کیسه صفرا چیست و چه عملکردی دارد ؟

صفرا مایعی است که توسط کبد تولید و در کیسه صفرا ذخیره می‌شود. این مایع در هضم چربی‌ها نقش بسیار مهمی دارد. سنگ صفرا زمانی تشکیل می‌شود که مواد تشکیل‌دهنده صفرا به صورت کریستال درآمده و سنگ‌های کوچکی را تشکیل دهند. این سنگ‌ها هستند که‌ گاه باعث انسداد مجاری صفراوی شده و علائمی مانند درد شدید و علائم دیگر ایجاد می کنند. در برخی موارد، وجود سنگ‌های صفراوی علامتی ایجاد نمی‌کنند.

کیسه صفرا چیست؟

کیسه صفرا یک اندام گلابی شکل کوچکی است، و در زیر کبد و در قسمت بالای سمت راست شکم قرار دارد. این عضو نقش مهمی در هضم و جذب مواد غذایی، به خصوص چربی‌ها، ایفا می‌کند.

عملکرد کیسه صفرا

صفرا مایعی است که توسط کبد تولید می‌شود و به تجزیه چربی‌ها در روده کمک می‌کند. کیسه صفرا مانند یک مخزن، صفرا را ذخیره می‌کند.صفرای ذخیره شده در کیسه صفرا غلیظ‌تر می‌شود و در زمان نیاز، به روده کوچک آزاد می‌شود. هنگامی که غذا می‌خوریم، به خصوص غذاهای چرب، هورمون‌هایی آزاد می‌شوند که باعث انقباض کیسه صفرا و تخلیه صفرا به داخل روده کوچک می‌شوند. صفرا به هضم چربی‌ها کمک می‌کند و به جذب ویتامین‌های محلول در چربی (A، D، E و K) کمک می‌کند.

مشکلات رایج کیسه صفرا

مشکلات شایعی که ممکن است برای کیسه صفرا پیش آید شامل سنگ کیسه صفرا و التهاب کیسه صفرا و پولیپ و سرطان‌کیسه صفراست.

●    سنگ کیسه صفرا

 یکی از شایع‌ترین مشکلات کیسه صفرا، تشکیل سنگ‌های کوچکی از جنس کلسترول، بیلی‌روبین و نمک‌های صفراوی است که داخل کیسه صفرا تشکیل می شوند.

●    التهاب کیسه صفرا

 به دلیل انسداد مجاری صفراوی توسط سنگ‌ها، التهاب کیسه صفرا پدیر می آید که با درد شدید در قسمت بالای شکم، تهوع و استفراغ همراه است.

●    پولیپ کیسه صفرا

 پولیپ ها رشد‌ غیرسرطانی در دیواره داخلی کیسه صفرا هستند. اکثر پولیپ‌ها بی‌ضرر هستند، اما برخی ممکن است به سرطان تبدیل شوند.

●    سرطان کیسه صفرا

بیماری نادر اما جدی است و درد شکمی، کاهش وزن، زردی، و توده قابل لمس در شکم از علائم آن است. 

علائم بیماری کیسه صفرا

بیماری کیسه صفرا، به خصوص زمانی که به دلیل سنگ کیسه صفرا ایجاد شود، معمولاً با درد شدید و ناگهانی در قسمت بالای سمت راست شکم، همراه است و این حالت اغلب پس از خوردن غذاهای چرب پیش می آید. این درد گاهی به شانه راست یا بین کتف‌ها نیز کشیده می شود. علائم دیگر شامل تهوع، استفراغ، نفخ، گاز و در موارد شدید، زردی پوست و چشم‌ها است. اگر این علائم را تجربه می‌کنید، به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.

عوامل خطر ابتلا به بیماری کیسه صفرا

عواملی وجود دارد که خطر ابتلا به بیماری کیسه صفرا را افزایش می دهند یکی از این عوامل چاقی است.افراد چاق بیشتر در معرض خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا هستند.رژیم‌های غذایی بسیار کم‌کالری و کاهش وزن سریع نیز از دیگر عواملی هستند که خطر تشکیل سنگ را افزایش می دهند.خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا با افزایش سن ارتباط مستقیم دارد. در این میان نقش بارداری را نیز نباید نادیده گرفت.تغییرات هورمونی در دوران بارداری خطر ابتلا به سنگ را بالا می برد.همچنین دیابت کنترل نشده خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا را افزایش می دهد.ناکفته نماند که برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی، مستعد ابتلا به سنگ کیسه صفرا می باشند. 

تشخیص و درمان بیماری کیسه صفرا

برای تشخیص بیماری کیسه صفرا، پزشک معمولا از آزمایش‌های مختلفی مانند سونوگرافی در منزل و سی تی اسکن و آزمایش خون استفاده می‌کند. درمان بیماری کیسه صفرا اغلب شامل جراحی برای برداشتن کیسه صفرا است.

عوارض بیماری‌های کیسه صفرا

عوارض بیماری های کیسه صفرا شامل انسداد، عفونت و سرطان می باشد.

●    انسداد مجاری صفراوی

 بیماری کیسه صفرا می‌تواند منجر به انسداد مجاری صفراوی شود که زردی، عفونت و التهاب پانکراس را به دنبال دارد.

●    عفونت کیسه صفرا

 بیماری کیسه صفرا می‌تواند به سپسیس که عفونت گسترده در بدن است ،منجر شود.

●    سرطان کیسه صفرا

 اگر درمان نشود، می‌تواند به سایر اندام‌ها گسترش یابد.

چه طور میتوان از بیماری کیسه صفرا پیشگیری کرد؟ 

با رعایت مواردی می توان از بیماری های کیسه صفرا پیشگیری کرد.به طور مثال مصرف غذاهای کم‌چرب، پر فیبر و غنی از میوه‌ها و سبزیجات  خطر ابتلا را کاهش می دهد.همچنین اگر چاق هستید، کاهش وزن می‌تواند به پیشگیری از بیماری‌های کیسه صفرا کمک کند.نقش ورزش منظم را نباید نادیده گرفت زیرا به حفظ وزن سالم و بهبود عملکرد کلی بدن کمک می‌کند.
با این حال اگر علائمی مانند درد شدید شکم، تهوع، استفراغ یا زردی را تجربه می‌کنید، حتماً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام بیماری‌های کیسه صفرا بسیار مهم است.

کیسه صفرا نیمه کلابه و کیسه صفرا کلابه

همانطور که پیشتر گفتیم کیسه صفرا عضوی کوچک و گلابی شکل در بدن است و صفرا را که مایعی برای هضم چربی‌ها است ذخیره می‌کند. وقتی غذای چرب می‌خوریم، کیسه صفرا منقبض می شود و صفرا را به روده کوچک می‌فرستد.حال این سوال مطرح می شود که کیسه صفرا کلابه و نیمه کلابه چیست؟ 

●    کیسه صفرا کلابه

 به وضعیتی گفته می‌شود که کیسه صفرا به طور کامل پر از سنگ‌های صفراوی باشد. این سنگ‌ها از کریستال‌های کلسترول یا بیلی‌روبین تشکیل شده‌ و می‌توانند باعث انسداد مجاری صفراوی و درد شدید شوند.

●    کیسه صفرا نیمه کلابه

 در این حالت، با وجود اینکه کیسه صفرا تا حدی پر از سنگ‌های صفراوی است،ولی هنوز فضای خالی در آن وجود دارد. علائم این حالت ممکن است خفیف‌تر از کیسه صفرا کلابه باشد، ولی باعث درد و ناراحتی نیز می شود.

پاره شدن کیسه صفرا 

شاید شنیده باشید که کیسه صفرای فردی پاره شده است.باید دانست که پاره شدن  کیسه صفرا یک وضعیت اورژانسی پزشکی است و نیاز به مراقبت فوری دارد. اگر کیسه صفرا پاره شود، صفرا که آنزیم‌های گوارشی قوی دارد، به داخل حفره شکمی نشت کرده و باعث ایجاد التهاب شدید در شکم می شود و فرد عوارضی جدی و حتی کشنده را تجربه خواهد کرد. 
علائم پاره شدن کیسه صفرا عبارتند از:
●    درد شدید و ناگهانی در قسمت بالای شکم: این درد معمولاً در سمت راست و زیر دنده‌ها احساس می‌شود و شدت آن به سرعت افزایش می‌یابد.
●    تب و لرز
●    تند شدن ضربان قلب
●    تهوع و استفراغ شدید
●    زردی پوست و سفیدی چشم‌ها
●    کبودی در اطراف ناف

عوارض پاره شدن کیسه صفرا

پاره شدن کیسه صفرا وضعیتی است که باید سریعا مهار شود زیرا نشت صفرا به داخل حفره شکم باعث ایجاد مشکلاتی مانند عفونت شدید و گسترده می شود که تهدید کننده زندگی است.این عفونت شدید منجر به شوک سپتیک می گردد که یک وضعیت پزشکی اورژانسی و تهدید کننده زندگی است.
آبسه شکمی نیز به علت تجمع چرک در حفره شکمی ممکن است سلامتی فرد را به خطر بیاندازد. در موارد شدید، صفرا می‌تواند به روده‌ها آسیب رسانده و باعث پارگی آن‌ها شود.

درمان پاره شدن کیسه صفرا

اگر فرد دچار پارگی کیسه صفرا شود،باید بداند که تنها راه درمانی موثر برای پاره شدن کیسه صفرا، جراحی فوری است. در طی عمل جراحی، پزشک جراح کیسه صفرا را به همراه صفرای نشت کرده از بدن خارج می‌کند و ناحیه آلوده را تمیز می‌کند. همچنین برای جلوگیری از عفونت، آنتی‌بیوتیک تجویز می کند.
باید توجه داشت که پاره شدن کیسه صفرا یک وضعیت اورژانسی است و هرگونه تأخیر در درمان، عواقب جدی و حتی مرگ را به دنبال خواهد داشت‌. اگر علائم پاره شدن کیسه صفرا را احساس کردید، بدون فوت وقت با ما تماس بگیرید و درخواست ویزیت متخصص داخلی در منزل را از کارشناسان ما بکنید ،  یا با اورژانس تماس بگیرید.

درد کیسه صفرا در کدام قسمت احساس می شود؟ 

درد کیسه صفرا غالبا در قسمت بالای شکم، به خصوص در سمت راست و زیر دنده‌ها حس می‌شود.احتمال دارد این درد به سمت پشت یا حتی به شانه راست و گردن نیز کشیده شود.البته شکل دقیق درد می‌تواند متفاوت بوده و شامل موارد زیر باشد:

●    درد ناگهانی و شدید: حالتی که پس از خوردن یک وعده غذایی چرب یا سنگین رخ می‌دهد و فرد درد شدیدی را حس می‌کند.
●    درد مداوم و کُند:دردی که به تدریج بدتر و شدیدتر می‌شود.
●    دردی که با فعالیت بدنی تشدید می‌شود.
علاوه بر درد، علائم دیگری که ممکن است همراه با سنگ کیسه صفرا رخ دهند، عبارتند از تهوع و استفراغ،تب،زردی پوست و سفیدی چشم‌ها و تغییر رنگ مدفوع

انسداد کیسه صفرا چیست و چه عواملی باعث آن می‌شود؟

دانستیم که صفرا مایعی است که توسط کبد تولید شده و در کیسه صفرا ذخیره می‌شود.گاه وضعیتی پیش می آید که در آن مجاری صفراوی مسدود شده و مانع از جریان آزاد صفرا می‌شوند. شایع‌ترین علت انسداد کیسه صفرا، تشکیل سنگ‌های صفراوی است. این سنگ‌ها از کریستال‌های کلسترول یا بیلی‌روبین تشکیل شده و مجاری صفراوی را مسدود می کنند. عوامل دیگری مانند التهاب مجاری صفراوی، تومورها، ضربه به ناحیه شکم و تنگی مادرزادی مجاری صفراوی نیز می‌توانند باعث انسداد مجاری صفراوی شوند. انسداد کیسه صفرا می‌تواند عوارضی جدی مانند عفونت، پانکراتیت و سیروز کبدی را به دنبال داشته باشد.