دیدن خون در ادرار ممکن است برخی افراد را نگران کند.ولی باید دانست که وجود خون در ادرار به معنای یک بیماری جدی نیست.بلکه یک نشانه است که نباید نادیده گرفته شود. وجود خون در ادرار علت های مختلفی دارد که برخی از آنها نیازمند مراقبت فوری هستند.این مقاله به بررسی علت های خون در ادرار، علائم همراه، روش‌های تشخیص و درمان آن می‌پردازد. با خواندن ادامه این مقاله، به اطلاعات زیادی در مورد این وضعیت دست خواهید یافت.
خون در ادرار
دیدن خون در ادرار یا همان هماچوری می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی در دستگاه ادراری باشد و نیاز به بررسی فوری توسط پزشک دارد.
خون در ادرار یا هماچوری دلایل مختلفی دارد. برخی از آنها جدی‌تر از بقیه هستند. در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین علت های احتمالی خون در ادرار اشاره می‌کنیم:
● عفونت‌های دستگاه ادراری
عفونت مثانه شایع‌ترین علت خون در ادرار، خصوصاً در زنان، است. عفونت کلیه می‌تواند باعث خونریزی و درد شدید در پهلو شود.که به پیلونفریت معروف است.
● سنگ‌های کلیوی
هنگامی که سنگ کلیه از مجاری ادراری عبور میکند، باعث خونریزی و درد شدید می شود.
● تومورها
سرطان مثانه یکی از شایع‌ترین دلیل وجود خون در ادرار افراد مسن‌تر است. تومورهای بدخیم کلیه نیز می‌توانند باعث خون در ادرار شوند.تومورهای پروستات در مردان نیز می‌تواند منجر به بروز خون در ادرار آنها شود.
● بیماری‌های کلیوی
التهاب گلومرول‌های کلیه می‌تواند باعث خونریزی و پروتئین در ادرار شود.بیماری پلی کیستیک کلیه که نوعی بیماری ارثی است و باعث تشکیل کیست‌های متعدد در کلیه‌ها و نهایتا خون در ادرار شود.
علت های دیگری چون ضربه به ناحیه شکم یا لگن،بیماری‌های خونی،مانند هموفیلی .بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون نیز می‌توانند دلیلی بر وجود خون در ادرار باشند.
دلایل دیگری چون مصرف برخی داروها مانند آسپرین و وارفارین ، بزرگی پروستات خوش‌خیم در مردان مسن‌تر ، اندومتریوز در زنان ، ترومای کلیه به دلیل ورزش‌های سنگین یا ضربه نیز علت بروز خون در ادرار هستند.
علائم همراه با خون در ادرار
علاوه بر خون در ادرار، گاهی علائم دیگری وجود دارد که به تشخیص علت کمک میکند. این علائم عبارتند از: درد هنگام ادرار،تکرر ادرار،سوزش ادرار،درد پهلو،تب،لرز،کاهش وزن بدون دلیل و خستگی مفرط
حال این سوال مطرح می شود که پزشک چگونه بیماری را تشخیص می دهد؟بلید اذعان کنیم که تشخیص خون در ادرار به طور کامل به علائم، سابقه پزشکی و نتایج آزمایش ها بستگی دارد. پزشک برای تشخیص دقیق علت خونریزی در ادرار، ممکن است انجام آزمایش های زیر را از آزمایشگاه درخواست کند:
● آنالیز ادرار
ساده‌ترین آزمایشی که انجام می‌شود، آنالیز ادرار است. در این آزمایش، ادرار فرد از نظر وجود خون، باکتری، کریستال و سایر مواد غیر طبیعی بررسی می‌گردد.
● کشت ادرار
اگر علت خونریزی، عفونت باکتریایی باشد، کشت ادرار، عامل عفونت را مشخص می کند.
● سونوگرافی
با استفاده از امواج صوتی سونوگرافی در منزل ، تصاویری از کلیه‌ها، حالب و مثانه،هرگونه ناهنجاری مانند سنگ کلیه، تومور یا کیست کلیه را نشان می دهد.
● سی تی اسکن
تصاویری دقیق‌تر از شکم و لگن ارائه توسط سی تی اسکن ارائه می شود که در تشخیص دقیق‌تر بیماری کمک میکند.
● ام آر آی
برای بررسی دقیق‌تر بافت‌های نرم و تشخیص برخی از بیماری‌های خاص مانند تومورهای کوچک از ام آر آی استفاده می‌شود.
● سیستوسکوپی
در این تکنیک، پزشک با استفاده از یک لوله باریک که به دوربین مجهز است،داخل مثانه را بررسی کرده تا هرگونه زخم، تومور یا جسم خارجی را مشاهده نماید.
● بیوپسی
گاهی برای تشخیص دقیق نوع تومور یا بیماری، نمونه کوچکی از بافت تحت عنوان بیوپسی برداشته می شود.
عوامل موثر در تشخیص خون در ادرار
پزشک متخصص به جهت تشخیص خون در ادرار، عوامل متعددی را بررسی می کند. مقدار خون در ادرار یکی از آن عوامل است. اگر مقدار خون زیاد باشد، تشخیص آن آسان‌تر است. اما اگر مقدار خون کم باشد،آزمایش‌های تخصصی‌تری برای تشخیص نیاز است.از دیگر عوامل تشخیص،رنگ خون می باشد. گاهی ادرار به رنگ قرمز روشن، صورتی یا قهوه‌ای تیره دیده می‌شود. امکان دارد وجود وجود لخته خون نشان دهنده خونریزی شدیدتری باشد. در نهایت باید گفت که علائم دیگری مانند درد پهلو، تب، سوزش ادرار و تکرر ادرار می‌تواند به تشخیص کمک کنند.
در برخی موارد، خون در ادرار به قدری کم است که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیست و تنها با انجام آزمایش ادرار قابل تشخیص است.
چه زمانی باید پزشک در منزل بگیریم ؟
حتی اگر مقدار کمی خون در ادرار مشاهده شود، باید سریعا درخواست ویزیت پزشک در منزل کنیم . لازم به ذکر است که هرچه زودتر علت خونریزی مشخص شود، درمان نیز موثرتر و روند بهبودی سریعتر خواهد بود.
درمان‌خون در ادرار
تا اینجای مقاله راجع به خون در ادرار و علت علائم آن صحبت کردیم. در خصوص درمان آن‌نیز باید گفت که به طور مستقیم درمان به علت اصلی آن بستگی دارد. در واقع، خون در ادرار یک علامت و نشانه است نه یک بیماری. به همین سبب، پس از تشخیص دقیق علت توسط پزشک، درمان مناسب آغاز می‌گردد. این درمان‌ها شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای عفونت‌های ادراری، انجام عمل جراحی برای برداشتن سنگ کلیه یا تومور، مصرف داروهای ضدالتهاب برای کاهش التهاب و همچنین تغییر سبک زندگی مانند افزایش مصرف آب باشند. در برخی موارد، خون در ادرار به خودی خود برطرف می شود، اما همیشه بهتر است برای تشخیص دقیق و درمان مناسب به پزشک متخصص داخلی در منزل و کاربلد از ما بخواهید .
به طور خلاصه باید گفت که درمان خون در ادرار یک رویکرد شخصی‌سازی شده ای است که بر اساس علت اصلی آن انتخاب می‌شود.
چه طور میتوان از وجود خون در ادرار پیشگیری کرد؟
پیشگیری کامل از خون در ادرار همیشه امکان‌پذیر نیست. زیرا برخی علت های آن خارج از کنترل ماست. با این حال، رعایت بعضی نکات می‌تواند به کاهش بروز این مشکل کمک کند در ادامه به معرفی این نکات میپردازیم:
● مصرف مایعات کافی
نوشیدن آب به اندازه کافی به رقیق شدن ادرار کمک شایانی میکند و احتمال تشکیل سنگ کلیه را پایین می آورد.
● رژیم غذایی سالم
رژیم غذایی متعادل و سالمی را در نظر بگیرید زیرا مصرف میوه‌ها، سبزیجات و لبنیات به حفظ سلامت کلیه‌ها کمک میکند.
● کنترل قند خون
برای افراد مبتلا به دیابت، کنترل دقیق قند خون بسیار مهم و حیاتی است.
● فعالیت بدنی منظم
ورزش منظم ضمن اینکه به بهبود گردش خون کمک میکند، باعث سلامت کلیه‌ها نیز می شود.
● پرهیز از سیگار
از آنجا که سیگار کشیدن به کلیه‌ها آسیب می رساند؛ لذا چنانچه سیگار می کشید، ترک آن را در اولویت قرار دهید.
● مراجعه منظم به پزشک
انجام آزمایش‌های دوره‌ای و معاینات پزشکی به تشخیص به هنگام مشکلات کلیوی کمک میکند.
با توجه به همه عواملی که ذکر شد، اگرچه نمی‌توان از همه آنها جهت بروز خون در ادرار پیشگیری کرد، اما تشخیص زودهنگام و درمان مناسب و سریعتر می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.
تفاوت ادرار خونی در مردان و زنان
به طور کلی، علت اصلی خون در ادرار در مردان و زنان مشابه است. اما تفاوت‌های آناتومیکی دستگاه ادراری در زنان و مردان سبب می شود تا برخی علت ها شایع‌تر باشند.در ادامه تفاوت‌های احتمالی را به تفکیک بیان می کنیم:
● زنان
یکی از تفاوت ها، عفونت‌های دستگاه ادراری می باشد. به دلیل کوتاه‌تر بودن مجرای ادرار، زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری هستند.زخم‌های مثانه نیز تفاوت دیگری است و در برخی موارد، عفونت‌های جنسی یا استفاده از وسایل بهداشتی خاص، باعث زخم در مثانه و خونریزی می شود .بیماری اندومتریوز نیز یکی از تفاوت هاست.در این بیماری، بافت داخلی رحم در خارج از رحم رشد کرده و می‌تواند باعث خونریزی در دستگاه ادراری شود.
● مردان
بزرگ شدن پروستات در مردان می‌تواند فشار بر مجرای ادراری وارد کرده و باعث خونریزی شود.همچنین سرطان پروستات که به شکل تومورهای پروستات خودنمایی میکند، یکی از علت های شایع خون در ادرار در مردان مسن است.
بنابراین در صورت مشاهده هرگونه خون در ادرار، حتی به مقدار کم، نیاز است تا بیمار درخواست اعزام ویزیت متخصص اورولوژی در منزل کنند ، تا با تجویز و انجام آزمایش های لازم مانند آنالیز ادرار، سونوگرافی، سی تی اسکن یا سیستوسکوپی، علت خونریزی را تشخیص داده و درمان مناسب را شروع کند. نکات مهمی که افراد چه زن و چه مرد باید توجه کنند این است که هرگز برای درمان خون در ادرار از داروهای گیاهی یا بدون نسخه استفاده نکرده و در صورت مشاهده هرگونه تغییر در رنگ ادرار، درد هنگام ادرار کردن یا سایر علائم همراه که در این‌مقاله ذکر شد، به پزشک مراجعه نمایید.در نظر داشته باشید که تشخیص زودهنگام علت خون در ادرار، به جهت درمان موثر، بسیار مهم و حیاتی است.
ادرار خونی در بارداری: خطری برای مادر و جنین
مشاهده خون در ادرار در دوران بارداری نشانه‌ای جدی از مشکلات سلامتی است و مادر باید به این نشانه توجه کند زیرا ممکن است دلیلی بر وجود عفونت‌های ادراری، سنگ کلیه، تومورها، یا عوارضی مانند پره‌اکلامپسی باشد. در صورت عدم درمان به موقع ادرار خونی، عوارضی جدی برای مادر و جنین به وجود خواهد آمد. از جمله این عوارض میتوان به زایمان زودرس، کمبود وزن هنگام تولد، عفونت جنین و مسمومیت بارداری اشاره کرد. بنابراین،چنانچه مادر باردار هرگونه خونریزی در ادرار در این دوران مشاهده کرد باید فورا توسط پزشک بررسی و درمان شود.