غلظت خون چیست و چگونه درمان میشود ؟

با دیدن چهره برافروخته و سرخ افراد، تصورمان این است که آنها دچار غلظت خون هستند، اما این تصور اشتباه است و پایه علمی ندارند. غلظت خون اصطلاح عامیانه‌ای است که در واقع، با بالا رفتن میزان هموگلوبین خون بیشتر از میزان نرمال، ارتباط مستقیم دارد. بالا رفتن تعداد هموگلوبین خون نیز رابطه معکوسی با سرعت گردش خون در رگ‌ها دارد و با کند کردن جریان خون و بالطبع آن بالا رفتن سیالیت باعث عدم حرکت خون در رگ ها می شود و احتمال وقوع سکته مغزی بالا می‌رود.
اگر برایتان سؤال است که از کجا بدانیم غلظت خون داریم یا علائم غلظت خون چیست؟ روش‌‌های درمان غلظت خون کدامند، با ما همراه شوید تا پاسخ سؤال‌هایتان را پیدا کنید.

غلظت خون 

نقش گلبول‌های قرمز خون، رساندن اکسیژن به تمام سلول‌های بدن است. افزایش تعداد آنها می‌تواند باعث غلیظ شدن خون و بروز مشکلاتی در جریان خون شود. 

علائم غلظت خون

علائم غلظت خون از خفیف تا شدید متغیر است .خارش و قرمزی پوست و چشم،سردرد،سرگیجه،خونریزی بینی، خستگی،تنگی نفس،افزایش فشار خون و چربی خون و درد در ناحیه طحال یا کبد از نشانه های غلظت خون می باشند.

علت های افزایش غلظت خون

برای بالا بودن غلظت خون، دلایل زیادی وجود دارد که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم :

●    بیماری‌های قلبی و ریوی

 کمبود اکسیژن در بدن سبب می‌شود تا مغز استخوان ، گلبول‌های قرمز بیشتری تولید کند و باعث بیماری های قلبی و ریوی شوند.

●    سکونت در ارتفاعات

در ارتفاعات بالا، به دلیل اینکه اکسیژن کمتری در هوا وجود دارد، سکونت در آنجا باعث تحریک تولید گلبول‌های قرمز  افزایش غلظت خون می شود.

●    بیماری‌های خونی

برخی از بیماری‌های خونی مانند پلی سیتمی ورا می‌توانند منجر به افزایش غیرطبیعی تولید گلبول‌های قرمز  و در نتیجه ابتلا به بیماری خونی شوند.

●    مسمومیت با مونوکسید کربن

رقابت مونوکسید کربن با اکسیژن خون  از دلایل افزایش تولید گلبول‌های قرمز می شود.

●    مصرف برخی داروها

 برخی از داروها مانند استروئیدها و هورمون‌ها منجر به افزایش غلظت خون در افراد می شوند.

پیشگیری از غلظت خون

 با انجام تغییراتی در سبک زندگی می‌توان خطر ابتلا به غلظت خون را کاهش داد. به طور مثال نوشیدن آب به میزان کافی به رقیق شدن خون و جلوگیری از کم آبی بدن کمک می‌کند.همچنین مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی در رژیم غذایی به حفظ سلامت کلی بدن و کاهش خطر ابتلا به غلظت خون کمک می کند.از آنجا که چاقی نیز یکی از عوامل خطر ابتلا به غلظت خون است، با حفظ وزن متعادل توسط رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم، خطر ابتلا به غلظت خون  کاهش می یابد.می دانیم که سیگار کشیدن به سلامت قلب و عروق آسیب می‌رساند و خطر ابتلا به غلظت خون را افزایش می‌دهد.پس ترک آن به سلامت بدن کمک بزرگی می‌کند. در نهایت باید گفت که معاینات منظم پزشکی در تشخیص زودهنگام غلظت خون و سایر بیماری‌ها موثر است.

تشخیص غلظت خون 

تشخیص غلظت خون یا پلی سیتمی با انجام آزمایش خون میسر است. در این آزمایش، موارد زیر بررسی می‌شوند:

●    تعداد گلبول‌های قرمز

 افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون، علت اصلی غلظت خون است.

●    میزان هموگلوبین

 هموگلوبین پروتئینی در گلبول‌های قرمز است که اکسیژن را به سراسر بدن حمل می‌کند. و افزایش آن نشان‌دهنده غلظت خون می باشد.

●    هماتوکریت

درصدی از حجم خون را که توسط گلبول‌های قرمز اشغال می‌شود، هماتوکریت است و افزایش هماتوکریت  می تواند نشان‌دهنده غلظت خون باشد.

●    متیوسیتوز

 افزایش اندازه گلبول‌های قرمز خون که به نام متیوسیتوز شناخته می شود، در برخی از انواع غلظت خون مشاهده می شود.
در برخی موارد، برای تشخیص دقیق‌تر علت غلظت خون، آزمایش‌هایی مانند آزمایش مغز استخوان یا بیوپسی مغز استخوان انجام می شود.

غلظت خون چگونه درمان می شود؟ 

درمان غلظت خون یکی از مواردی است که به علت آن بستگی دارد. در برخی موارد، نیازی به درمان نیست ولی در مواردی دیگر، پزشک داروهایی برای کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون تجویز می کند.داروهای مورد استفاده برای درمان غلظت خون متفاوتند که بنا به تشخیص پزشک تجویز می شوند. داروهای رقیق کننده خون به جلوگیری از لخته شدن خون کمک می‌کنند.داروهای کاهنده تولید گلبول‌های قرمز  نیز در کاهش تولید گلبول‌های قرمز خون در مغز استخوان موثرند..در برخی موارد، از هورمون‌ها برای درمان غلظت خون استفاده می‌شود.
همچنین روش های درمانی مانند خونریزی درمانی بدون دارو وجود دارد که مقدار کمی از خون بیمار به طور مرتب خارج می‌شود تا تعداد گلبول‌های قرمز خون کاهش یابد.

چه کسانی در معرض خطر ابتلا به غلظت خون هستند؟

غلظت خون یا پلی سیتمی افراد مختلفی را تحت تاثیر قرار می دهد، اما برخی از افراد بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. مردان بیشتر از زنان به غلظت خون مبتلا می‌شوند و خطر ابتلا به غلظت خون با افزایش سن بیشتر می‌شود. افرادی که در ارتفاعات بالا زندگی می‌کنند، به دلیل کمبود اکسیژن در هوا، بیشتر در معرض خطر ابتلا به غلظت خون هستند. اگر فردی سابقه خانوادگی پلی سیتمی ورا یا سایر بیماری‌های خونی دارد، بیشتر در معرض خطر ابتلا به غلظت خون هستند.برخی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی، ریوی و کلیوی می‌توانند خطر ابتلا به غلظت خون را در بیماران افزایش دهند. افرادی که داروهای استروئیدی و هورمون‌ مصرف می کنند،خطر ابتلا به غلظت خون در آنها افزایش می یابد.

عوامل خطر قابل پیشگیری

علاوه بر عوامل خطر مذکور، برخی از عوامل خطر وجود دارند که با تغییر سبک زندگی می‌توان آنها را کاهش داد. به طور مثال چاقی خطر ابتلا به غلظت خون را افزایش می‌دهد.همچنین کم تحرکی و عدم فعالیت بدنی کافی خطر ابتلا به غلظت خون را افزایش می دهد. سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد الکل می‌تواند خطر ابتلا به غلظت خون را افزایش دهد.

غلظت خون نرمال

غلظت خون با دو روش زیر در آزمایش خون اندازه‌گیری می‌شود:

●    هماتوکریت

 درصد گلبول‌های قرمز خون به حجم کل خون را نشان می‌دهد.

●    هموگلوبین

 میزان پروتئین موجود در گلبول‌های قرمزرا می سنجد.
محدوده طبیعی هماتوکریت و هموگلوبین به سن و جنس فرد بستگی دارد. به طور کلی در زنان، هماتوکریت: 36.9 تا 44.6 درصد و هموگلوبین 12.3 تا 15.3 گرم در دسی‌لیتر می باشد و در مردان  میزان هماتوکریت 41.5 تا 50.4 درصد و هموگلوبین 14 تا 17.5 گرم در دسی‌لیتر است. 

تفسیر نتیجه آزمایش

اگر نتیجه آزمایش فرد‌، خارج از محدوده نرمال باشد،در حقیقت به منزله بالا و پایین بودن غلظت خون است و غلظت خون بالا یا پایین می‌تواند ناشی از بیماری‌های مختلفی باشد.لازم است که افراد تفسیر نتیجه آزمایش و تشخیص علت غلظت خون، را  به پزشک بسپارند.

غلظت خون خطرناک است؟ 

غلظت خون بالا (پلی سیتمی) می‌تواند خطرناک باشد زیرا غلظت خون بالا، خون را غلیظ‌تر و حرکت آن را در رگ‌ها کندتر می‌کند. در نتیجه خطر لخته شدن خون را افزایش داده و می‌تواند منجر به سکته مغزی، حمله قلبی یا آمبولی ریه شود.همچنین غلظت خون بالا  باعث افزایش فشار خون شده و در نهایت خطر بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می دهد. غلظت خون بالا همچنین می‌تواند به مرور زمان به اندام‌هایی مانند قلب، کبد و طحال آسیب برساند.

همانطور که بالا گفتیم غلظت خون میتواند خطراتی داشته باشد برای درمان غلظت خون ما به شما فصد خون در منزل و حجامت در منزل همراه طب را پیشنهاد میدهیم . 

غذاهایی که خطر غلظت خون را افزایش می دهند

خوردن برخی از غذاها می‌تواند باعث افزایش غلظت خون شوند.به طور مثال گوشت‌های قرمز مانند گوشت گاو، گوسفند که حاوی آهن و هموگلوبین است و به افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون کمک می کند.گوشت‌های فرآوری شده مانند سوسیس، کالباس نیز حاوی نیترات هستند که می‌توانند خطر تشکیل لخته خون را افزایش دهند.جگر و کلیه، قلب و طحال، منبع غنی از آهن و ویتامین B12 هستند و مصرف آنها رابطه مستقیمی با افزایش تولید گلبول‌های قرمز خون دارند.
برخی از غذاهای دریایی، مانند صدف، میگو و ماهی قزل آلا، حاوی آهن و ویتامین B12 هستند و به افزایش تولید گلبول‌های قرمز خون کمک مز کنند.با این حال، بعضی از غذاهای دریایی حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هستند و می‌توانند به کاهش خطر لخته شدن خون کمک کنند.
دسته بعدی لبنیات پرچرب مانند شیر، پنیر و کره هستند که باعث بروز غلظت خون غیر طبیعی می شوند.
غذاهای فرآوری شده و فست فودها که حاوی سدیم، چربی‌های اشباع شده و ترانس و همچنین قند زیاد هستند این توانایی را دارند که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش دهند. نوشابه‌های شیرین حاوی قند زیادی هستند که می‌توانند باعث افزایش وزن و چاقی شوند. و چاقی یکی از عوامل خطر غلظت خون بالا است.
بهترین کار برای تعیین اینکه کدام غذاها برای شما مناسب هستند، مشورت با متخصص تغذیه در منزل یا پزشک است.

نکاتی برای کاهش خطر غلظت خون

علاوه بر اجتناب از خوردن بیش از اندازه غذاهایی که احتمال خطر غلظت خون را افزایش می دهند، می‌توانید با انجام موارد زیر خطر غلظت خون را کاهش دهید:
●    از یک رژیم غذایی سالم که شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی هستند، پیروی کنید.
●     چاقی یکی از عوامل خطر غلظت خون بالا است بنابراین اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن بسیار کمک کننده است. 
●     ورزش منظم به بهبود گردش خون و کاهش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی کمک می‌کند.
●     سیگار کشیدن خطر بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد.بنابرلین ترک آن را در اولویت قراردهید.
●    مصرف الکل را محدود کنید زیرا مصرف بیش از حد الکل خطر بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می دهد.
●    اگر سابقه خانوادگی غلظت خون بالا یا سایر عوامل خطر دارید، حتما با پزشک خود در مورد آزمایش‌های غربالگری و اقدامات پیشگیرانه صحبت کنید.
 با وجود تمام راه‌های درمانی که در این مطلب مطرح کردیم، پیشنهاد ما این است که با مراجعه به پزشک متخصص داخلی و دکتر عمومی  و حتی ویزیت در منزل ، درمان دقیق و مناسبی برای غلظت خون خود پیدا‌کنید.