خون دماغ کودکان چه موقع خطرناک است؟ حتما برای کودک شما پیش آمده که گاهی دچار خون‌ریزی بینی شود. شاید در آن لحظه با دیدن خون، دچار ترس و وحشت شوید. ولی به والدینی که موقع خون دماغ شدن فرزندشان دچار استرس و اضطراب می‌شوند و به اصطلاح دست و پای خود را گم می‌کنند، باید بگوییم که خون‌ریزی بینی کودکان یک اتفاق شایع است و جای نگرانی ندارد. اگر مقاله پیش‌رو را مطالعه کنند، بی‌جهت نگران نمی‌شوند؛ زیرا علت و راه‌های پیشگیری و درمان آن را آموزش خواهیم داد.
علل شایع خون دماغ شدن کودکان
خون‌ریزی بینی مانند بیماری بری بری معمولا در بین کودکان شایع است و می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. گاهی خشکی داخل بینی، به‌خصوص در هوای خشک یا زمستان، باعث پوسته‌پوسته‌شدن و تحریک مخاط بینی و در نهایت خون‌ریزی می‌شود.
کودکان به‌طور طبیعی کنجکاو هستند، گاهی اوقات انگشت یا اشیاء را در بینی خود فرو می‌کنند که همین کار باعث خون‌ریزی بینی می‌شود.
آلرژی نیز می‌تواند باعث التهاب و خارش داخل بینی و خون‌ریزی شود. یکی دیگر از علت‌های خون دماغ شدن در کودکان، عفونت سینوسی است. این عفونت‌ها باعث التهاب و تورم داخل بینی و سینوس‌ها می‌شود. هموروئید نیز از مشکلاتی است که اگر درمان نشود، منجر به عفونت می‌شود.
معمولا کودکان در حین بازی به زمین می‌افتند و ضربه به بینی باعث شکستگی مویرگ‌ها و خون‌ریزی می‌شود. انحراف تیغه بینی، یکی از دلایل دیگر خون‌ریزی بینی است که می‌تواند باعث خشکی و تحریک یک طرف بینی و سبب خون دماغ کودک شود. از نقش برخی از داروها مانند داروهای رقیق‌کننده خون که باعث افزایش خطر خون‌ریزی می‌شوند نیز نباید غافل شد. برخی از بیماری‌های خاص، مانند بیماری‌های خونی و اختلالات عروقی نیز عامل بروز خون دماغ هستند.
نکته قابل توجه این است که در بیشتر موارد فوق، خون دماغ شدن کودکان جدی نیست و با اقدامات ساده می‌توان آن را متوقف کرد. مشکل خون دماغ شدن در بزرگسالان نیز دلایل مختلفی دارد که باید برای درمان از ویزیت متخصص داخلی در منزل استفاده کنید.
چگونه خون دماغ کودک را متوقف کنیم؟
زمانی که کودک شما دچار خون‌ریزی بینی شود، اولین اقدام این است که او را آرام نگه دارید و خونسردی خود را حفظ کرده و کودک را به آرامش دعوت کنید؛ زیرا اضطراب می‌تواند خون‌ریزی را تشدید کند.
سپس کودک را به حالت خمیده به جلو بنشانید. از دراز‌کشیدن یا به عقب خم‌شدن سر کودک خودداری کنید؛ زیرا ممکن است خون بینی در حلق جمع شود. این تصور اشتباهی است که موقع خون دماغ شدن کودک، سر او را بالا و به عقب بگیریم.
سوراخ‌های بینی را با فشار ملایم به‌مدت 10 تا 15 دقیقه ببندید و از یک دستمال تمیز یا گاز استریل استفاده کنید.
از گذاشتن پنبه یا دستمال کاغذی در بینی کودک خودداری کنید؛ زیرا به خون لخته‌شده می‌چسبند و هنگام بیرون‌کشیدن آن، ممکن است خون‌ریزی دوباره شروع شود.
اگر خون‌ریزی شدید است، می‌توانید یک کمپرس سرد را روی پل بینی کودک قرار دهید.
استفاده از قطره «فنیل افرین» یا «نفازولین» نیز برای بند‌آمدن خون‌ریزی بینی مفید خواهد بود.
اگر خون‌ریزی بعد از 10 تا 15 دقیقه متوقف نشد، یا با اورژانس تماس بگیرید یا به متخصص اطفال مراجعه نمایید.
در بسیاری موارد اگر کودک شما به‌طور مکرر دچار خون دماغ می‌شود، خون‌ریزی شدید است یا با علائم کبودی، خستگی یا تب همراه است، باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.
این نکته را به یاد داشته باشید که خون دماغ در کودکان و بزرگسالان پس از سکته قلبی باید بررسی شود. در چنین شرایطی باید به فکر ویزیت متخصص قلب در منزل باشید.
چگونه از خون دماغ شدن کودک پیشگیری کنیم؟
گاهی انجام چند اقدام ساده می‌تواند به پیشگیری از خون دماغ کمک کند. برای جلوگیری از خشکی بینی در فصول سرد از یک دستگاه بخور که باعث مرطوب نگه داشتن هوا می شود استفاده کنید، همچنین با استفاده از اسپری بینی با آب نمک یا ژل مرطوب‌کننده بینی، رطوبت داخل بینی را افزایش دهید. شما می‌توانید به کودک خود آموزش دهید که از بردن انگشت به داخل بینی‌اش خودداری کند و برای او توضیح دهید که این کار می‌تواند رگ‌های خونی ظریف داخل بینی را تحریک کرده و باعث خون‌ریزی شود.
چنانچه کودک شما از آلرژی رنج می‌برد، با پزشک متخصص اطفال در مورد راه‌های درمان علائم مانند دارو یا ایمونوتراپی مشورت کنید؛ زیرا کنترل آلرژی می‌تواند به کاهش عطسه و دمیدن بینی که باعث تحریک رگ‌های خونی می‌شود، کمک کند.
سعی کنید از قرار‌گرفتن کودک در معرض دود، مواد شیمیایی قوی و سایر آلاینده‌هایی که می‌توانند بینی را تحریک کنند، خودداری کنید و چنانچه کودک شما از داروهایی مانند آسپرین یا وارفارین که رقیق کننده‌های خون هستند، استفاده می‌کند متخصص اطفال را در جریان بگذارید و در مورد خطرات و مزایای آن از دکتر مشورت بگیرید و در نهایت برای اطمینان از عدم وجود مشکل پزشکی زمینه‌ای که می‌تواند باعث خون‌ریزی بینی شود، کودک خود را برای معاینات منظم نزد متخصص اطفال ببرید.
به یاد داشته باشید که اکثر خون دماغ‌ها جدی نیستند و جای نگرانی ندارند. با انجام اقدامات ساده برای جلوگیری از خون‌ریزی بینی و دانستن نحوه متوقف‌کردن خون‌ریزی در صورت بروز، می‌توانید به‌راحتی این عارضه شایع دوران کودکی را مدیریت کنید. به‌جز ویزیت پزشک اطفال برای بررسی خون دماغ شدن کودک، می‌توانید از خدمات تنقیه در منزل نیز برای مشکلات مربوط به گوارش اقدام کنید.
آیا خون دماغ نشانه سرطان خون است؟
یکی از باورهای اشتباه میان مردم این است که خون‌دماغ‌شدن حتما نشانه سرطان، تومور یا یک بیماری خطرناک است. در‌‌حالیکه اکثر متخصصان اطفال با این تفکر مخالف هستند. هرچند خون دماغ شدن در کودکان باید جدی گرفته شود اما در اغلب موارد نشانه یک بیماری خطرناک نیست. در واقع تومورها، اختلالات انعقادی و داروهای ضدانعقاد خون هم ممکن است باعث خون‌ریزی از بینی شوند که این موارد بسیار نادر است. در واقع 99 درصد از علت‌های خون‌ریزی بینی ارتباطی با سرطان و مشکلات انعقادی خون ندارند. گفتنی است خون‌دماغ دو علت عمده دارد: اختلالات انعقادی که در راس آن‌ها اختلالات پلاکتی و ضایعات مخاط بینی است. در واقع اگر کودک توسط متخصص اطفال معاینه شود و ضایعاتی در مخاط بینی‌اش دیده نشود، باید از لحاظ انعقادی نیز آزمایش در منزل انجام شود. در آزمایشی که دکتر تجویز می‌کند یا توجه به نتیجه آن، سطح پلاکت‌های خون بررسی می‌شود. اگر تعداد پلاکت کاهش پیدا کرده باشد به‌دنبال علت آن می‌گردد که یکی از این علت‌ها می‌تواند سرطان خون باشد. با‌این‌حال هر پلاکت پایینی لزوما باعث خون‌دماغ نخواهد شد و هر خون‌دماغی لزوما ناشی از پلاکت پایین نیست و از پیش‌داوری درباره نتیجه آزمایش باید خودداری کرد. حتی اگر پلاکت پایین باشد و فرد خون‌دماغ شود، باز هم این وضعیت حتما دلیل بر لوسمی یا سرطان خون نیست و نباید درباره این موضوع به کودک اضطراب و استرس وارد نمود.
خون دماغ کودکان چه موقع خطرناک است و به دکتر مراجعه کنیم؟
همانطور که قبلا ذکر کردیم عمدتا دلایل خون دماغ در کودکان بسیار ساده است و خون‌ریزی پس از مدتی قطع خواهد شد و جای نگرانی وجود ندارد. حتی می‌توان درمان‌های خانگی هم برای کنترل خون‌ریزی بینی انجام داد. ولی در مواردی نیاز است که به متخصص اطفال مراجعه کنید. در ادامه به ذکر این موارد می‌پردازیم تا با آگاهی بیشتر نسبت به خون‌ریزی بینی فرزندتان، اقدامات لازم را انجام دهید.
- تکرار مداوم خون دماغ
- تغییر بافت خونی که از بینی جاری می‌شود.
- چنانچه علاوه‌بر خون‌ریزی شدید بینی نیز کبود شود.
- چنانچه بعد از شروع مصرف یک داروی به‌خصوص خون‌ریزی بینی شروع شود.
- اگر خون‌ریزی پس از 10 دقیقه متوقف نشد.
- داشتن حالت تهوع پس از آسیب به سر، زمین‌خوردن یا ضربه به صورت کودک
- کودک در کنار خون‌ریزی، علائمی چون سردرد شدید، تب یا دیگر نشانه‌های نگران‌کننده را تجربه می‌کند.
- اگر بینی کودک شکست یا از حالت عادی خودش خارج شد.
- رنگ‌پریدگی، کم‌شدن انرژی یا سرگیجه در پی خون‌ریزی شدید بینی
- سرفه یا استفراغ خون
برای بررسی هر مشکل در کودکان و بزرگسالان می‌توانید از آزمایش‌ها و عکس‌برداری‌ها مثل سونوگرافی در منزل استفاده کنید.
دارو‌درمانی برای خون دماغ در کودکان
اگر فرزندتان، خون دماغ شدیدی را تجربه می‌کند و خون‌ریزی مکرر بینی او، شما را هم نگران کرده است، حتما باید با متخصص اطفال مشورت کنید. تا اقدامات مورد نیاز برای او انجام شود. گزینه‌هایی که عموما برای درمان خون دماغ تجویز می‌گردند و به تشخیص دقیق‌تر علت کمک می‌کنند، استفاده از نیترات نقره برای جلوگیری از خون‌ریزی دوباره مویرگ‌های بینی است. در مواردی پزشک اقدام به سوزاندن رگ‌های بینی که احتمال خون‌ریزی از آن‌ها بالاست، می‌نماید. بستن بینی با استفاده از گاز استریل برای تحت فشار قرار‌دادن رگ‌ها به‌منظور توقف خون‌ریزی نیز از اقدامات موثری است که پس از ویزیت پزشک در منزل با دقت انجام می‌شود.
پس از آنکه خون‌ریزی قطع شد، پزشک به‌منظور درک علت خون دماغ در کودک، بعد از معاینه فیزیکی، ممکن است برای رفع مشکل مویرگ‌های بینی، جراحی را پیشنهاد دهد. علاوه‌بر آن، مراکز درمانی معتبر و تحت‌نظر پزشک حاذق کار جراحی انجام شود، قطعا خیالتان راحت تر خواهد بود.
درمان خون دماغ در کودکان با ویزیت پزشک
حالا که می‌دانید خون دماغ شدن در کودکان چه موقع خطرناک است، در این شرایط بهتر می‌توانید به فرزند خود کمک کنید. خون دماغ شدن، مشکل رایجی است که در شرایط حاد و طولانی‌شدن خون‌ریزی باید به پزشک مراجعه کنید. همراه طب با ارائه بهترین خدمات درمانی، از رگ گیری تا ویزیت پزشک در خانه برای حفظ سلامتی به شما کمک می‌کند.