علت قرمزی زبان در سالمندان

زبان یک عضو عضلانی و حیاتی در دهان است و نقش مهمی در صحبت کردن، جویدن، بلعیدن و چشیدن دارد.زبان سالم به رنگ صورتی و مرطوب است و دارای سطحی ناهموار با برجستگی های کوچک به نام پاپیلا است.
از آنجایی که افراد به‌طور مداوم از زبان استفاده می‌کنند، مشکلات زبان مانند تغییر رنگ و دردناک شدن آن باعث ناراحتی و آزار فرد می شود.یکی از مشکلاتی که در سالمندان شایع است، قرمز شدن رنگ زبان است . در این مقاله به بررسی تغییر رنگ زبان در سالمندان و علت آن و راههای پیشگیری و درمان صحبت خواهیم کرد. 

علت قرمزی زبان سالمندان چیست؟

علت های گوناگونی برای علائم رایج زبانی در همه سنین به خصوص سالمندان وجود دارد. برخی از شایع‌ترین آنها عبارتند از:

●    خشکی دهان

 با افزایش سن، مخصوصا در دوره سالمندی، تولید بزاق دهان کاهش می‌یابد که می‌تواند منجر به خشکی دهان و قرمزی زبان شود.

●    عفونت‌ها

عفونت‌های قارچی، نظیر برفک دهان و عفونت‌های باکتریایی می‌توانند دلیلی بر قرمزی، التهاب و گاهی اوقات درد زبان شوند.

●    کمبود ویتامین‌ها

کمبود ویتامین B12 و یا آهن می‌تواند منجر به گلوسیت شوند.وضعیتی که باعث قرمزی و درد زبان می‌شود.

●    داروها

 برخی از داروها، مانند آنتی‌بیوتیک‌ها نیز باعث خشکی دهان و قرمزی زبان می شوند.

●    شرایط پزشکی

برخی بیماری‌ها نظیر دیابت، کم‌خونی و سندرم شوگرن از دلایل قرمزی زبان  محسوب می شوند.

●    تحریک

 خوردن غذاهای تند، نوشیدنی‌های داغ، سیگار و حتی داشتن دندان مصنوعی نامناسب، زبان را تحریک کرده و باعث قرمزی آن می شود.

●    آفت دهان

 آفت دهان زخم‌های کوچک و دردناکی هستند که هر جای دهان، از جمله زبان، را درگیر می کند. استرس، کمبود خواب یا سیستم ایمنی ضعیف میتوانند از علائم ایجاد آفت باشند.
در برخی موارد، قرمزی زبان علامتی از یک بیماری جدی‌تر است. چنانچه قرمزی زبان با علائمی مانند درد، تورم، مشکل در بلع یا تنفس همراه باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص بیماری های زبان 
برای تشخیص علت قرمزی زبان، پزشک با معاینه زبان بیمار و بررسی سابقه پزشکی او ، آزمایش خون یا سایر آزمایش‌ها را برای بررسی کمبود ویتامین‌ها تجویز می کند.

گلوسیت(التهاب زبان) چیست؟ 

گلوسیت نوعی بیماری زبان است که باعث التهاب آن می شود و می‌تواند حاد یا مزمن باشد. تورم، درد، قرمزی و تغییر در ظاهر زبان از علائم این بیماری است که معمولا در بین سالمندان شایع است. گلوسیت علت های مختلفی دارد، از جمله آلرژی، عفونت، کمبود ویتامین، آسیب، خشکی دهان، مصرف برخی داروها و شرایط پزشکی خاص.
علائم گلوسیت شامل درد، التهاب،سوزش، قرمزی، تغییر در ظاهر زبان، مشکل در بلع، مشکل در صحبت کردن و از دست دادن حس چشایی می باشد.درمان گلوسیت به علت زمینه‌ای آن بستگی دارد. گاهی فقط با تغییراتی در سبک زندگی مانند نوشیدن مایعات بیشتر و اجتناب از غذاها و نوشیدنی‌های تند، قابل درمان است. در مواردی نیز درمان‌های پزشکی مانند داروها یا درمان‌های مربوط به دهان برای رفع علت زمینه‌ای گلوسیت تجویز می شود.
اگر سالمندی دچار علائم گلوسیت می باشد، برای تشخیص و درمان علت زمینه‌ای این عارضه باید به پزشک مراجعه نماید.

درمان قرمزی زبان 

برای درمان قرمزی زبان سالمندان،پزشک ابتدا علت آن را بررسی می‌کند.اگر علت آن خشکی دهان باشد، پزشک احتمالا توصیه می کند که  مایعات بیشتری بنوشید و آدامس‌های بدون قند بجوید و یا آبنبات‌های سفت استفاده کنید. چنانچه عفونت دلیل قرمزی زبان باشد، پزشک داروهای ضد قارچ یا آنتی‌بیوتیک تجویز می کند. و اگر کمبود ویتامین را دلیل قرمزی زبان بداند،با تجویز مکمل‌های ویتامین درصدد رفع مشکل برمی آید. اگر مصرف داروها علت باشند، پزشک  یا داروی فرد را تغییر می دهد یا دوز آن را تنظیم می کند.

پیشگیری از تغییر رنگ زبان 

سالمندان عزیز باید توجه داشته باشند که برای پیشگیری از قرمزی زبان، باید بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنند .مسواک زدن دو بار در روز، نخ دندان کشیدن یک بار در روز و استفاده از دهانشویه طبق دستور پزشک همچنین مراجعه مرتب برای معاینات دندانپزشکی  را فراموش نکنند.
نکات دیگری که سالمندان باید توجه داشته باشند این است که از مصرف غذاهای تند، نوشیدنی‌های داغ خودداری کرده و ترک سیگار را در اولویت قرار دهند.اگر از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند، اطمینان حاصل کنند که دندان ها به درستی در جای خود قرار گرفته است و به زبان ساییده نمی‌شوند.آنها باید سعی کنند به اندازه کافی مایعات بنوشند تا از کمبود آب بدن جلوگیری شود. یک رژیم غذایی سالم و متعادل  که شامل ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری باشد از ضروریات سلامتی دهان و دندان در سالمندی محسوب می شود. 

علت تغییر رنگ زبان در سالمندان 

تغییر رنگ زبان می‌تواند نشان‌دهنده‌ی مشکلات مختلف سلامتی باشد. در بخش قبل علت قرمزی زبان را در سالمندان بیان کردیم. ولی رنگ  های دیگری بر روی زبان می توانند نشانه بیماری های مختلفی باشند. به طور مثال رنگ سفید می تواند نمایانگر وجود برفک دهان باشد. برفک دهان یک عفونت قارچی است و باعث ایجاد لکه‌های سفید و پنیرکی روی زبان و داخل دهان سالمندان می‌شود.یکی دیگر از دلایل سفیدی زبان، سیگار کشیدن است زیرا دود سیگار می‌تواند باعث تحریک زبان و ایجاد لکه‌های سفید روی آن شود. خشکی دهان نیز یکی از علت های سفید شدن زبان است که در پی کمبود بزاق رخ می‌دهد.قابل ذکر است که برخی از داروها، مانند آنتی‌بیوتیک‌ها،نیز باعث ایجاد لکه‌های سفید روی زبان می شوند.
گاهی اوقات پیش می آید که رنگ زبان سیاه یا قهوه‌ای می شود.دود سیگار می‌تواند منجر به ایجاد لکه‌های سیاه یا قهوه‌ای روی زبان شود.همچنین مصرف بیش از حد قهوه یا چای نیز در لکه دار شدن زبان بی تاثیر نیست.  بیماری مویرسی وضعیتی نادر است که باعث لکه‌های سیاه یا قهوه‌ای روی زبان می‌شود.مصرف برخی آنتی‌بیوتیک‌ها نیز یکی از علت های بروز لکه‌های سیاه یا قهوه‌ای روی زبان است.
گاهی افراد با رنگ زرد روی زبانشان مواجه می شوند،یکی از دلایل آن یرقان است. یرقان وضعیتی است که باعث زرد شدن پوست و سفیدی چشم و زرد شدن زبان به خصوص در سالمندان می‌شود. کسانی که به هپاتیت مبتلا می شوند، با زردی زبان مواجه هستند.هپاتیت التهاب کبد است که می‌تواند باعث یرقان و زرد شدن زبان شود. مشکلات کیسه صفرا، مانند سنگ کیسه صفرا، نیز یکی از فاکتورهایی است که باعث یرقان و زرد شدن زبان می شود.
تغییر رنگ زبان همیشه نشان‌دهنده‌ی مشکلی جدی برای سلامتی نیست. ولی اگر تغییر رنگ زبان همراه با علائمی مانند درد، تورم، مشکل در بلع یا تنفس است، باید به پزشک مراجعه کرد و یا در هنگام ویزیت متخصص داخلی در منزل بخواهید تا سلامت زبان بررسی گردد.

تشخیص و درمان تغییر رنگ زبان 

برای سالمندان ضروری است تا به جهت تشخیص علت تغییر رنگ زبان،به پزشک مراجعه کنند زیرا پزشک است که با بررسی سابقه پزشکی و مشاهده زبان، به علت آن تا حدودی پی می برد.گاهی ممکن است آزمایش خون یا سایر آزمایش‌ها را برای بررسی کمبود ویتامین‌ها یا سایر شرایط پزشکی تجویز کنند.اگر رفتن به آزمایشگاه برای سالمندان دشوار است می‌توانند از خدمات آزمایش در منزل استفاده کنند. 
البته باید دانست که درمان تغییر رنگ زبان به علت آن بستگی دارد. اگر علت خشکی دهان باشد، پزشک معمولا توصیه می کند که مایعات بیشتری بنوشید و آدامس‌های بدون قند یا آبنبات‌های سفت مصرف کنید. اگر عفونت باشد، داروهای ضد قارچ یا آنتی‌بیوتیک تجویز می شود و اگر کمبود ویتامین باشد، تجویز مکمل‌های ویتامین گزینه مناسبی است. چنانچه در اثر مصرف دارو، رنگ زبان تغییر کرده باشد.پزشک دارو را تغییر می دهد یا دوز آن را تنظیم می کند.

سایر بیماری های زبان 

بسیاری از بیماری ها می توانند زبان را تحت تاثیر قرار دهند. برخی از شایع ترین آنها عبارتند از:
●    برفک دهان: برفک دهان یک بیماری قارچی است که باعث ایجاد لکه های سفید یا زرد روی زبان و داخل دهان می شود. برفک دهان بی ضرر است، اما در افراد با سیستم ایمنی ضعیف دردناک است و باید درمان شود.
●    زبان جغرافیایی: ایجاد لکه های قرمز، صاف و گرد یا بیضی شکل روی زبان خبر از بیماری زبان جغرافیایی میدهد. زبان جغرافیایی معمولاً بی درد است، اما ممکن است گاهی اوقات باعث سوزش یا حساسیت به غذاهای تند، ترش یا داغ شود.
●    زبان مویی: اگر موهای بلند و نازک روی زبان رشد کند بیماری زبان مویی عارض گشته است .زبان مویی معمولاً ناشی از عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و همچنین  عارضه جانبی برخی داروها است.
●    سرطان زبان: سرطان زبان نوعی سرطان است که در زبان رخ می دهد. شایع ترین عامل خطر ابتلا به سرطان زبان، استعمال دخانیات است. سایر عوامل خطر عبارتند از مصرف زیاد الکل، عفونت ویروس پاپیلوم انسانی و سوء تغذیه. سرطان زبان باعث ایجاد ضایعات روی زبان، درد، مشکل در بلعیدن و صحبت کردن می شود.
مهم و ضروری است که هر گونه تغییر در زبان مانند لکه ها، زخم ها یا درد را به پزشک اطلاع دهید تا راه درمانی برای آن در نظر گرفته شود.و همانطور که برای خدماتی چون رادیولوژی در منزل . فیزیوتراپی در منزل . ویزیت متخصص ارتوپد در منزل . تست پاپ اسمیر در منزل ، کادر درمان به منزل اعزام می شوند. برای انجام ویزیت و معاینه بیماری های زبان نیز می توانید از یک موسسه خدمات درمانی کمک بگیرید.