انواع مسکن ها

همه ما هنگامی که با درد در قسمتی از بدن مواجه می شویم، اولین چیزی که به ذهنمان می رسد، مصرف مسکّن است و به اصطلاح مثل نقل و نبات از آن استفاده می کنیم. در علم پزشکی، "مسکّن" به دسته ای از داروها اطلاق می‌شود که برای تسکین درد تجویز می‌شوند و با مکانیسم‌های مختلفی عمل می‌کنند و شامل مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن و ایبوپروفن که بدون نیاز به نسخه پزشک در دسترس هستند و معمولا برای تسکین دردهای خفیف تا متوسط استفاده می شوند.مسکن‌های تجویزی مانند داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی و اوپیوئیدها که برای تسکین دردهای شدیدتر یا دردهای ناشی از بیماری‌های خاص تجویز می‌شوند.
انتخاب نوع مسکّن به نوع و شدت درد، شرایط بیمار و سابقه‌ی پزشکی او بستگی دارد. که  متخصص داخلی با توجه به این موارد، مسکّن مناسب هر  فرد را تجویز می کند.

انواع مسکن  را بشناسیم!

●    قرص ژلوفن، دارویی ضد درد و التهاب

قرص ژلوفن نام تجاری ایرانی برای داروی ایبوپروفن است.ایبوپروفن یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی است و برای تسکین درد، تب و التهاب استفاده می‌شود.این دارو تولید پروستاگلاندین‌ها (مولکول‌هایی که در بدن باعث ایجاد درد و التهاب می‌شوند) را مسدود می کند. از ژلوفن برای درمان دردهای عضلانی، دردهای مفصلی، سردرد، دردهای دندانی، درد قاعدگی، تب خفیف تا متوسط، آرتریت روماتوئید، التهاب مفصل، التهاب بورس و تاندون استفاده می شود.
درباره اشکال مختلف ژلوفن هم باید بگوییم که به صورت خوراکی و به شکل قرص، کپسول یا شربت تولید می شود.مقدار و نحوه مصرف ژلوفن با تشخیص پزشک ،به سن، وزن و شرایط بیمار بستگی دارد.پزشکان معتقدند که از مصرف ژلوفن به صورت خودسرانه باید پرهیز کرد زیرا می‌تواند عوارض جانبی مختلفی مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه، یبوست و مشکلات تنفسی به همراه داشته باشد.در برخی موارد، مصرف طولانی‌مدت ژلوفن منجر به مشکلات گوارشی مانند زخم معده و خونریزی معده نیز می شود.با انجام سونوگرافی در منزل و یا آزمایش در منزل از وجود زخم معده خود مطلع شوید .

●    قرص نوافن، ترکیبی از مسکن‌ها برای تسکین درد

قرص نوافن ترکیبی است که حاوی سه ماده‌ی فعال استامینوفن، ایبوپروفن و کافئین می باشد که یک محرک است و می‌تواند به افزایش اثربخشی مسکن‌ها کمک کند.نوافن برای تسکین دردهای خفیف تا متوسط و تب استفاده می‌شود.این دارو برای درمان دردهای عضلانی و مفصلی،سردرد،دندان درد ،درد قاعدگی و تب استفاده می شود و به صورت خوراکی و به شکل قرص یا کپسول تولید می‌شود.مقدار و نحوه مصرف نوافن نیز به سن، وزن و شرایط بیمار بستگی دارد. همیشه باید نوافن را طبق دستور پزشک مصرف کرد و از مصرف بیش از حد آن خودداری کرد زیرا مصرف نوافن می‌تواند عوارض جانبی مختلفی مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه، یبوست و مشکلات تنفسی به همراه داشته باشد.در برخی موارد، مصرف طولانی‌مدت نوافن می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی مانند زخم معده و خونریزی معده نیز شود. نوافن در صورت آلرژی به هر یک از مواد تشکیل دهنده‌ی نوافن، زخم معده یا خونریزی گوارشی، بیماری‌های کلیوی یا کبدی،مشکلات قلبی و عروقی و بارداری یا شیردهی نباید مصرف شود. 

●    قرص ملوکسیکام، مسکنی برای درد و التهاب

قرص ملوکسیکام نیز از دسته داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی است که برای تسکین درد، التهاب و تب استفاده می‌شود. این مسکن برای درمان موارد زیر تجویز می‌شود:
●    آرتریت روماتوئید: التهاب و درد مفاصل در این بیماری مزمن
●    آرتروز استئوآرتریت: درد و سفتی مفاصل ناشی از ساییدگی و پارگی غضروف
●    اسپوندیلیت آنکیلوزان: التهاب مفاصل ستون فقرات و لگن
●    دردهای حاد:  دردهای عضلانی، دندان درد و درد قاعدگی
ملوکسیکام به صورت خوراکی و به شکل قرص یا کپسول مصرف می‌شود.

●    آمپول کتورولاک، ضد درد قوی

آمپول کتورولاک که با نام ژنریک کتورولاک ترومِتامین نیز شناخته می‌شود، یک داروی ضد درد قوی و غیر استروئیدی است که برای تسکین دردهای حاد و التهاب تجویز می‌شود. این دارو به شکل تزریقی و خوراکی موجود است.موارد مصرف آن برای تسکین دردهای حاد پس از جراحی، تسکین دردهای شدید که نیاز به مسکن قوی دارند و مدیریت دردهای التهابی می باشد.کتورولاک با مهار آنزیم‌های سیکلو اکسیژناز که در تولید پروستاگلاندین‌ها نقش دارند، عمل می‌کند. پروستاگلاندین‌ها مولکول‌هایی هستند که در بدن باعث التهاب و درد می‌شوند.

هشدارها و موارد منع مصرف آمپول کتورولاک 

●    به دلیل عوارض جانبی, مصرف آمپول کتورولاک بیش از 5 روز توصیه نمی‌شود.
●    از آنجا که کتورولاک می‌تواند خطر خونریزی معده و روده را افزایش دهد. در صورت داشتن سابقه بیماری گوارشی یا اختلالات انعقادی، مصرف این دارو ممنوع است.
●     کتورولاک می‌تواند عملکرد کلیه را تحت تاثیر قرار دهد. در صورت بیماری کلیوی، قبل از مصرف با  متخصص داخلی مشورت کنید.
●    کتورولاک، می‌توانند خطر سکته قلبی و مغزی را افزایش دهد. در صورت بیماری قلبی عروقی، یا سابقه سکته، با احتیاط مصرف شود.
●    مصرف کتورولاک در دوران بارداری ممنوع است.
قبل از مصرف آمپول کتورولاک ، حتما با متخصص داخلی یا داروساز خود مشورت کنید تا از مناسب بودن این دارو و عدم تداخل با داروهای دیگر اطمینان حاصل کنید.

●    ترامادول داروی ضد درد اپیوئیدی

ترامادول که با نام‌های تجاری ترامال، ترامد، بایومادول، پیرالژین و آلاپین نیز شناخته می‌شود، یک داروی ضد درد است و برای تسکین دردهای متوسط تا شدید تجویز می‌شود.
عملکرد ترامادول به این صورت است که با اتصال به گیرنده‌های خاص در مغز و نخاع، عمل می‌کند و درک و پاسخ مغز به درد را تغییر می‌دهد. این دارو همچنین تا حدی اثر ضد افسردگی دارد. ترامادول برای تسکین دردهای حاد و مزمن از قبیل درد پس از جراحی،دردهای عضلانی و اسکلتی،دردهای نوروپاتیک،دردهای آرتروز و دردهای قاعدگی کاربرد دارد.ترامادول به صورت قرص، کپسول، شربت و آمپول تولید می شود. 

●    مفنامیک اسید،مسکن و ضد التهاب

مفنامیک اسید که به نام‌های پروفن، آرتامین، افلامین و مفناک نیز شناخته می‌شود، یک داروی ضد التهاب غیراستروئیدی است و متخصص داخلی معمولا برای تسکین درد و التهاب بیمار تجویز می کند.بانوان حتما با مفنامیک اسید و اثرات ضد درد آن آشنایی دارند زیرا مفنامیک اسید در کاهش درد و خونریزی قاعدگی موثر است. این دارو برای تسکین دردهای عضلانی، از جمله دردهای ناشی از آرتروز، دردهای پس از جراحی و کمردرد کاربرد دارد.کسانی که دندان درد را تجربه کرده اند، حتما  با مفنامیک اسید برای تسکین درد دندان نیز آشنایی دارند و در نهایت از کاربردهای مفنامیک می توان به کاهش تب ناشی از بیماری‌های مختلف اشاره کرد.عوارض جانبی شایع مفنامیک تهوع، استفراغ، درد شکم، سوزش سر دل، سردرد، سرگیجه می باشد و در برخی موارد عوارض جانبی جدی در مصرف این مسکن، خونریزی معده و روده، مشکلات کلیوی، نارسایی قلبی، تشنج، واکنش‌های آلرژیک را به دنبال خواهد داشت. 
بنابراین در صورت ابتلا به سابقه زخم معده یا روده،مشکلات کلیوی،مشکلات قلبی و عروقی ،این دارو باید با  احتیاط  و طبق نظر پزشک متخصص داخلی مصرف شود. نکته حائز اهمیت این است که مصرف مفنامیک اسید در سه ماهه سوم بارداری ممنوع است.
برای بهره مندی از خدمات اعزام پرستار سالمند در منزل ، پانسمان زخم در منزل  و یا فیزیوتراپی در منزل می توانید با یک موسسه خدمات درمانی در ارتباط باشید. 

●    فنازوپریدین، مسکن خاص

فنازوپریدین برای تسکین ناراحتی و سوزش ادرار ناشی از عفونت دستگاه ادراری و سایر مشکلات ادراری تجویز می شود. این دارو به عنوان یک مسکن موضعی عمل می کند و مستقیماً روی مخاط دستگاه ادراری تأثیر می گذارد.باید توجه داشت که فنازوپریدین عفونت را درمان نمی کند، اما می تواند علائم را در حالی که آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت زمینه ای کار می کنند، تسکین دهد.مهم است که توجه داشته باشید که فنازوپریدین ممکن است رنگ ادرار را به نارنجی یا قرمز تغییر دهد. این یک عارضه جانبی بی خطر است و نباید باعث نگرانی شود. با این حال، این تغییر رنگ ادرار می تواند نتایج آزمایش ادرار را تحت تاثیر قرار دهد، بنابراین مهم است که به متخصص داخلی اطلاع دهید که در حال مصرف فنازوپریدین هستید.

●    دیکلوفناک، داروی ضد التهاب و درد 

دیکلوفناک یک داروی نام آشنای ضد التهاب غیراستروئیدی است که برای تسکین درد و التهاب مخصوصا دردهای حاد پس از جراحی،دردهای قاعدگی،سردردهای میگرنی،آرتروز و دردهای عضلانی و اسکلتی استفاده می شود. دیکلوفناک با مهار آنزیم‌های سیکلو اکسیژناز که در تولید پروستاگلاندین‌ها نقش دارند، عمل می‌کند.نکته قابل توجه این است که پروستاگلاندین‌ها مولکول‌هایی هستند که در بدن باعث التهاب و درد می‌شوند.اشکال دارویی دیکلوفناک به صورت قرص، کپسول، شیاف، ژل موضعی، آمپول موجود است.
دیکلوفناک نیز مانند هر داروی دیگر عوارض جانبی دارد که شامل تهوع، استفراغ، درد شکم، سوزش سر دل، سردرد، سرگیجه و در موارد شدیدتر و جدی تر شامل خونریزی معده و روده، مشکلات کلیوی، نارسایی قلبی، تشنج، واکنش‌های آلرژیک می باشد. پزشکان معمولا توصیه می کنند که افراد دارای سابقه زخم معده یا روده و کسانی که مشکلات کلیوی دارند و یا با بیماری های  قلبی و عروقی دست و پنجه نرم می کنند از دیکلوفناک استفاده نکنند و همچنین 
در دوران شیردهی و بارداری به خصوص سه ماهه سوم مصرف این دارو منع شده است.
این ها تعداد محدودی از مسکن های شناخته شده بود که در این مقاله به آن اشاره شد، مسکن های دیگری نیز وجود دارد.نکته ای که باید در مصرف مسکن ها به آن توجه کرد این است که خودسرانه و بدون تجویز پزشک نباید مصرف شوند زیرا هر کدام از مسکن ها اثر خاص خود را دارند و با توجه به سیستم بدن هر فرد ممکن‌است کاربرد و نتیجه ای که انتظار دارد، دریافت نشود.