آمبولی ریه چیست؟

آمبولی ریه چیست؟ چرا به وجود می آید؟ چگونه درمان می‌شود؟ آیا خطرناک است؟ و … اگر این سوال ها ذهن شما را به خود مشغول کرده است؛ نگران نباشید زیرا با مطالعه این مقاله به پاسخ همه پرسش های خود درباره آمبولی خواهید رسید.پس با ما همراه باشید تا بر اطلاعاتتان درباره آمبولی ریه بیافزایید.

آمبولی ریه

لخته خونی که به یکی از شریان‌های ریه‌ها سفر کرده و آن را مسدود می‌کند، منجر به عارضه ای به نام آمبولی ریه می شود و معمولاً در سیاهرگ‌های عمقی پاهای فرد ایجاد میشود. البته گاهی اوقات، آمبولی‌ از لخته‌های خون در نواحی دیگر بدن نیز بوجود می آید.

علائم آمبولی ریه 

یکی از علائم آمبولی ریه می‌تواند شامل درد ناگهانی قفسه سینه، که گاهی اوقات به پشت، شانه‌ها یا فک نیز سرایت می کند، باشد‌. از دیگر علائم آن می توان به تنگی نفس ناگهانی یا تدریجی،سرفه، که احتمال دارد خونی باشد.تپش قلب سریع،سرگیجه یا غش،عرق کردن و تب نیز اشاره کرد.
چنانچه هر یک از این علائم را تجربه کردید، فوراً با مرکز خدمات پزشکی و پرستاری در منزل همراه طب تماس بگیرید و درخواست ویزیت متخصص ریه در منزل را بکنید . توجه داشته باشید که آمبولی ریه یک بیماری جدی است که در صورت عدم درمان می‌تواند کشنده باشد.

روش های تشخیص آمبولی ریه

اگر پزشک به آمبولی ریه مشکوک باشد، برای تأیید تشخیص و همچنین تعیین شدت بیماری، از چندین آزمایش استفاده می‌کند.آزمایش های رایج برای تشخیص آمبولی ریه عبارتند از:

●    آزمایش در منزل

 برای بررسی وجود لخته خونی، آزمایش در منزل مانند آزمایش D-dimer یا آزمایش گازهای خون شریانی ، تجویز می شود.

●    عکس‌برداری قفسه سینه با اشعه ایکس

 این نوع عکس‌برداری تصاویری از قلب و ریه‌ها ارائه می دهد و احتمال دارد که لخته خونی در ریه‌ها را نشان دهد.

●    سی تی اسکن قفسه سینه

 CT اسکن تصاویری دقیق‌ از ریه‌ها ارائه را می‌دهد و در تشخیص لخته خونی و محل دقیق آن به پزشک کمک می کند.

●    اسکن هسته‌ای ریه

در این  روش از یک ماده رادیواکتیو برای بررسی جریان خون در ریه‌ها استفاده می‌شود. این روش نواحی ریه‌ را که جریان خون در آنها کاهش یافته یا مسدود شده است، را نشان می دهد.

در برخی موارد، ممکن است از آزمایشات دیگری مانند اکوکاردیوگرافی یا اکو قلب در منزل برای بررسی عملکرد قلب و یا آنژیوگرافی ریوی برای نشان دادن شریان‌های ریه‌ها نیز استفاده شود.البته اینکه پزشک چه روشی را برای تشخیص آمبولی ریه تشخیص می دهد به عوامل مختلفی مانند سابقه پزشکی بیمار، علائم و شدت بیماری او بستگی دارد.

درمان آمبولی ریه

بیماران باید بدانند که درمان آمبولی ریه به شدت بیماری آنها بستگی دارد. درمان‌های معمول، تجویز داروهای رقیق کننده خون برای جلوگیری از بزرگ شدن لخته خونی و تشکیل لخته‌های جدید هستند.داروهای حل کننده لخته نیز به منظور حل کردن لخته خونی تجویز می‌شوند.در برخی موارد، برای برداشتن لخته خونی بیمار، نیاز به جراحی است‌.استفاده از جوراب‌های فشاری، نیز تاثیر زیادی در درمان آمبولی دارد چرا که این جوراب ها جریان خون را در پاها بهبود می‌بخشند و بیماران مبتلا به ترومبوز ورید عمقی اغلب از آن‌ها استفاده می‌کنند. بلندی این جوراب‌ها معمولاً تا بالای زانو بوده و پاهای بیمار را فشرده می کند تا از تجمع خون جلوگیری شود.

پیشگیری از آمبولی ریه 

پیشگیری از آمبولی ریه مهم است. عوامل خطر برای آمبولی ریه شامل موارد زیر می‌شود:

●    سابقه لخته شدن خون
●    بستری شدن در بیمارستان
●    جراحی
●    چاقی
●    سیگار کشیدن
●    بارداری
●    استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی
●    سابقه خانوادگی آمبولی ریه

با انجام برخی از تغییرات در سبک زندگی می‌توانید خطر ابتلا به آمبولی ریه را کاهش دهید. حداقل 30 دقیقه در روز فعالیت بدنی داشته باشید‌ چنانچه اضافه وزن دارید یا چاق هستید، وزن خود را  کم کنید و از سیگار کشیدن خودداری نمایید. از داروهای ضد انعقاد خون نیز طبق دستور پزشک استفاده کنید.

آمبولی ریه بعد از جراحی قلب باز

بعد از جراحی قلب باز، برخی بیماران دچار آمبولی ریه می شوند. همانطور که گفته شد آمبولی زمانی رخ می‌دهد که لخته خونی یکی از شریان‌های ریه‌ها را مسدود کند. عوامل خطر ابتلا به آمبولی ریه بعد از جراحی قلب باز شامل سن بالا، چاقی، سابقه لخته شدن خون، بستری شدن طولانی مدت در بیمارستان و جراحی قلب پیچیده می‌شود.

●    سابقه لخته شدن خون

 داشتن سابقه ترومبوز ورید عمقی یا آمبولی ریه در گذشته، خطر ابتلا به این بیماری را در آینده افزایش می‌دهد.

●    بستری شدن در بیمارستان

 افرادی که در بیمارستان بستری می شوند به دلیل عدم تحرک، در معرض لخته شدن خون و آمبولی ریه هستند.

●    جراحی

هر نوع عمل جراحی،مخصوصا  جراحی‌های بزرگ، خطر لخته شدن خون و آمبولی ریه را افزایش می‌دهند.

●    چاقی

افرادی که اضافه وزن دارند.سطح کلسترول و تری گلیسرید بالاتری دارند و همین موارد باعث می شوند که آمبولی ریه اتفاق  بیفتد. همچنین، چاقی فشار بیشتری به رگ های پا وارد می‌کند و جریان خون را کند می‌کند.

●    سن

 خطر ابتلا به آمبولی ریه بعد از 65 سالگی، بیشتر می‌شود.

عوارض بعد از آمبولی ریه 

بعد از درمان آمبولی ریه، برای برخی افراد عوارضی ایجاد می شود. لخته شدن خون ادامه می یابد و این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که لخته خون به طور کامل حل نشده یا اینکه دوباره تشکیل شود.فشار خون ریوی نیز می‌تواند بعد از آمبولی ریه اتفاق بیفتد. زیرا لخته خون، جریان خون به ریه‌ها را مسدود کرده و باعث افزایش فشار در ریه‌ها می شود.اگر آمبولی ریه بزرگ باشد یا به مدت طولانی درمان نشود، می‌تواند به نارسایی قلبی نیز منجر شود.در نهایت باید دانست که آمبولی ریه یک بیماری جدی است و در صورت عدم درمان، می‌تواند کشنده باشد.علاوه بر این عوارض، عوارض جانبی داروهایی را که برای درمان آمبولی ریه مصرف می‌شوند، نیز ممکن است باعث خونریزی،حالت تهوع و استفراغ و درد قفسه سینه در فرد شود.

برای آمبولی ریه چه بخوریم؟

بعد از آمبولی ریه،برای دریافت یک برنامه غذایی مناسب ، مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه در منزل ضروری است.اما به طور کلی، یک رژیم غذایی سالم برای بهبودی از هر بیماری، از جمله آمبولی ریه، مهم است.رژیم غذایی مناسب بعد از آمبولی ریه باید شامل مایعات کافی باشد زیرا برای هیدراته ماندن بدن و کمک به گردش خون ، بدن به مایعات فراوان نیاز دارد.غذاهای سرشار از فیبر برای جلوگیری از یبوست ،غذاهایی که شامل پروتئین هستندبه جهت ترمیم بافت ها و عضلات و غذاهای حاوی ویتامین ها و مواد معدنی برای سلامت کلی بدن ضروری است.همچنین چربی های سالم مانند چربی های غیراشباع موجود در روغن زیتون، آجیل و ماهی و کربوهیدرات های پیچیده مثل غلات کامل، میوه ها و سبزیجات باید در اولویت مصرف قرار بگیرند.
همچنین بیمارانی که به آمبولی ریه مبتلا شده اند باید  از مصرف چربی های اشباع شده و ترانس که سطح کلسترول را در خون و خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می دهند. پرهیز کنند‌ و همچنین مصرف نمک را به حداقل برسانند.الکل که باعث افزایش فشار خون می شود، خطر خونریزی را در فرد افزایش می دهد بنابراین بیماران آمبولی ریه باید از مصرف الکل جدا بپرهیزند. 

پاتوفیزیولوژی آمبولی ریه

زمانی که ترومبوز وریدی عمقی یا همان آمبولی ریه اتفاق می افتد، لخته‌های خون ممکن است از جای خود خارج شده و از طریق سیستم عروقی از سمت راست قلب حرکت کرده تا در شریان‌های ریوی قرار گیرند، جایی که یک یا چند رگ را به طور جزئی یا کامل مسدود می‌کنند.به این حالت  پاتوفیزیولوژی آمبولی ریه می گویند.

آمبولی ریه و مرگ تدریجی

آمبولی ریه یک اتفاق جدی است که باعث مسدود شدن شریان خون می شود و این انسداد ناشی از لخته خونی آمبولی ریه ترومبوآمبولیک یا حباب‌های هوا که آمبولی ریوی گازی می باشد.پدید می آید.گاه آمبولی ریه در اثر انتوباسیون غلط منجر به مرگ تدریجی در افراد می شود‌.انتوباسیون غلط حالتی است که در آن لوله تنفس در جای اشتباه قرار داده می‌شود و یکی از علت های آمبولی ریه گازی می باشد. زمانی که لوله تنفس به جای نای در مری قرار داده شود، هوا  به داخل فضای پلورال که فضایی بین ریه‌ها و دیواره قفسه سینه است، راه یافته و باعث ایجاد آمبولی ریه می شود.علائم آمبولی ریه گازی می‌تواند شامل درد ناگهانی قفسه سینه ، تنگی نفس ، سرفه ، ضربان قلب سریع ، سرگیجه یا غش و فشار خون پایین می باشد.مرگ تدریجی در اثر آمبولی ریه گازی  ناشی از نارسایی تنفسی و کمبود اکسیژن در بدن رخ می دهد. چنانچه آمبولی ریه به موقع تشخیص و درمان نشود،  کشنده خواهد بود.

علائم آمبولی ریه در بارداری

در طی دوران بارداری و زایمان، مواردی وجود دارد که برخی از آنها ممکن است کشنده بوده و موجب مرگ مادر، نوزاد و یا هر دو شوند. در یکی از شدیدترین حالات آمبولی ریه،لخته‌ای خونی،موجب گرفتگی یکی از شریان‌های اصلی ریه می شود. آمبولی ریه، در حین فرایند زایمان و یا مدت کوتاهی پس از  آن ممکن است رخ دهد که در صورت تعلل در درمان، موجب مرگ مادر می شود.
آمبولی ریه یکی از دلایل اصلی مرگ مادران باردار  است. علت اصلی ۲۰ درصد از مرگ و میرهای بعد زایمان به دلیل آمبولی ریه انفاق می افتد.