زونا یک بیماری پوستی دردناک است که توسط ویروس واریسلا زوستر فرد را درگیر میکند.این همان ویروسی است که باعث آبله‌مرغان میشود. در این مقاله قصد داریم راجع به زونا اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم. اینکه به طور کلی زونا چیست و چگونه بوجود می آید و یا اینکه علائم آن چیست و درمان آن به چه صورت است.ما را همراهی کنید تا درباره زونا بیشتر بدانید.
علائم زونا
معمولاً اولین علامت زونا درد شدید و آزار دهنده آن است و به صورت سوزش، خارش یا درد تیرکشنده احساس می شود. علامت دیگر آن بثورات پوستی است که به شکل تاول‌های قرمز و پر از مایع و معمولاً در یک طرف بدن ظاهر میشوند. پوست در ناحیه‌ی بثورات به لمس بسیار حساس میشود.گاهی اوقات علائم دیگری مانند تب، سردرد و احساس خستگی نیز همراه با زونا فرد را آزار میدهد.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به زونا هستند؟
زونا معمولا در افراد بالای 50 سال بروز میکند زیرا با افزایش سن، سیستم ایمنی بدن ضعیف‌تر شده و احتمال فعال شدن ویروس زونا بیشتر میشود.افرادی که با بیماری‌هایی مانند ایدز، سرطان یا دیابت دست و پنجه نرم می کنند و یا افرادی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض ابتلا به زونا قرار میگیرند.
عوارض زونا
در برخی افراد،حتی پس از بهبودی بثورات پوستی، درد زونا ادامه پیدا میکند و به این عارضه، نورالژی بعد از زونا گفته میشود. چنانچه تاول‌های زونا عفونی شوند، باعث ایجاد عوارض جدی‌تری مانند عفونت پوستی و حتی عفونت خون می شوند.اگر زونا در ناحیه‌ی چشم ایجاد شود، احتمال دارد که باعث آسیب به چشم و حتی نابینایی شود.
درمان زونا
خوشبختانه زونا درمان دارد و درمان آن شامل داروهای ضد ویروسی، مسکن‌ها برای کاهش درد و داروهای موضعی برای تسکین خارش هستند که از ویزیت متخصص داخلی در منزل میتوانید بگیرید . لازم به ذکر است که هرچه زودتر درمان شروع شود، بهبودی کامل تسریع میگردد و عوارض آن کاهش می یابد.
چطور از زونا پیشگیری کنیم؟
افراد دوراندیش به قانون پیشگیری راحت تر از درمان است؛ معتقدند و سعی می‌کنند با تزریق واکسن زونا به طور قابل توجهی خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهند.آنها همچنین با داشتن یک سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب و ورزش منظم، سیستم ایمنی بدن خود را تقویت می‌کنند تا شادتر و سالم تر زندگی کنند.
تشخیص بیماری زونا
پزشکان حاذق معمولا زونا را بر اساس علائم بالینی فرد و معاینه فیزیکی تشخیص میدهند. مهم‌ترین علامت زونا، وجود بثورات پوستی دردناک و تاول‌دار در قسمتی از بدن است و معمولاً به صورت نواری شکل ظاهر میگردد. پزشک با بررسی محل و شکل این بثورات، سابقه پزشکی بیمار و همچنین انجام معاینات لازم به تشخیص زونا میرسد. در برخی موارد، برای تأیید تشخیص و رد سایر بیماری‌ها، آزمایش‌هایی مانند کشت ویروسی یا تست خون نیز تجویز میشود که شما میتوانید از آزمایش در منزل نیز استفاده کنید. باید دانست که تشخیص زودهنگام زونا بسیار مهم است.
آیا درمان خانگی زونا به تنهایی موثر است؟
جهت استحضار افرادی که روش های درمان خانگی را برای انواع بیماری ها ترجیح می دهند باید بگوییم که درمان خانگی زونا به تنهایی برای درمان کامل این بیماری کافی نمی باشد و حتماً باید تحت نظر پزشک متخصص و با استفاده از داروهای تجویزی درمان شود. با این حال، برخی روش‌های خانگی به تسکین علائم و کاهش درد کمک می کنند. به طور مثال استفاده از کمپرس سرد برای کاهش التهاب، استفاده از وان آب گرم با نمک اپسوم برای تسکین درد، مصرف داروهایی مثل استامینوفن یا ایبوپروفن برای کاهش درد و تب، و همچنین پوشیدن لباس‌های نخی باعث کاهش تحریک پوست میشوند. همانطور که گفتیم این روش‌های خانگی مکمل درمان اصلی هستند و جایگزین آن نمی‌شوند.
آیا هرکس در کودکی آبله مرغان نگیرد در بزرگسالی زونا میگیرد؟
این تصور که هر کسی در کودکی آبله مرغان نگیرد، در بزرگسالی به زونا مبتلا میشود، یک تصور نادرست است. بعد از ابتلا به آبله‌مرغان، این ویروس در بدن به حالت خفته باقی می‌ماند و در برخی شرایط ممکن است دوباره فعال شده و باعث زونا شود و در واقع فرد هم آبله مرغان گرفته و هم به زونا مبتلا شده است. بنابراین، حتی اگر فردی در کودکی به آبله مرغان مبتلا شده باشد، ممکن است در بزرگسالی به زونا مبتلا نشود.علاوه بر این، احتمال دارد افرادی که در کودکی به آبله مرغان مبتلا نشده‌اند، در بزرگسالی نیز زونا به سراغشان نیاید.
چه عوامل در ابتلا به زونا نقش دارند؟
ویروس واریسلا زوستر ویروسی است که باعث آبله مرغان نیز میشود. پس از ابتلا به آبله مرغان، این ویروس در بدن فرد به صورت غیرفعال باقی می‌ماند و در افرادی که سیستم ایمنی آنها پایین است، این ویروس دوباره فعال شده و باعث زونا می شود. عواملی مانند استرس، خستگی، تغذیه نامناسب و برخی داروها نیز می‌توانند خطر ابتلا به زونا را افزایش دهند.سن نیز از فاکتورهایی است که در ابتلا به زونا نقش دارد. با افزایش سن، سیستم ایمنی بدن فرد ضعیف‌تر میشود و در نهایت احتمال فعال شدن ویروس و ایجاد زونا بیشتر میشود. جراحی‌های بزرگ نیز از جمله عواملی هستند که سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و احتمال ابتلا به زونا را بالا می برند.از نقش کم خوابی نیز نباید غافل شد. کمبود خواب باعث ضعیف شدن بدن میشود همانطور که سوء تغذیه به خاطر کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی، مانند ویتامین D و روی، می‌تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و احتمال ابتلا به زونا را بالا ببرد.
افراد باید توجه داشته باشند که اگرچه نمی‌توان از ابتلا به زونا به طور کامل پیشگیری کرد، اما با داشتن سبک زندگی سالم، تقویت سیستم ایمنی بدن، و واکسیناسیون ، می‌توان خطر ابتلا به زونا را کاهش داد.
درد و سوزش پوست در زونا
درد و سوزش پوست در زونا یکی از اصلی ترین علائم زونا است که باعث اذیت بیمار می شود و علت اصلی آن فعال شدن ویروس و تأثیر آن بر اعصاب است.به طور کلی این درد و سوزش بنا به دلایل زیر رخ می دهد:
● ویروس و اعصاب
ویروس زونا در سلول‌های عصبی پوست مستقر شده و با فعال شدن، به این اعصاب آسیب می‌رساند.و نهایتا باعث التهاب و تحریک آنها شده و به صورت درد و سوزش احساس میشود.
● التهاب عصب
التهاب عصب ناشی از ویروس عامل زونا باعث میشود که سیگنال‌های درد به مغز ارسال شده و فرد احساس درد و سوزش شدید کند.
● حساسیت پوست
پوست در ناحیه‌ای که زونا زده، حساس میشود به طوری که لمس ملایم نیز می‌تواند باعث تشدید درد شود.
فصل زونا
بیماری زونا فصلی خاص ندارد و در هر زمانی از سال ممکن است بروز کند. برخلاف تصور عموم، این بیماری ربطی به فصل خاصی نداشته و عواملی مانند ضعف سیستم ایمنی، افزایش سن و استرس در بروز آن نقش مهم‌تری دارند. ویروس عامل زونا می‌تواند سال‌ها در بدن نهفته بماند و با کاهش ایمنی بدن فعال شده و باعث ایجاد زونا شود. بنابراین با تقویت سیستم ایمنی و مراقبت از سلامت خودمان، می توانیم خطر ابتلا به زونا را کاهش دهیم.
چه زمانی برای زونا باید به پزشک مراجعه کرد؟
درست است که زونا بیماری دردناکی است و با بثورات پوستی همراه است. ولی در بسیاری از موارد به خودی خود بهبود می‌یابد و جای نگرانی وجود ندارد.اما در برخی موارد مراجعه به پزشک متخصص و یا ویزیت دکتر در منزل ضروری است. در صورتی که درد زونا شدید است، بثورات گسترده اند، تب دارید، احساس سرگیجه یا ضعف عضلانی می‌کنید یا سیستم ایمنی ضعیفی دارید و همچنین زونا چشمان و صورت شما را درگیر کرده است؛ حتما به پزشک مراجعه کنید زیرا پزشک است که می‌تواند با تشخیص دقیق و تجویز داروهای مناسب، در تسکین درد و جلوگیری از عوارض جدی موثر باشد. علاوه بر این اگر باردار هستید، باید سریعا درخواست اعزام ویزیت متخصص زنان در منزل کنید.
چه غذاهایی برای بهبود زونا مفید هستند؟
همواره تغذیه مناسب، نقش مثبت و اثربخشی در درمان بیماری ها دارد.تغذیه مناسب در بهبود زونا نیر نقش مهمی ایفا میکند. مصرف برخی مواد غذایی به تقویت سیستم ایمنی، کاهش التهاب و تسکین علائم کمک کند.غذاهای مفید برای بهبود زونا عبارتند از:
● میوه‌ها و سبزیجات
ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌هایی که در میوه ها و سبزیجات رنگی وجود دارند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.
● ماهی‌های چرب
قزل‌آلا، سالمون و ماهی تن، حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هستند و خواص ضد التهابی دارند.
● آجیل‌ها و دانه‌ها
منابع غنی از ویتامین E و سایر مواد مغذی هستند و به محافظت از سلول‌ها کمک می‌کنند.
● حبوبات
حبوبات شامل فیبر، پروتئین و مواد معدنی هستند و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند.
● غذاهای حاوی روی
گوشت قرمز بدون چربی، مرغ، تخم‌مرغ ، به بهبود زخم‌های ناشی از زونا کمک می‌کنند.
حال این سوال مطرح می شود که چرا این غذاها مفیدند؟ این غذاها باعث تقویت سیستم ایمنی بدن میشوند تا با ویروس زونا مبارزه کند.همچنین التهاب را که یکی از علت های اصلی درد و ناراحتی در زونا است، کاهش میدهند. برخی مواد مغذی موجود در این غذاها به کاهش درد و تسریع در بهبود بثورات پوستی کمک می‌کنند.