نقش حیاتی آهن در بدن ما

وقتی از آهن بدن صحبت می‌کنیم در واقع منظورمان ، عنصری ضروری و حیاتی برای بدن انسان است که وظایف زیادی به عهده دارد. مهم ترین وظیفه آهن، حمل اکسیژن توسط گلبول های قرمز خون در سراسر بدن است و کمبود آن می‌تواند مشکلات جدی را برای سلامتی ایجاد کند. آهن وظایف دیگری نیز به عهده دارد که می‌توان به تقویت سیستم ایمنی، تولید انرژی، رشد و تکامل و عملکردهای شناختی اشاره کرد.منابع غذایی غنی از آهن شامل گوشت قرمز، مرغ و ماهی حبوبات، سبزیجات برگدار، غلات غنی شده با آهن و میوه های خشک می‌باشد.البته باید خاطر نشان کنیم که جذب آهن از غذاهای گیاهی به طور کلی کمتر از غذاهای حیوانی است.

کلیک کنید : ویزیت متخصص عفونی در منزل ، ویزیت متخصص ریه در منزل 

گروه های در معرض کمبود آهن، زنان باردار و شیرده ، کودکان و نوجوانان، ورزشکاران، افراد مبتلا به اختلالات گوارشی و گیاهخواران هستند. و اگر کمبود آهن در بدنشان حس شود از طریق علائمی مانند خستگی، رنگ پریدگی پوست،تنگی نفس، سرگیجه ، سردرد، ضعف عضلانی، ریزش مو، زبان صاف یا ترک خورده و تمایل به خوردن مواد غیر غذایی خود را نشان می‌دهد.

تشخیص و درمان کمبود آهن

حال ببینیم چگونه پزشکان تشخیص می‌دهند که فردی دچار کم خونی است. اولین اقدام پزشک برای تشخیص، معاینه فیزیکی است و او برای اطمینان بیشتر آزمایش خون تجویز می‌کند زیرا آزمایش خون سطح آهن، هموگلوبین و هماتوکریت را در خون شما اندازه‌گیری می‌کند. هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز است که اکسیژن را حمل می‌کند و هماتوکریت در واقع درصد گلبول‌های قرمز در خون را نشان می‌دهد. سایر آزمایشاتی که ممکن است برای تشخیص علت کمبود آهن انجام شود آزمایش مدفوع برای بررسی خونریزی است؛ زیرا خونریزی از دستگاه گوارش می‌تواند منجر به کمبود آهن شود.آزمایش سطح فریتین نیز گاهی اوقات برای تشخیص کم خونی تجویز می‌شود زیرا فریتین پروتئینی است که آهن را در بدن ذخیره می‌کند. و اگر سطح فریتین پایین بیاید منجر به کمبود آهن می‌شود. آزمایش ظرفیت اتصال آهن یا TIBC نیز نشان می‌دهد که چه مقدار آهن می‌تواند به هموگلوبین متصل شود. 

فیزیوتراپیست به خونه ات ببر : فیزیوتراپی در منزل 

انواع قرص آهن

بعد از اینکه نتیجه آزمایش های مورد نظر برای تشخیص کم خونی و فقر آهن آماده شد، پزشک در صورت لزوم از یکی از مکمل های آهن را برای بیمار تجویز می‌کند. به طور کلی، آهن به 2 شکل آهن فروس و آهن فریک در مکمل‌ها یافت می‌شود. به دلیل حلالیت بالاتر، جذب آهن فروس نسبت به آهن فریک راحت تر است.مکمل‌های آهنی که پزشک ممکن است توصیه کند عبارتند از: فروس سولفات، فروس گلوکونات، فریک سولفات و فریک سیترات. و از آنجا که ویتامین C در جذب آهن به بدن کمک می‌کند. لذا ، برخی از تولیدکنندگان این ویتامین را به فرمولاسیون محصولات خود اضافه می‌کنند.اگر شنیده باشید که می‌گویند قرص آهن را با مرکبات میل کنید زیرا مرکبات به دلیل داشتن ویتامین C به جذب آهن کمک می کنند.

برای اینکه میخوای متخصص ارتوپد بی دردسر به خونه ات بیاد با همراه طب تماس بگیر : ویزیت متخصص ارتوپد در منزل

در چه شرایطی نیاز به تزریق آهن داریم؟

گاهی شرایطی پیش می‌آید که کمبود آهن در بدن توسط رژیم غذایی و مکمل های خوراکی قابل جبران نیست و در این مواقع پزشک به سراغ روش های تزریقات آهن می‌رود که روشی برای جایگزینی سریع آهن در بدن است. این روش برای افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن شدید به طور مثال کسانی که خونریزی شدید دارند یا به دلیل شرایط گوارشی قادر به جذب آهن از طریق روده نیستند، توسط پزشک تجویز می‌شود.در برخی موارد، قبل از جراحی که احتمال خونریزی زیاد است،، ممکن است پزشک برای جبران کمبود آهن از تزریقات کمک بگیرد تا ذخایر آهن بدن افزایش و خطر عوارض بعد از عمل کاهش یابد. همچنین زنان باردار و شیرده به دلیل نیاز به تامین آهن برای رشد و تکامل جنین یا نوزاد، به آهن بیشتری نیاز دارند و پزشک برای جبران کمبود آهن و پیشگیری از کم خونی، به تزریقات آهن روی می‌آورد.

خانم های باردار برای اینکه بدانند چه زمانی قرص آهن را مصرف کنند : ویزیت در منزل

راهکارهای پیشگیری از کم خونی فقر آهن

همه ما می‌دانیم که پیشگیری راحت تر از درمان است. در مقوله کم خونی و فقر آهن نیز اگر ملاحظاتی را در نظر بگیریم دچار کم خونی نخواهیم شد و نیاز به مصرف مکمل های دارویی و تزریقات نداریم.

با مصرف صحیح و به اندازه غذاهای سرشار از آهن مانند گوشت قرمز، مرغ و ماهی که حاوی آهن هستند و به راحتی توسط بدن جذب می شوند، نیاز به مکمل های آهن کمتر برای بدن حس می‌شود. همچنین حبوبات مانند لوبیا، عدس و نخود فرنگی که منابع گیاهی خوبی از آهن هستند مانع از نیاز ما به قرص آهن و تزریقات آهن خواهند شد. اگر به خوردن سبزیجات برگدار مانند اسفناج، کلم پیچ و برگ های شلغم علاقه دارید بنابراین آهن بدن خود را تا حدی تامین خواهید کرد و چنانچه غلات غنی شده با آهن و میوه های خشک مانند آلو، کشمش و خرما به ذائقه شما خوش می آیند، این شانس را دارید که از مکمل های آهن فاصله بگیرید.

استفاده از مواد غذایی مذکور به تنهایی کافی نیست و نحوه جذب آن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور مثال با مصرف ویتامین C جذب آهن افزایش می‌یابد. ویتامین C در مرکبات، گوجه فرنگی و فلفل دلمه ای یافت می شود و به جذب آهن کمک می‌کنند. لذا اگر در کنار مواد غذایی که حاوی آهن هستند، استفاده شوند ،جذب آهن را آسان تر می‌کنند.

برای جذب بهتر آهن، پرهیز از عواملی که جذب آهن را کاهش می‌یابد ضروری به نظر می‌رسد. به طور مثال مصرف زیاد کافئین که در قهوه، چای و نوشابه های گازدار وجود دارد، جذب آهن را کاهش می‌دهد. همچنین مصرف زیاد کلسیم نه تنها مفید نیست بلکه می تواند جذب آهن را کاهش دهد.

فیتات ها نیز در برخی از غذاهای گیاهی مثل غلات کامل، حبوبات و آجیل ها یافت می شوند و می‌توانند جذب آهن را کاهش دهند.بنابراین بهتر است این غذاها را با فاصله زمانی از غذاهای حاوی آهن مصرف کنید.با رعایت این راهکارها می توانید از کم خونی پیشگیری کرده و سلامتی خود را حفظ کنید.

برای از بین بردن درد در لحظه اونم با همراه طب : آمپول کتورولاک 

افزایش سطح آهن خون چه قدر زمان می‌برد؟

سوال بسیاری از افرادی که از قرص آهن استفاده می‌کنند و یا از روش تزریق به جهت تامین آهن خون خود بهره می‌گیرند این است که افزایش سطح خون چه قدر زمان می‌برد؟ باید در جواب آنها بگوییم که افزایش سطح آهن خون به چند عامل بستگی دارد. شدت کمبود آهن یکی از این عوامل است. طبیعی است که هرچه قدر کمبود آهن شدیدتر باشد، زمان بیشتری برای افزایش سطح آهن لازم است.نوع درمان نیز مهم است و بدیهی است که تزریق آهن سریع‌ترین راه برای افزایش سطح آهن است در حالیکه مکمل‌های خوراکی آهن چند ماه طول می‌کشد تا سطح آهن را به طور قابل توجه افزایش دهند.نکته قابل توجه این است که برخی از افراد، آهن را بهتر از دیگران جذب می‌کنند. اگر به بیماری سلیاک و یا کرون مبتلا هستید امکان جذب آهن در بدن شما کمتر خواهد بود.

مقالات مارا بخوانید : شب ادراری در کودکان، رفع تپش قلب قهوه

همچنین رژیم غذایی می‌تواند در میزان جذب آهن تاثیر داشته باشد.مصرف غذاهای سرشار از آهن به افزایش سریع‌تر سطح آهن کمک می‌کنند.به طور کلی با تزریق آهن در عرض چند روز تا چند هفته، افزایش قابل توجهی سطح آهن را می‌توان شاهد بود در صورتیکه با مکمل‌های خوراکی آهن حداقل 2 تا 3 ماه طول بکشد تا سطح آهن افزایش یابد و این پزشک است که روش موثر و مناسب را برای فرد تشخیص می‌دهد و تجویز می‌کند.

تفاوت کمبود آهن در زنان و مردان

طبق تحقیقات و شواهد موجود، کمبود آهن، که به آن آنِمی فقر آهن نیز می‌گویند، در زنان به دلیل خونریزی قاعدگی و بارداری شایع‌تر از مردان است زیرا این خونریزی می‌تواند باعث از دست رفتن آهن در بدن زنان شود و به مرور زمان ذخایر آهن بدن آنها را کم می‌کند.در دوران بارداری نیز به دلیل رشد جنین و افزایش حجم خون مادر، نیاز به آهن افزایش می‌یابد و بیشتر احساس می‌شود. علاوه بر این، عوامل دیگری مانند رژیم غذایی نامناسب، جذب ضعیف آهن نیز  می‌توانند در زنان منجر به کمبود آهن شوند.علائم کمبود آهن در زنان شامل خستگی، ضعف، تنگی نفس، سرگیجه، سردرد، رنگ‌پریدگی پوست، ریزش مو می‌باشد.تشخیص کمبود آهن با آزمایش خون انجام می‌شود و درمان آن نیز با مصرف مکمل‌های آهن و نیز با تغییرات در رژیم غذایی که شامل مصرف بیشتر منابع غذایی حاوی آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات، سبزیجات برگ سبز و مغزها انجام می‌شود.