درد پهلو یا رابطه جنسی دردناک در زنان ممکن است آن‌ها را به سمت کشف کیست تخمدان سوق دهد. کیست تخمدان، زمانی باعث نگرانی می‌شود که بدانید در مراحل اولیه رشد آن، علائم کیست تخمدان را حس نخواهید کرد. در واقع، ویزیت پزشک وقتی نیاز است که علائم شدیدی را به‌خاطر پارگی کیست یا پیشرفته‌شدن بیماری حس می‌کنید. به‌طور کلی کیست در تخمدان به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که شناخت آن‌ها به پیشگیری از این مشکل کمک می‌کند. در ادامه این مقاله به ماهیت کیست، ارتباط کیست تخمدان و درد پهلو، انواع کیست و سایر جزئیات مربوط به این مشکل زنان خواهیم پرداخت.
تخمدان ها کجا هستند؟
هر خانمی، یک رحم و دو تخمدان (به‌اندازه بادام) دارد. تخمکی که با اسپرم لقاح پیدا می‌کند، در درون تخمدان‌ها رشد کرده و در دوره‌های ماهانه آزاد می‌شود.
کیست تخمدان چیست؟
کیست تخمدان، کیسه مایعی است که در تخمدان‌ها تشکیل می‌شود. سن خاصی برای به وجود آمدن این بیماری و بروز علائم کیست تخمدان مطرح نیست. در واقع، این نوع از کیست‌ها پس از مدتی به‌صورت خودبهخود از بین می‌رود. برای اطمینان از سلامت بدن در ابعاد مختلف می‌توانید به‌صورت مرتب از مرکز خدمات درمان در منزل استفاده کنید.
انواع کیست تخمدان
در علم پزشکی انواع مختلفی از کیست‌ها شناسایی شده‌اند. هر‌یک از این کیست‌ها به دلایل مختلف و به‌خاطر عملکرد خاصی در بدن ایجاد شده‌اند. در ادامه به معرفی هر‌یک از انواع کیست در تخمدان خواهیم پرداخت.
کیست عملکردی تخمدان
کیست عملکردی شایع‌ترین نوع کیست تخمدان در زنان به حساب می‌آید. این نوع کیست در نتیجه تخمک‌گذاری ماهانه رخ داده است. معمولا کیست عملکردی، پس از 60 روز، بدون درمان خاصی کوچک می‌شود.
کیست جسم زرد
جسم زرد، مجموعه‌ای از سلول‌هاست که پس از آزاد‌شدن تخمک ظاهر می‌شود. وظیفه آن ترشح هورمون‌های مورد نیاز برای بارداری است و پس از مدتی از بین می‌رود. اگر این جسم زرد از بین نرود، منجر به تشکیل کیست می‌شود.
کیست درموئید
این نوع کیست حاوی مو، چربی و سایر بافت‌ها، یک توده کیسه‌مانند است که روی تخمدان قرار می‌گیرد. در‌صورت ابتلا به کیست درموئید، احتمالا در ناحیه لگن خصوصا طی دوره پریود احساس درد داشته باشید.
کیست آندومتریوم
آندومتریوم که کیست شکلاتی نیز نامیده می‌شود، در داخل یا خارج از رحم رشد می‌کند و به رحم می‌چسبد. در این نوع کیست با درد ناحیه لگن، درد حین ادرار یا مدفوع، رابطه جنسی دردناک، کمردرد و تهوع روبه‌رو خواهید شد.
کیست سیستادنوما
سیستادنوما نوع دیگری از کیست است که می‌تواند خارج از تخمدان نیز رشد کند. معمولا این نوع کیست علائم خاصی ندارد و با روش‌های تشخیصی و درمانی مختلفی برطرف می‌شود.
علائم کیست تخمدان
برای اینکه به علائم کیست تخمدان پی ببریم، سایت‌های مختلفی را مورد بررسی قرار دادیم که یکی از آن‌ها، www.my.clevelandclinic.org است و علائم آن را به شرح زیر معرفی می‌کند.
Some smaller cysts cause no symptoms. In these cases, you may not even know you have a cyst. Larger cysts may cause
Pelvic pain or a dull ache in your back
A feeling of fullness (bloating in your lower belly) — it may feel more pronounced on one side of your body
Pain during sex (dyspareunia)
Painful periods and/or irregular periods
Trouble pooping or needing to pee frequently
"برخی از کیست‌های کوچک‌تر هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند. در این موارد ممکن است حتی ندانید که کیست دارید. کیست‌های بزرگ‌تر ممکن است باعث مشکلات زیر شوند:
درد لگن یا درد مبهم در کمر
احساس پری (نفخ در قسمت پایین شکم) - ممکن است در یک طرف بدن شما بارزتر باشد.
درد هنگام رابطه جنسی (دیسپارونی)
پریودهای دردناک و/یا پریودهای نامنظم
مشکل مدفوع یا نیاز به ادرار مکرر"
کیست‌های کوچک، معمولا بدون علامت بوده و پس از مدتی، خودبهخود و بدون درمان خاصی از بین می‌روند اما این در مورد کیست‌های بزرگ و پاره‌شده صدق نمی‌کند. به‌طور کلی، علائم کیست تخمدان شامل موارد زیر می‌شود.
- پریود دردناک
- درد حین رابطه جنسی
- درد کمر یا لگن
- تهوع و استفراغ
- درد روده‌ها و نفخ زیاد در پایین شکم
- احساس پری در شکم یا سیری زود‌هنگام
- تکرر ادرار
- ناتوانی در بارداری
- یبوست
- برای بررسی و تشخیص بیماری‌های مختلف می‌توانید از روش اکو قلب در منزل استفاده کنید.
چه زمانی باید توسط پزشک ویزیت شد؟
همانطور که اشاره کردیم کیست تخمدان معمولا بعد از مدتی از بین می‌رود و البته علائم خاصی هم ندارد. با‌این‌حال، با داشتن علائم و نشانه‌های زیر باید فورا با پزشک خود مشورت کنید.
- داشتن درد ناگهانی در لگن و شکم
- دردی همراه با تب و استفراغ
- تنفس سریع و مداوم به همراه احساس سردی پوست
- احساس ضعف یا سبکی سر
با مشاهده آنچه به‌عنوان علائم کیست تخمدان ذکر کردیم، باید برای ویزیت در منزل و درمان اقدام کنید.
علائم پارگی کیست تخمدان
در‌صورتی‌که کیست تخمدان، دچار پارگی شود علائمی را در فرد ایجاد می‌کند که شامل موارد زیر است.
- خونریزی از واژن
- شوک، سردی پوست، سرگیجه، سبکی سر، تنفس تند
- درد در شانه و کتف
- درد شدید و ناگهانی شکم
- تب، تهوع و استفراغ
- ورم شکم، حساس‌شدن به لمس شکم
- زیاد‌شدن درد در زمان نشستن
- احساس سنگینی در لگن
در‌صورت مشاهده هر یک از علائم پارگی یا نیاز به درمان می‌توانید خدمات تزریقات در منزل به کار بگیرید.
چه اندازه کیست تخمدان خطرناک است؟
علت ایجاد کیست و نوع آن، دو مولفه تعیین‌کننده در میزان خطرناک‌بودن کیست‌های تخمدان هستند. اما به‌طور کلی، باید در پاسخ به این پرسش که چه اندازه کیست تخمدان خطرناک است، گفت کیست‌هایی با اندازه 50 الی 60 میلی‌متر، نیاز به بررسی دقیق‌تری دارند. ویزیت پزشک برای کاهش علائم کیست تخمدان ضروری است.
درمان کیست تخمدان
پزشکان درمان‌هایی که برای معالجه کیست تخمدان پیشنهاد می‌دهند، با در نظر گرفتن سن بیمار، نوع کیست، اندازه آن و علائم کیست تخمدان خواهد بود. گزینه‌های درمان کیست تخمدان شامل موارد زیر می‌شوند.
درمان خود‌به‌خودی
از‌آنجا‌که کیست‌های کوچک، خودبهخود از بین می‌روند، پزشک با مشاهده این کیست‌ها در جواب سونوگرافی، بدون هیچ درمانی، با انجام چندین سونوگرافی در منزل طی فواصل زمانی معین، منتظر نابودی آن‌ها خواهد ماند. مگر اینکه جواب سونوگرافی، نشان‌دهنده رشد غیر‌معمول آن‌ها در طول دو سونوگرافی باشد.
داروهای ضدبارداری خوراکی
قرص‌های ال‌دی و سایر داروهای ضدبارداری خوراکی از تشکیل کیست‌های جدید جلوگیری می‌کنند. دوز قرص‌های ال‌دی مشخص بوده و طی دوره 21 روزه (روزانه یک عدد) مصرف می‌شوند.
هورمون درمانی
هورمون‌درمانی یکی از روش‌های موثری است که در هنگام ویزیت متخصص زنان در منزل برای کمک به کوچک‌شدن کیست‌ها یا جلوگیری از تشکیل کیست‌های جدید استفاده می‌شود.
جراحی
پزشکان زمانی از روش جراحی استفاده می‌کنند که علائم کیست تخمدان، ناشی از کیست‌های پاره‌شده یا کیست‌های مشکوک به سرطان باشد و برداشتن کیست ضروری به نظر برسد. برای اطمینان از سلامت عزیزانتان در دوره بیماری‌های کلیه، بهتر است با نحوه نگهداری از سالمند دیالیزی در منزل آشنا شوید.
انواع جراحی کیست تخمدان
در‌صورتی‌که جراحی کیست تخمدان، گزینه شما برای درمان این بیماری باشد، بعد از ویزیت پزشک، می‌توانید با پزشک درباره روش‌های زیر مشورت کنید.
جراحی لاپاراسکوپی
در این روش از جراحی، برش‌های کوچکی در شکم ایجاد می‌شود. این جراحی در مقایسه با سایر روش‌های جراحی، کم‌تهاجمی‌تر است.
جراحی لاپاراتومی
همان جراحی معمول با ایجاد برش بزرگ در شکم است. عوارض زیادتری مثل از‌دست‌دادن خون، احتمال عفونت و... دارد.
برای درمان بیماری‌ها یا انجام انواع جراحی‌ها، باید اقداماتی مثل آزمایش PSA را انجام دهید.
چگونه از کیست تخمدان پیشگیری کنیم؟
همیشه پیشگیری بهتر از درمان کیست تخمدان و درد پهلو است. با استفاده از دستورالعمل‌های زیر می‌توانید احتمال ابتلا به کیست تخمدان را تا حد زیادی کاهش دهید.
1. به‌طور منظم معاینات لگن را انجام دهید
ویزیت به‌موقع و انجام معاینات منظم لگن در تشخیص کیست‌های تخمدان در مراحل اولیه اهمیت بالایی دارد.
2. روش‌های پیشگیری از بارداری را جدی بگیرید
استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری مانند قرص‌های ضدبارداری یا کاندوم در کاهش خطر ابتلا به کیست تخمدان موثر هستند.
3. وزن خود را در حالت نرمال نگه دارید
چاقی و اضافه وزن، خطر ابتلا به کیست تخمدان را افزایش می‌دهند. از همین رو، می‌توانید برای داشتن یک رژیم غذایی سالم از ویزیت متخصص داخلی در منزل استفاده کنید.
4. با برنامه ورزش کنید
داشتن برنامه ورزشی منظم در حفظ تعادل هورمون‌ها و کاهش خطر ابتلا به کیست تخمدان موثر خواهد بود.
بررسی کیست تخمدان و درد پهلو توسط پزشک
همانطور که اشاره کردیم، کیست‌های تخمدان به‌طور معمول خطرناک نیستند و به‌راحتی رفع می‌شوند. پس اگر طی سونوگرافی یا معاینه با آن روبه‌رو شدید، نگران نباشید. اگر پس از مدتی این کیست از بین نرفت، باید روش‌های درمانی پزشک متخصص خود را در این زمینه دنبال کنید. همراه طب تیمی از پزشکان و متخصصان در زمینه‌های مختلف از جمله زنان و زایمان را برای ارائه خدمات پزشکی از ویزیت تا درمان تشکیل داده تا به شما یاری رسانند.