بیماری جدید تب دنگی و روش درمان آن را بشناسید!

تب دنگی یک بیماری ویروسی است که از طریق گزش پشه آلوده به ویروس دنگی به انسان منتقل می‌شود. این بیماری علائم مختلفی دارد و در برخی موارد بسیار شدید و حتی کشنده است. گاهی این علائم در بدن به‌راحتی دیده نمی‌شوند و به معاینه دقیق و آزمایش نیاز دارند. به‌جز درمان خنگی تب دنگی نحوه پیشگیری از آن اهمیت زیادی دارد. در ادامه این مقاله قصد داریم به علل ایجاد این بیماری، علائم آن، پیشگیری و سایر جزئیاتش بپردازیم.

علل ایجاد تب دنگی

پیش از اینکه به درمان خانگی تب دنگی بپردازیم، باید به علل ابتلا به آن اشاره کنیم. آئدس نام پشه‌ای است که به‌عنوان ببر آسیایی نیز معروف است و بیشتر در مناطق استوایی به‌ویژه آسیای جنوب شرقی دیده شده است. نیش پشه آئدس منجر‌به تب دنگی یا تب استخوان‌شکن یا همان تب استخوان‌سوز می‌شود و کسی که مورد گزش این پشه قرار گیرد، پس از گذشت چند روز از علائم سطحی، احساس بهبود می‌کند و سپس به‌صورت ناگهانی در حالت کما و حتی مرگ قرار خواهد گرفت. عامل اصلی ایجاد تب دنگی، ابتلا به عفونت توسط یکی از چهار نوع ویروس دنگی است که توسط پشه‌های آئدس، به‌ویژه گونه آئدس اِجِپتی منتقل می‌شوند. این پشه‌ها در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری زندگی می‌کنند و در طول روز فعال هستند.

علائم تب دنگی

معمولاً اکثر مبتلایان به این بیماری هیچ علائمی ندارند. گاهی هم وقتی علائم تب دنگی ظاهر می‌شوند، با آنفولانزا اشتباه گرفته شود. با‌این‌حال، اگر ۲ تا ۷ روز پس از گزش پشه آلوده، علائم تب دنگی در فرد ظاهر می‌شوند که شامل موارد زیر هستند.

1. تب شدید و ناگهانی ۴۰ درجه
2. سردرد شدید، به‌ویژه در پشت چشم‌ها
3. درد شدید عضلات و مفاصل، مخصوصا در پشت و پاها
4. احساس خستگی، ضعف، بی‌قراری و تحریک‌پذیری
5. حالت تهوع یا استفراغ
6. غدد متورم
7. کهیر

نشانه تب دنگی شدید و خطرناک

گاهی اوقات مبتلایان به این بیماری پس از یک هفته استراحت بهبودی کامل پیدا می‌کنند اما در برخی موارد نیز علائم تب دنگی شدیدتر می‌شوند. از همین رو آن را در حالت شدید، تب خون‌ریزی‌دهنده دنگی یا سندروم شوک دنگی می‌نامند. در حالت شدید، رگ‌های خونی بیمار آسیب می‌بیند و نشت می‌کنند. در ادامه تعداد سلول‌های تشکیل‌دهنده لخته در جریان خون کاهش پیدا می‌کند که این منجر‌به خون‌ریزی داخلی، نارسایی اندام‌ها و مرگ می‌شود. علائم تب دنگی در حالت هشدار‌دهنده یک وضعیت اورژانسی است که زندگی بیمار را تهدید می‌کند. این علائم یک یا دو روز پس از کاهش تب شروع می‌شود و شامل موارد زیر است.

1. معده‌درد شدید
2. استفراغ مداوم
3. خونریزی لثه یا بینی
4. خون در ادرار، مدفوع یا استفراغ
5. تنفس سریع یا دشوار
6. خون‌ریزی زیر پوست شبیه کبودی
7. تحریک‌پذیری یا بی‌قراری
8. خستگی

عوارض تب دنگی

در برخی موارد، این تب عوارض جدی مانند تب خونریزی‌دهنده با کاهش تعداد پلاکت‌ها و افزایش خطر خون‌ریزی همراه است. شوك پلاسمایی نیز از عوارض تب دنگی است و کاهش شدید حجم پلاسما در خون را به‌دنبال دارد که می‌تواند منجر‌به نارسایی اندام‌ها شود. سندرم شوک ناشی از تب دنگی نیز یک عارضه تهدیدکننده سلامتی افراد است که با نشت شدید پلاسما از رگ‌ها، کاهش فشار‌خون و نارسایی اندام‌ها رخ می‌دهد. برای درمان کاهش فشارخون باید با پزشک مشورت کنید.

تشخیص تب دنگی

تشخیص تب دنگی بر‌‌اساس علائم بالینی، سابقه سفر به مناطق در معرض خطر و نتایج آزمایش‌های خون انجام می‌شود. پزشک با تجویز آزمایش‌های خون می‌تواند وجود ویروس دنگی و کاهش تعداد پلاکت‌ها را بررسی کرده و تشخیص نهایی ابتلا به تب دنگی را بدهد. برای این آزمایش خون یک نمونه از سیاهرگ بیمار گرفته می‌شود تا علائم تب دنگی در آن بررسی شود. در ضمن با این تست مشخص می‌شود که بیمار به کدام یک از 4 نوع این ویروس مبتلا شده است.

درمان خانگی تب دنگی

باید گفت که در حال حاضر، درمان خاصی برای تب دنگی وجود ندارد. درمان صرفا روی تسکین علائم و جلوگیری از عوارض بیماری تمرکز دارد. پزشکان‌ معمولا برای درمان خانگی تب دنگی، استراحت کافی و اجتناب از فعالیت‌های سنگین، مصرف مایعات فراوان برای جلوگیری از کم‌آبی بدن، مصرف داروهای مسکن مانند استامینوفن را برای کاهش تب و درد توصیه می‌کنند. با‌این‌حال ما به شما پیشنهاد می‌کنیم به‌جز درمان خانگی تب دنگی از خدمات ویزیت متخصص داخلی در منزل یا درمانگاه بهره ببرید.

تب دنگی در کودکان

همانطور که گفته شد تب دنگی، بیماری ویروسی است که توسط پشه آئدس منتقل می‌شود و در کودکان علائمی مانند تب بالا، درد شدید مفاصل و عضلات، سردرد و راش پوستی ایجاد می‌کند. این علائم تب دنگی در کودکان باید با ویزیت متخصص اطفال در منزل یا درمانگاه بررسی شود. گرچه در اکثر موارد، تب دنگی در کودکان به‌صورت خفیف تا متوسط نمایان می‌شود اما در برخی موارد می‌تواند به شکل شدید و تهدیدکننده در زندگی کودکان ظاهر شود. علائم تب دنگی در کودکان معمولاً یک هفته پس از نیش پشه ظاهر می‌شوند.

پیشگیری از تب دنگی

بهترین راه برای پیشگیری از تب دنگی، جلوگیری از گزش پشه است. برای این منظور می‌توان یکسری اقدامات را انجام داد. به‌طور مثال، استفاده از پشه‌بند هنگام خواب در مناطقی که پشه زیاد است، می‌تواند راهکار اساسی باشد. استفاده از حشره‌کش‌ها برای دفع پشه‌ها نیز کمک بزرگی به پیشگیری از گزش پشه دنگی می‌کند. پوشیدن لباس آستین بلند و شلوار، نصب توری روی پنجره‌ها و درها، از بین بردن آب راکد نیز گزینه های مناسبی برای جلوگیری از ابتلا به تب دنگی هستند.

واکسن تب دنگی

همانطور که گفتیم تب دنگی، بیماری ویروسی آزاردهنده‌ای است که به‌دلیل نیش پشه آئدس منتقل می‌شود و با تب بالا، دردهای شدید عضلانی و مفصلی، سردرد و راش پوستی همراه است. شما می‌توانید با تزریقات و وصل کردن سرم در منزل از درد خود بکاهید. این بیماری به‌ویژه در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری شیوع دارد و می‌تواند عوارضی جدی مانند تب خون‌ریزی‌دهنده دنگی را به‌دنبال داشته باشد.
خوشبختانه، در سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی در زمینه تولید واکسن تب دنگی حاصل شده است. اولین واکسن تأیید‌شده برای پیشگیری از تب دنگی در برخی کشور‌ها در دسترس قرار گرفته است. ولی این واکسن فعلا در کشور ما استفاده نشده است. به‌محض مشاهده علائم و پیش از ورود به مرحله درمان خانگی تب دنگی در منزل، بهتر است به دستور پزشک از تزریقات در منزل یا درمانگاه استفاده کنید.

نحوه عملکرد واکسن تب دنگی

در‌خصوص نحوه عملکرد واکسن تب دنگی باید گفت که با تحریک سیستم ایمنی بدن در برابر ویروس دنگی عمل می‌کند. بدن در‌صورت مواجهه با ویروس واقعی، برای مقابله با آن آمادگی خواهد داشت. از انواع واکسن تب دنگی می‌توان واکسن تک‌دوز و چند‌دوز را نام برد. واکسن تک‌دوز در برابر یک نوع از ویروس دنگی محافظت می‌کند و واکسن چند‌دوز در برابر چند نوع ویروس دنگی از بدن محافظت می‌کند و معمولاً به‌صورت چند‌دوز تزریق می‌شود. نکته قابل توجه این است که واکسن بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به تب دنگی است و می‌تواند از بروز عوارض شدید بیماری مثل تب 40 درجه جلوگیری کند. با پیشگیری از بیماری به‌وسیله تزریق واکسن، هزینه‌های درمان نیز کاهش می‌یابد.

محدودیت‌های واکسن تب دنگی

واکسن تب دنگی در برابر انواع ویروس دنگی به‌طور کامل مؤثر نیست و این واکسن نیز مانند هر واکسن دیگری ممکن است عوارض جانبی خفیفی مانند تب، درد در محل تزریق و خستگی برای فرد ایجاد کند. همچنین واکسن تب دنگی برای همه افراد در دسترس و مقرون‌به‌صرفه نیست و همه این موارد جزو محدودیت‌های واکسن تب دنگی به شمار می‌روند.

گروه‌ها با ریسک بالای ابتلا به تب دنگی

به‌طور کلی، واکسن راهی برای پیشگیری از بیماری‌ها یا ابتلا به نوع شدید آن‌هاست. برخی افراد بیشتر از بقیه، مستعد ابتلا به تب دنگی هستند از جمله آن‌ها می‌توان به افراد زیر اشاره کرد.

• افرادی که در مناطق با شیوع بالای تب دنگی زندگی می‌کنند.
• مسافرانی که به مناطق با شیوع بالای تب دنگی سفر می‌کنند.
• افرادی که به دلیل شغل یا فعالیت‌های خود در معرض خطر ابتلا به تب دنگی هستند.

قبل از تزریق واکسن تب دنگی، حتماً با پزشک خود مشورت کنید و به یاد داشته باشید که این واکسن یک ابزار مهم برای کنترل بیماری است، اما برای پیشگیری کامل، رعایت بهداشت فردی و محیطی نیز ضرورت دارد. با استفاده از واکسن و رعایت نکات پیشگیرانه، می‌توانیم آینده‌ای بدون تب استخوان‌شکن را برای خود و عزیزانمان رقم بزنیم.

آیا تب دنگی مسری است؟

تب دنگی به‌صورت مستقیم از فردی به فرد دیگر سرایت نمی‌کند. این بیماری توسط نیش پشه آئدس آلوده به ویروس دنگی منتقل می‌شود. زمانی که این پشه فرد مبتلا به تب دنگی را نیش بزند، ویروس وارد بدن پشه شده و سپس هنگام نیش زدن فرد سالم، ویروس را به او منتقل می‌کند. بنابراین، برای پیشگیری از تب دنگی باید از نیش‌زدن پشه‌ها با روش‌هایی که ذکر شد، جلوگیری کرد. در این راستا، بهتر است مکان‌های تجمع آب راکد مثل آب زیرگلدانی را به‌صورت مرتب پاک‌سازی کنید؛ زیرا این مکان‌ها جای مناسبی برای تخم‌گذاری پشه هستند.

آیا تب دنگی کشنده است؟

تب دنگی به خودی خود کشنده نیست، اما می‌تواند عوارضی جدی ایجاد کند. در اکثر موارد، تب دنگی به‌صورت خفیف تا متوسط پیش می‌رود و با استراحت و درمان مناسب بهبود می‌یابد. با‌این‌حال در برخی موارد، به‌ویژه در افرادی که قبلاً به تب دنگی مبتلا شده‌اند، ممکن است به شکل شدیدتری بروز کند و عارضه‌ای به نام "تب خونریزی‌دهنده دنگی" را ایجاد کند. این عارضه با کاهش پلاکت خون، خون‌ریزی داخلی و در موارد شدید، شوک همراه است و می‌تواند کشنده باشد. بنابراین، اگر علائم تب دنگی را در خود یا اطرافیانتان مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق داده شود و درمان مناسب آغاز گردد. به‌طور خلاصه باید بگوییم که تب دنگی به خودی خود کشنده نیست اما در‌صورت عدم‌درمان مناسب و تبدیل‌شدن به تب خون‌ریزی‌دهنده دنگی، می‌تواند خطرناک باشد.

مراجعه به پزشک پیش از درمان خانگی تب دنگی

این بیماری می‌تواند در برخی موارد شدید و خطرناک باشد؛ پس باید برای ویزیت دکتر در منزل یا درمانگاه جدی باشید. وقتی به پزشک مراجعه کردید، حتما درباره واکسن دنگی سوال کنید. پس از آن باید داروهایی را برای کاهش علائم آزاردهنده تب دنگی دریافت کنید. در نهایت اگر این داروها اثر کافی را بر بدن نداشتند، باید علائم اورژانسی آن را بدانید. همراه طب با اعزام بهترین پزشکان و متخصصان به منزل می‌تواند در تشخیص و درمان بیماری‌هایی مثل تب دنگی به شما کمک کند.