افرادی که به دیابت مبتلا هستند، باید همواره قند خون خود را کنترل کنند و مراقبت های خاصی را که پزشک متخصص داخلی برای آنها تجویز کرده است را انجام دهند تا دیابتشان تشدید نشود، زیرا برخی عوارض دیابت خطرناک هستند. به طور مثال کتواسیدوز دیابتی که یک عارضه جدی در افراد مبتلا به دیابت، مخصوصا دیابت نوع 1 است و ما در این نوشتار قصد داریم درباره کتواسیدوز دیابتی مطالبی را بیان کنیم. لطفا برای آگاهی بیشتر در این مورد تا انتها ما را همراهی کنید.
از خدمات های پرستاری مجموعه همراه طب : وصل سوند در منزل ، تزریق سرم در منزل ، ساکشن ریه در منزل
کتواسیدوز دیابتی( DKA)
انسولین هورمونی است که در حالت عادی به سلول‌های بدن اجازه می‌دهد تا از گلوکز (قند خون) برای تولید انرژی استفاده کنند و زمانی که بدن به علت کمبود انسولین یا عدم دریافت انسولین کافی، نمیتواند از گلوکز برای تولید انرژی استفاده کند و به جای آن، چربی‌ها را تجزیه می‌کند. در نتیجه اسیدهای چربی به نام کتون در کبد تولید می‌شوند. کتون‌ها مولکول‌هایی هستند که می‌توانند در کبد تولید شوند و منبع جایگزین انرژی برای بدن باشند.اما اگر تولید کتون‌ها از کنترل خارج شود و سطح کتون‌ها در خون به طور قابل توجهی افزایش یابد، می‌تواند منجر به اسیدی شدن خون یا اسیدوز شود و فرد دچار عارضه خطرناک و جدی کتواسیدوز می شود. اسیدوز می‌تواند باعث عوارض جدی مانند کم آبی بدن، عدم تعادل الکترولیت ها، آسیب به اندام ها ، کما و در نهایت مرگ شود.
دلایل کمبود انسولین یا عدم دریافت انسولین کافی
دیابت نوع 1 یکی از دلایل کمبود انسولین است در دیابت نوع 1، سیستم ایمنی بدن به سلول‌های تولید کننده انسولین در پانکراس حمله کرده و آنها را از بین می‌برد.افراد مبتلا به دیابت، برای کنترل قند خون خود به انسولین تزریقی نیاز دارند. اگر انسولین مصرف نکنند یا مقدار کافی انسولین را دریافت نکنند، ممکن است دچار DKA شوند.بیماری یا عفونت نیز از فاکتورهایی است که می‌تواند نیاز بدن به انسولین را افزایش دهد و در افراد مبتلا به دیابت منجر به کتواسیدوز شود.همچنین برخی از داروها می توانند بر سطح انسولین در بدن تأثیر بگذارند و خطر ابتلا به DKA را افزایش دهند.مهم است که افراد مبتلا به دیابت از علائم کتواسیدوز آگاه باشند و در صورت مشاهده هر یک از این علائم، فوراً به پزشک متخصص داخلی مراجعه کنند.
برای درمان کتواسیدوز دیابتی : ویزیت در منزل
علائم کتواسیدوز دیابتی
اگر به دیابت نوع ۱ مبتلا هستید ممکن است با علائمی مانند خشکی دهان و افزایش تشنگی روبرو شوید زیرا بدن شما برای دفع کتون ها از طریق ادرار به آب زیادی نیاز دارد و این مسئله منجر به کم آبی بدن و افزایش تشنگی می شود.همچنین به دلیل افزایش دفع کتون ها و قند خون از طریق ادرار، تکرر ادرار خواهید داشت.
کم آبی بدن نیز می تواند باعث خشکی پوست، ترک خوردگی لب ها و مخاط دهان شما شود.اگر در طول روز احساس خستگی می‌کنیدکمبود قند خون و کم آبی بدن باعث خستگی و ضعف عضلانی شما شده است و چنانچه تهوع و استفراغ به سراغ شما آمد به دلیل وجود کتون ها است که می توانند باعث تحریک معده و ایجاد حالت تهوع و استفراغ شوند. باید بدانید که درد شکم در DKA نیز شایع است که به دلیل کم آبی، اسیدوز و التهاب معده می‌باشد.
هنگامی که بدن شما از کتون ها برای تولید انرژی استفاده می کند،تنفستان سریع و عمیق می‌شود و از آنجا که بوی استون از طریق تنفس شما خارج می شود به آن بوی میوه می گویند.
اسیدوز شدید می تواند بر عملکرد مغز تأثیر بگذارد و منجر به گیجی، خواب آلودگی و در موارد شدید، کما شود.
چنانچه هر یک از علائم DKA را مشاهده کردید، فوراً به پزشک متخصص داخلی مراجعه کنید.به خاطر داشته باشید که کتواسیدوز یک اورژانس پزشکی است و درمان سریع برای جلوگیری از عوارض جدی و نجات جان ضروری است و هر کدام از این نشانه ها مي‌تواند دال بر وجود این بیماری در بدن بیمارانی باشد که با دیابت نوع ۱ دست و پنجه نرم می کنند.
درمان کتواسیدوز دیابتی (DKA)
در پاسخ سوال افرادی که می‌پرسند آیا کتواسیدوز درمان دارد. باید بگوییم کتواسیدوز دیابتی یک اورژانس پزشکی است که نیاز به درمان فوری در بیمارستان دارد و کادر درمان برای کاهش سطح قند خون افراد دیابتی که این عارضه برایشان پیش می‌آید تمام تلاش خود را می‌کنند آنها همچنین با اصلاح اسیدوز و جبران کم آبی بدن باعث جلوگیری از عوارض بیشتر خواهند شد.
درمان DKA که معمولا توسط متخصص داخلی انجام می شود که شامل موارد زیر می‌باشد:
● تزریق انسولین: از آنجا که انسولین برای کاهش سطح قند خون ضروری است اولین اقدام درمانی برای کتواسیدوز تزریق انسولین خواهد بود.
● مایعات داخل وریدی: برای جبران کم آبی بدن و اصلاح عدم تعادل الکترولیت‌ها مایعات داخل وریدی برای بیمار استفاده می شود.
● جایگزینی الکترولیت‌ها: در صورت نیاز از الکترولیت‌هایی مانند پتاسیم، سدیم و منیزیم برای اصلاح عدم تعادل الکترولیت‌ها استفاده خواهد شد.
● کنترل قند خون: سطح قند خون به طور منظم پایش و تنظیم می‌شود تا از افت قند خون خطرناک جلوگیری شود.
● درمان بیماری زمینه‌ای: وجود بیماری یا عفونت زمینه‌ای که منجر به DKA شده است، باید درمان شود.
● دیالیز: در نهایت اگر اسیدوز شدید باشد، ممکن است برای از بین بردن کتون ها و سایر مواد زائد از خون برای بیمار از دیالیز استفاده شود.
مدت زمان بستری شدن در بیمارستان برای کتواسیدوز بسته به شدت بیماری متفاوت خواهد بود.معمولاً چند روز طول می‌کشد تا DKA درمان شود و سطح قند خون و الکترولیت ها به حالت عادی بازگردند و پس از ترخیص از بیمارستان، ضروری است افراد مبتلا به دیابت به برنامه درمانی که متخصص داخلی برای آنها تجویز کرده است، پایبند باشند.بیماران دیابتی باید علائم بازگشت DKA را بشناسند و در صورت مشاهده هر یک از این علائم، فوراً به پزشک متخصص داخلی مراجعه کنند،تغذیه سالم ،ورزش منظم و مدیریت استرس نقش مهمی در کنترل بیماری خواهد داشت.
به خاطر داشتن این نکته ضروری است که پیشگیری از DKA بهترین راه برای جلوگیری از عوارض جدی و نجات جان افراد مبتلا به دیابت است.
پیشگیری از کتواسیدوز دیابتی
با توجه به مواردی که ذکر شد، از آنجا که کتواسیدوز عارضه خطرناکی است، لذا پزشکان متخصص داخلی همواره به بیماران دیابتی توصیه می‌کنند که با انجام اقدامات پیشگیرانه مانع بروز این عارضه شوند.
مهم‌ترین اقدام برای پیشگیری از کتواسیدوز، کنترل قند خون به طور مداوم و منظم است. افراد دیابتی برای اینکه قند خون شان را کنترل کنند باید از یک برنامه غذایی سالم پیروی کنند.در حقیقت از غذاهای سالم و متناسب با قند خون، کربوهیدرات و کالری مورد نیاز بدنشان استفاده نمایند. افراد دیابتی باید داروهای خود را چه قرص و چه انسولین به موقع مصرف کنند.و با دستگاه تست قند خون ، میزان قند خون را بررسی کنند.
مقاله های همراه طب : انواع قرص آهن ، تغذیه افراد دیابتی چیست ؟
کتواسیدوز دیابتی در کودکان
کتواسیدوز دیابتی در کودکان، به ویژه در کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 رخ می‌دهد. در واقع، DKA یکی از شایع‌ترین عوارض دیابت نوع ۱ در کودکان است و علائم آن مانند علائم کتواسیدوز بزرگسالان می‌باشد.پزشک DKA را با بررسی سابقه پزشکی کودک، معاینه فیزیکی و آزمایش خون تشخیص می‌دهد و برای بررسی سطح قند خون، کتون ها، الکترولیت ها و اسیدیته خون، آزمایش خون را برای کودک تجویز می‌کند.
برای درمان کتواسیدوز دیابتی در کودکان : ویزیت متخصص اطفال در منزل
آزمایش های خون برای تشخیص کتواسیدوز دیابتی
هنگامی که فرد دیابتی علائم کتواسیدوز را در خود مشاهده کرده و به متخصص داخلی مراجعه می‌کند ، پزشک در صورت مشکوک شدن به DKA، برای تأیید تشخیص و ارزیابی شدت بیماری، چند آزمایش خون را برای بیمار دیابتی تجویز می‌کند که شامل آزمایش قند خون، آزمایش کتون، الکترولیت ها و گازهای شریانی می‌باشند.
● آزمایش قند خون: سطح بالای قند خون که معمولاً بیش از 250 میلی گرم در دسی لیتر می‌باشد یکی از شاخص های اصلی کتواسیدوز است.
● آزمایش کتون: کتون ها در خون و ادرار اندازه گیری می شوند و افزایش سطح کتون ها نشان دهنده DKA است.
● آزمایش الکترولیت ها: کتواسیدوز می‌تواند منجر به عدم تعادل الکترولیت هایی مانند سدیم، پتاسیم و کلرید شود و آزمایش الکترولیت برای بررسی و اصلاح عدم تعادل الکترولیت ها انجام می شود.
● آزمایش گازهای شریانی: از آنجا که در DKA، اسیدیته خون به دلیل تجمع کتون ها افزایش می یابد، این آزمایش برای بررسی اسیدیته خون و میزان اکسیژن و دی اکسید کربن تجویز می‌شود.
کلیک کنید : فیزیوتراپی در منزل
اگر کتواسیدوز دیابتی (DKA) درمان نشود؟
عارضه کتواسیدوز بسیار جدی و خطرناک است و در صورتی که درمان نشود می‌تواند منجر به کما شود، کما وضعیتی است که در آن فرد به تحریکات پاسخ نمی دهد و سطح هوشیاری او پایین می‌آید.همچنین در صورتی که برای کتواسیدوز درمانی در نظر گرفته نشود، تجمع کتون ها در خون به سلول های مغزی آسیب می رساند و منجر به مشکلات عصبی و شناختی شود.در موارد شدید DKA، تجمع کتون‌ها می‌تواند منجر به تورم مغز شود که کشنده است.همانطور که گفته شد، عارضه کتواسیدوز می تواند منجر به کم آبی شدید بدن و عدم تعادل الکترولیت ها شود که به نارسایی کلیه منجر می‌شود.در نهایت باید در نظر داشت که اگر DKA به موقع درمان نشود، می تواند کشنده باشد.