زایمان زودرس از چیست ؟

از زمانی که مادر متوجه بارداری خود میشود پزشک روز و تاریخ تقریبی زایمان را به او میگوید و انتظار شیرین مادر شروع میشود و برای به دنیا آمدن فرزند و در آعوش گرفتنش لحظه شماری می کند. ولی در این میان گاهی مادر غافلگیر شده و زودتر از موعد انتظارش به پایان میرسد و در حقیقت دچار زایمان زودرس می‌شود. زایمانی که قبل از هفته 37 بارداری اتفاق افتاده است.

دلایل زایمان زودرس

در واقع میتوان گفت که علت دقیق زایمان زودرس در بسیاری از موارد مشخص نیست، اما برخی از عوامل خطر شناخته شده عبارتند از:

●    عفونت‌ها

 عفونت‌هایی مانند عفونت‌های دستگاه ادراری، واژینال و یا عفونت‌های کیسه آب می‌توانند باعث زایمان زودرس شوند.

●    پره‌اکلامپسی

 داشتن فشار خون بالا و پروتئین در ادرار بیماری پره اکلامپسی را بوجود می آورد که باعث زایمان زودرس می شود.

●    پارگی زودرس کیسه آب

 چنانچه کیسه آب مادر به دلایلی پاره شود. منجر به زایمان زودرس می شود.

●    بارداری چندقلو

 وجود دوقلو یا چندقلو احتمال زایمان زودرس را افزایش می‌دهد.

●    مشکلات جفت

جفت سرراهی یا جدا شدن زودرس جفت از دلایل زایمان زودرس هستند.

●    اختلالات رحمی

 اختلالات رحمی مانند ناهنجاری‌های ساختاری رحم یا فیبروم‌های رحمی خطر زایمان زودرس را افزایش می دهند.

●    عوامل دیگر

 سیگار کشیدن، مصرف مواد مخدر، سوء تغذیه، سن کم مادر، فاصله کم بین بارداری‌ها و برخی بیماری‌های مزمن مانند دیابت منجر به زایمان زودرس می شوند.

علائم زایمان زودرس

 انقباضات رحمی یعنی احساس سفت شدن شکم به صورت منظم و با فاصله زمانی کوتاه و احساس فشار در پایین شکم، کمر درد شدید و مداوم، افزایش ترشحات واژینال، تغییر رنگ ترشحات یا وجود خون در ترشحات،پارگی کیسه آب ( نشت مایع از واژن ) می‌توانند ار علائم زایمان زودرس باشند و با مشاهده هر یک از این علائم به پزشک خود مراجعه نمایید.

عوارض زایمان زودرس برای نوزاد

نوزادانی که در اثر زایمان زودرس متولد می شوند ممکن است با مشکلات سلامتی زیر روبرو شوند:

●    مشکلات تنفسی

 به دلیل نارس بودن ریه‌ها

●    مشکلات تغذیه‌ای

 مشکل در مکیدن و بلع

●    مشکلات دمایی

 مشکل در تنظیم دمای بدن

●    عفونت

 خطر ابتلا به عفونت در نوزادان نارس بیشتر از نوزادانی است که به موقع به دنیا می آیند.

●    مشکلات بینایی

 رتینوپاتی نوزاد نارس، یک بیماری چشمی است و در نوزادان نارس شایع است.

●    مشکلات شنوایی

 برخی نوزادان نارس مشکلات شنوایی داشته باشند و پزشک آنها را برای بررسی به شنوایی سنجی ارجاع می دهد.

●    مشکلات عصبی

 مشکلات عصبی مانند فلج مغزی از عوارض زایمان زودرس می باشد.

مراقبت از نوزاد نارس

نوزادان نارس به مراقبت‌های ویژه در بیمارستان نیاز دارند. این نوزادان باید گرم نگه داشته شوند به این منظور استفاده از دستگاه‌های گرمایشی برای حفظ دمای بدن نوزاد ضروری است.  دستگاه ونتیلاتور نیز برای کمک به تنفس نوزاد کاربرد دارد. همچنین تغذیه نوزاد از طریق لوله یا شیر دوشیده شده مادر باید مورد توجه قرار بگیرد. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای پیشگیری و درمان عفونت‌ها توسط پزشک متخصص اطفال تجویز می‌شود.

پیشگیری از زایمان زودرس

همیشه نمی‌توان از زایمان زودرس پیشگیری کرد ولی برخی اقدامات می‌توانند خطر آن را کاهش دهند به طور مثال مراقبت‌های منظم دوران بارداری و انجام تمام ویزیت‌های دوران بارداری و پیروی از توصیه‌های پزشک در پیشگیری از زایمان زودرس موثرند.کنترل بیماری‌هایی مانند دیابت و فشار خون ،داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل، خواب کافی و اجتناب از فعالیت‌های سنگین و پرهیز از سیگار، الکل و مواد مخدر تأثیر بسزایی در پیشگیری از زایمان زودرس دارند.

انواع زایمان زودرس

زایمان زودرس، به دلایل مختلفی رخ می دهد و بر اساس همین علل آنها را دسته بندی می کنند:

بر اساس هفته بارداری

●    قبل از هفته 28 بارداری که زایمان بسیار زودرس است. 
●    بین هفته‌های 28 تا 32 بارداری به عنوان زایمان زودرس شناخته می شود.
●     بین هفته‌های 32 تا 37 بارداری را زایمان نسبتا زودرس می نامند. 

بر اساس علت

●    زایمان زودرس ایدیوپاتیک
●    زایمان زودرس ناشی از پره‌اکلامپسی
●     زایمان زودرس ناشی از پارگی زودرس کیسه آب
●    زایمان زودرس ناشی از عفونت‌های داخل رحمی
●     عفونت‌هایی مانند عفونت‌های دستگاه ادراری، عفونت‌های واژینال یا عفونت‌های کیسه آب
●    زایمان زودرس ناشی از مشکلات جفت
●    زایمان زودرس ناشی از اختلالات رحمی

بر اساس مکانیسم

●    زایمان بدون هیچ دلیل مشخصی شروع زودتر از موعد اتفاق می افتد.
●    زایمان زودرس القایی: به دلیل وجود عوارضی برای مادر یا جنین، پزشک   ختم بارداری را اعلام کرده و زایمان صورت می‌گیرد.
هر کدام از انواع زایمان زودرس می‌تواند عوارضی برای نوزاد به همراه داشته باشد. شدت این عوارض به میزان نارس بودن نوزاد بستگی دارد و درمان و مراقبت‌های لازم برای هر نوزاد نارس، بر اساس شرایط خاص او تعیین می‌شود .امروزه با پیشرفت‌های پزشکی، شانس زنده ماندن و سلامت نوزادان نارس به طور قابل توجهی افزایش یافته است.

حتما قبل و بعد از باردار شدن تحت نظر پزشک زنان ما باشید و از ویزیت متخصص زنان در منزل ما غافل نشوید . 

خطرات هفته ۲۸ بارداری

هفته ۲۸ بارداری دوره حساسی است زیرا برخی خطرات در این ماه وجود دارد. از جمله مهم‌ترین خطرات هفاه ۲۸ بارداری می‌توان به زایمان زودرس، پره‌اکلامپسی، جداشدن جفت، عفونت‌ها و کاهش حرکات جنین اشاره کرد. از آنجا که زایمان زودرس می‌تواند عوارض جدی برای نوزاد داشته باشد و پره‌اکلامپسی نیز تهدیدی برای سلامت مادر و جنین است. جداشدن جفت نیز می‌تواند منجر به خونریزی شدید و زایمان زودرس شود. بنابراین، در  هفته ۲۸ ، نظارت دقیق پزشک بر وضعیت مادر و جنین بسیار مهم و حیاتی است. در صورت مشاهده هرگونه علائم غیرعادی مانند خونریزی، درد شدید شکم، تورم شدید، سردرد شدید و کاهش حرکات جنین، باید سریعا به پزشک متخصص زنان  مراجعه کرد.

تشخیص زایمان زودرس

زمانی که نوزاد قبل از هفته ۳۷ بارداری، متولد شود،زایمان زودرس زمانی رخ می‌دهد. تشخیص زودهنگام این وضعیت بسیار مهم است تا اقدامات لازم برای حفظ سلامت مادر و نوزاد انجام شود.پزشک برای تشخیص زایمان زودرس از روش‌های مختلفی استفاده می‌کند.ابتدا با معاینه لگن، وضعیت دهانه رحم را بررسی می‌کند تا ببیند آیا باز شده است.برخی آزمایش‌های خون نیز می‌توانند نشانه‌هایی از زایمان زودرس را نشان دهند.گاهی پزشک از سونوگرافی برای بررسی وضعیت جنین، اندازه رحم و میزان باز بودن دهانه رحم استفاده می کند.نمونه‌برداری از ترشحات واژینال برای بررسی وجود عفونت یا سایر عوامل خطرناک نیز از دیگر روش های تشخیص زایمان زودرس است. با استفاده از دستگاه مانیتورینگ، ضربان قلب جنین و انقباضات رحمی نیز به طور مداوم بررسی می‌گردد.

آسیب‌های زایمان زودرس به نوزاد

زایمان زودرس عوارضی را برای نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند، به همراه دارد.اندام‌های بدن آنها به طور کامل رشد نکرده و ممکن است مشکلات تنفسی، تغذیه‌ای، قلبی، مغزی و اختلالات عصبی را تجربه کنند. ریه‌های این نوزادان معمولاً به اندازه کافی رشد نکرده و به اصطلاح نرسیده است.به همین دلیل تنفس نوزادان معمولا با مشکل مواجه می شود. و آنها نیاز به دستگاه‌های تنفس مصنوعی دارند. سیستم ایمنی بدن این نوزادان نیز ضعیف است و در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیر. علاوه بر این، مشکلات بینایی، شنوایی و یادگیری نیز از جمله عوارضی است که در نوزادان نارس مشاهده می شود. شدت و تعداد این مشکلات به میزان نارس بودن نوزاد بستگی دارد.

درمان‌های نوزاد زودرس

نوزادان نارس به مراقبت‌های ویژه پزشکی نیاز دارند. درمان‌های این نوزادان بسته به میزان نارس بودن و شرایط آنها متفاوت است. هدف اصلی درمان‌، کمک به نوزاد برای رشد طبیعی و کاهش عوارض ناشی از زایمان زودرس است.در ادامه به برخی از درمان‌های رایج برای نوزادان زودرس اشاره میکنیم:

●     نوزادان نارس معمولاً در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU) بستری می‌شوند تا تحت نظر دقیق پزشک و پرستار  قرار گیرند.
●     در صورتی که ریه‌های نوزاد نارس به اندازه کافی رشد نکرده باشد، از دستگاه‌های تنفس مصنوعی برای کمک به تنفس نوزاد استفاده می‌شود.
●    نوزادان نارس معمولاً قادر نیستند تا از سینه مادر شیر بخورند و به تغذیه با شیر خشک مخصوص یا شیر مادر دوشیده شده از طریق لوله یا سرنگ نیاز دارند.
●    نوزادان نارس توانایی تنظیم دمای بدن خود را ندارند و برای حفظ دمای بدن نیاز به دستگاه دارند.
●    نوزادان نارس مستعد ابتلا به عفونت هستند و در صورت بروز عفونت، با آنتی‌بیوتیک درمان می‌شوند.
●    برخی از نوزادان نارس در معرض خطر خونریزی مغزی هستند و برای جلوگیری از این عارضه، درمان‌های خاصی برای آنها تجویز می‌شود.
●    فیزیوتراپی در منزل و کاردرمانی برای کمک به نوزاد به جهت تقویت عضلات، بهبود هماهنگی حرکتی و توسعه مهارت‌های حسی_حرکتی انجام می‌شود.
●    برای درمان مشکلات خاصی مانند مشکلات تنفسی یا قلبی، پزشک معمولا داروهای خاصی نیز تجویز می‌کند.
عواملی بر طول مدت بستری و نوع درمان نوزادان موثر است‌ .به طور مثال هفته بارداری که نوزاد در آن متولد شده است یکی از فوامل می باشد.در نتیجه هرچه نوزاد زودتر متولد شود، به مراقبت‌های بیشتری نیاز دارد.وزن کم هنگام تولد نیز یکی از فاکتورهای مهم در تعیین شدت بیماری و نیاز به درمان می باشد. وجود مشکلاتی مانند عفونت، خونریزی مغزی یا نقص‌های مادرزادی، بر طول مدت بستری و نوع درمان تاثیرگذار است.
مراقبت‌های بعد از ترخیص از بیمارستان بسیار مهم است زیرا پس از ترخیص از بیمارستان، نوزاد نارس همچنان به مراقبت‌های ویژه نیاز دارد. والدین باید تحت نظر پزشک متخصص اطفال ( ویزیت متخصص اطفال در منزل ) ، به نوزاد خود شیر دهند، وزن او را کنترل کنند و برای انجام ویزیت‌های منظم به پزشک مراجعه کنند.