادف، حمله خشونت‌آمیز یا بلایای طبیعی را تجربه کرده اند، ایجاد شود. علائم PTSD می‌تواند شامل کابوس‌ و اضطراب باشد و بلع را با سختی مواجه میکند.