انسولین هورمونی طبیعی است که از لوزالمعده ترشح شده و گلوکز را به سلول‌های بدن می‌‌رساند. پزشکان زمانی از این هورمون برای درمان دیابت استفاده می‌کنند که بدن به‌تنهایی قادر به تولید انسولین کافی نباشد. اگرچه محققان روش‌‌های دیگری را برای تامین انسولین بدن آزمایش می‌کنند اما اکنون فقط به‌شکل تزریقات در دسترس است و باید دقیقا زیر پوست تزریق شود. تزریقات انسولین انواع مختلفی دارد، مکان‌هایی که انسولین تزریق می‌کنید ممکن است به نوع سرنگ یا قلم انسولین بستگی داشته باشد. برای تزریق انسولین ممکن است نقاط مختلف بدن را امتحان کنید تا بهترین نیازهای خود را در زندگی با دیابت برآورده کنید و مکان مناسب را پیدا کنید. در اینجا نگاهی به نحوه تزریق انسولین، محل تزریق انسولین و نحوه عملکرد آن در مدیریت دیابت و کمک به حفظ قند‌خون در بدن می‌اندازیم.
انسولین چیست و چگونه عمل می‌کند؟
انسولین یک هورمون طبیعی است که لوزالمعده آن را می‌سازد و گلوکز را از خون به سلول‌های سراسر بدن منتقل می‌کند. گلوکز هم از غذا و نوشیدنی‌هایی که مصرف می‌کنید و هم از آزادسازی طبیعی گلوکز ذخیره‌شده (گلیکوژن) بدن شما به دست می‌آید. گلوکز منبع اصلی و ترجیحی انرژی بدن است. تمام سلول‌های بدن به انرژی نیاز دارند، انسولین را به‌عنوان کلیدی در نظر بگیرید که درهای سلول‌های بدن شما را باز می‌کند. هنگامی که انسولین درهای سلول شما را باز می‌کند، گلوکز می‌تواند جریان خون شما را ترک کرده، به سلول‌های شما منتقل شود و انرژی مورد نیاز آن را تامین کند. بنابراین بدون انسولین کافی، گلوکز نمی‌تواند وارد سلول‌های شما شود و در عوض در خون شما تجمع پیدا می‌کند. در نهایت این روند منجر به افزایش قند‌خون و دیابت می‌شود. همچنین کمبود انسولین برای مدت طولانی منجر به یک عارضه تهدید‌کننده زندگی به‌نام کتواسیدوز مرتبط با دیابت می‌شود. در‌صورت تاثیر منفی دیابت بر کلیه، می‌توانید از رادیولوژی در منزل برای تشخیص دقیق‌تر استفاده کنید.
مراحل تزریق انسولین
در ابتدا باید اشاره کنیم که جهت تشخیص بهتر بیماری و وضعیت آن، باید از ویزیت متخصص داخلی در منزل استفاده کنید. برای اینکه در تزریق یک آمپول انسولین به‌بهترین شکل عمل کنید، باید مراحل مشخصی را طی کنید. اما پیش از مراحل تزریق آمپول انسولین نکات زیر را در نظر داشته باشید.
- قبل از انجام تزریقات حتما کیفیت آن را بررسی کنید.
- اگر در یخچال بود، اجازه دهید انسولین شما به دمای اتاق برسد.
- اگر انسولین کدر است، محتویات را با چرخاندن ویال بین دستان خود برای چند ثانیه مخلوط کنید.
- انسولینی که با انسولین دیگر مخلوط نشده است، نباید کدر باشد.
- از انسولین دانه‌دار، غلیظ یا تغییر رنگ استفاده نکنید.
پیش از هر چیز باید اشاره کنیم که دیابت عامل بروز مشکلات مختلف جسمی است. از همین رو باید بدانید که مشکلاتی مثل سندروم شوگرن چیست و چطور بر بدن اثر می‌گذارد. در ادامه، نحوه تزریق انسولین را در قالب مراحل مختلف به‌ترتیب شرح می‌دهیم تا با دقت بیشتری آن را انجام دهید.
مرحله ۱: وسایل مورد نیاز را آماده کنید.
این وسایل و تجهیزات شامل ویال دارو، سوزن، سرنگ، پد‌های الکلی، در‌صورت نیاز گاز پانسمان، محفظه مقاوم در برابر سوراخ‌شدن برای دفع صحیح سوزن و سرنگ است. دست‌های خود را کاملا با صابون و آب گرم بشویید. حتما پشت دست‌ها، بین انگشتان و زیر ناخن‌هایتان را بشویید.
مرحله ۲: سرنگ را به‌صورت عمودی نگهدارید.
به‌صورتی‌که سر سوزن به‌سمت بالا باشد و پیستون را به‌سمت پایین بکشید تا نوک پیستون به‌اندازه دوزی مورد نظر برسد. (به اندازه‌ای که می‌خواهید انسولین تزریق کنید، هوا در پیستون باشد.)
مرحله ۳: درپوش‌ها را از ویال و سوزن انسولین بردارید.
اگر قبلاً از این ویال استفاده کرده‌اید، درپوش بالای آن را با یک پد الکل پاک کنید تا ضدعفونی شود و میکروب‌ها روی سرنگ ننشیند.
مرحله ۴: سوزن را به درپوش فشار دهید و وارد ویال کنید.
در ادامه پیستون را به‌سمت پایین فشار دهید تا هوای سرنگ به‌داخل بطری برود. هوا جایگزین مقدار انسولینی است که شما خارج می‌کنید.
مرحله ۵: سوزن را پر کنید.
در این مرحله با نگه‌داشتن سوزن در ویال، آن را وارونه کنید. پیستون را به‌سمت پایین بکشید تا قسمت بالای پیستون به دوز صحیح روی سرنگ برسد.
مرحله ۶: حباب‌ها را خارج کنید.
در مرحله 6 سرنگ را به حالت اول برگردانید (سر سوزن به سمت بالا باشد) و اگر حباب‌هایی در سرنگ وجود دارد، به‌آرامی روی آن ضربه بزنید تا حباب‌ها به‌سمت بالا بروند. سرنگ را فشار دهید تا حباب‌های داخل ویال خارج شوند.
مرحله ۷: سرنگ را به‌درستی نگهدارید.
ویال انسولین را کنار بگذارید و سرنگ را مانند یک دارت نگه دارید و انگشت خود را از پیستون جدا کنید.
مرحله ۸: محل تزریق را آماده کنید
محلی که می‌خواهید تزریقات را انجام دهید، با یک پد الکلی ضدعفونی کنید. قبل از وارد‌کردن سوزن، چند دقیقه اجازه دهید تا در هوای آزاد خشک شود.
مرحله ۹: سوزن را وارد پوست کنید.
برای جلوگیری از تزریق انسولین به عضله، پوست را به‌آرامی نیشگون بگیرید. سوزن را با زاویه 90 درجه (به‌صورت عمود) وارد پوست کنید. پیستون را به‌آرامی تا انتها فشار دهید تا انسولین درون سرنگ به‌طور کامل وارد بدن شود. با سوزن‌های کوچک‌تر، ممکن است به فرآیند نیشگون گرفتن نیاز نباشد.
مرحله ۱۰: محل تزریق را فشار دهید.
بلافاصله پس از فشار‌دادن پیستون به پایین و برداشتن سوزن، پوست گیر‌کرده را آزاد کنید. محل تزریق را مالش ندهید. ممکن است بعد از تزریق متوجه خون‌ریزی جزئی شوید. در این صورت، با گاز به ناحیه مورد نظر فشار کمی وارد کنید و در‌صورت لزوم آن را با باند بپوشانید. اگر انسولین تمایل دارد از محل تزریق شما نشت کند، محل تزریق را برای چند ثانیه پس از تزریق فشار دهید. درصورتی‌که این اتفاق چندین بار تکرار شد، با پزشک خود مشورت کنید. علاوه‌بر آن، می‌توانید محل یا زاویه تزریق را تغییر دهید. برای اطمینان از میزان التهاب و عفونت در خون می‌توانید از آزمایش ای اس آر استفاده کنید.
مرحله ۱۱: لوازم تزریق را جمع‌آوری کنید.
در مرحله آخر، سوزن و سرنگ استفاده‌شده را در یک ظرف تیز مقاوم در برابر سوراخ قرار دهید. سوزن و سرنگ را در یک ظرف سخت و ایمن قرار دهید. در ظرف را ببندید و دور از دسترس کودکان و حیوانات قرار دهید. هرگز از سوزن یا سرنگ مجدد استفاده نکنید. برای بررسی و درمان هرگونه مشکل در کودکان، می‌توانید از خدمات ویزیت متخصص اطفال در منزل استفاده کنید.
محل تزریق انسولین
برای تزریق سرم در منزل یا تزریق انسولین باید جای مشخصی از بدن را انتخاب کنید. اکثر افراد برای انجام تزریق انسولین، شکم را انتخاب می‌کنند اما شما می‌توانید انسولین را به سایر قسمت‌های بدن از جمله ران، بازو و باسن تزریق کنید.
شکم
معمولا شکم بهترین محل تزریق انسولین به حساب می‌آید. انسولین در آن‌جا سریع‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر جذب می‌شود و دسترسی به این قسمت از بدن شما نیز آسان است. محلی را بین پایین دنده‌ها و ناحیه شرمگاهی انتخاب کنید و از ناحیه 2 سانتیمتری اطراف ناف خود فاصله بگیرید و تزریق را انجام دهید. همچنین باید از نواحی اطراف جای زخم، خال یا لکه‌های پوستی خودداری کنید. این‌ها می‌توانند در نحوه جذب انسولین توسط بدن شما اختلال ایجاد کنند. همچنین در زمان تزریق، از رگ‌های خونی شکسته و رگ‌های واریسی دوری کنید.
ران
می‌توانید تزریق را در نواحی بالایی و بیرونی ران خود به‌عنوان محل تزریق انسولین، حدود 4 سانتیمتر از بالای ساق پا و 4 سانتیمتر از زانو به بالا تزریق کنید.
بازو
یکی دیگر از بخش‌های بدن که به‌عنوان محل تزریق انسولین مورد استفاده قرار می‌گیرد، پشت بازو است که چربی بیشتری هم دارد. به یاد داشته باشید که در‌صورت شکستگی هر یک از اعضای بدن می‌توانید از خدمات گچ گیری در منزل استفاده کنید.
سخن پایانی
در نهایت بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 باید از آمپول انسولین استفاده کنند. علاوه‌بر آن، این افراد باید به‌صورت مرتب تحت نظر و درمان پزشک باشند. در زمان ویزیت در منزل، حتما سابقه بیماری، میزان دوز مصرفی و نحوه تزریق انسولین را با او در میان بگذارید. همراه طب با ارائه بهترین خدمات درمانی در منزل شما را جهت درمان و بهبود بیماری‌ها یاری می‌کند.