اگر پزشک شما مشکوک به سطوح بالای التهاب در بدن باشد، ممکن است آزمایش خونی به نام آزمایش ای اس آر را توصیه کند. پزشکان آن را همراه با سایر آزمایش‌‌های دیگر برای تشخیص یک بیماری التهابی یا سرطانی و نظارت بر شرایط موجود تجویز میکند. در ادامه این مقاله از همراه طب با ما همراه باشید تا درباره آزمایش ای اس آر، تفسیر نتایج آزمایش و اطلاعاتی که ممکن است قبل از گرفتن خون برایتان کاربرد داشته باشد، بیشتر بدانید.
ای اس آر چیست؟
ای اس آر (Erythrocyte Sedimentation Rate) مخفف سرعت رسوب گلبولهای قرمز است. ای اس آر یک آزمایش خون است که می‌تواند نشان دهد که آیا در بدن خود التهاب دارید یا خیر. التهاب، پاسخ سیستم ایمنی بدن شما به آسیب، عفونت و بسیاری مشکلات دیگر مثل اختلالات سیستم ایمنی، سرطان‌های خاص و اختلالات خونی است. آریتروسیت‌ها گلبولهای قرمز خون هستند که فراوان‌ترین سلول‌های خونی محسوب میشوند و وظیفه آن‌ها حمل اکسیژن در خون است.
برای انجام آزمایش ای اس آر، نمونه‌ای از خون شما به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی، نمونه را در یک لوله آزمایشی بلند و نازک قرار می‌دهد و سرعت ته‌نشین‌شدن یا فرو‌رفتن گلبولهای قرمز خون به انتهای لوله را اندازه می‌گیرد. به‌طور معمول، گلبولهای قرمز خون به‌آرامی فرو میروند اما التهاب باعث می‌شود گلبولهای قرمز خون به‌صورت توده‌ای به هم بچسبند و سنگین‌تر شوند؛ به همین دلیل سریعتر ته‌نشین میشوند. اگر آزمایش ای اس آر نشان داد که گلبولهای قرمز خون شما سریعتر از حد طبیعی فرو میروند، ممکن است به این معنی باشد که شما یک بیماری التهابی دارید اما این آزمایش به‌تنهایی نمی‌تواند تشخیص دهد که چه شرایطی باعث التهاب شده است.
از دیگر آزمایش‌هایی که هم‌زمان با ESR تجویز میشوند، CBC (شمارش کامل خون)، آزمایش RF (فاکتور روماتوئید)، تست ANA (آنتی‌بادی ضد‌هسته‌ای) و آزمایش Fibrinogen (غلظت فیبرینوژن) هستند که می‌توانند اطلاعات کامل‌تری در اختیار پزشک قرار دهند. این آزمایش‌ها نیز مانند سرم تراپی در منزل باید با دقت و توسط دقیق‌ترین کارشناسان انجام شود.
دلیل تجویز ای اس آر چیست؟
در‌صورت داشتن علائم بیماری که باعث التهاب می‌شود، پزشک شما ممکن است آزمایش ای اس را برایتان تجویز کند. علائم شما به شرایطی که ممکن است داشته باشید بستگی دارد اما ممکن است شامل موارد مختلفی باشد. از این موارد می‌توان به سردرد، تب بی‌دلیل، تنگی نفس، کاهش وزن، سفتی مفصل، درد گردن یا شانه، از‌دست‌دادن اشتها، کم‌خونی، علائم عضلانی، اسهال خون در مدفوع، درد‌های لگنی و درد شکمی غیر‌معمول اشاره کرد. از آزمایش ای اس آر برای تشخیص یک اختلال خاص استفاده نمی‌شود اما ممکن است برای نظارت بر پاسخگویی یک بیماری التهابی یا سرطان به درمان استفاده شود. برای مشکلات و بیماری‌ای مربوط به روده می‌توانید از خدمات تنقیه در منزل بهره ببرید.
نتایج تست ای اس آر نرمال در چه محدوده‌ای است؟
پس از انجام هر تست، بررسی نتیجه آن از اهمیت بالایی برخوردار است و باید با دقت انجام شود. فاکتور ای اس آر در آزمایش در سنین مختلف استاندارد مشخصی دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.
ای اس آر در آزمایش بزرگسالان
- مردان زیر 50 سال: کمتر از 15 میلی‌متر در ساعت
- مردان بالای 50 سال: کمتر از 20 میلی‌متر در ساعت
- زنان زیر 50 سال: کمتر از 20 میلی‌متر در ساعت
- زنان بالای 50 سال: کمتر از 30 میلی‌متر در ساعت
ای اس آر در آزمایش کودکان
- نوزاد: 0 تا 2 میلی‌متر در ساعت
- نوزادان تا بلوغ: 3 تا 13 میلی‌متر در ساعت
ای اس آر بالا در آزمایش خون نشانه چیست؟
ارائه‌دهنده شما از نتایج آزمایش ای اس آر همراه با سابقه پزشکی، علائم و سایر نتایج آزمایش برای تشخیص استفاده میکند. آزمایش ای اس آر به‌تنهایی نمی‌تواند شرایطی را که باعث التهاب می‌شود، تشخیص دهد. به همین دلیل آزمایشات دیگر تقریباً همیشه مورد نیاز است. ای اس آر بالا ممکن است در افراد مبتلا به کم‌خونی، سرطان لنفوم یا مولتیپل‌میلوما، بیماری کلیوی، بارداری، بیماری تیروئید، لوپوس، پلی‌میالژیا‌روماتیکا، آرتریت روماتوئید، عفونت سراسر بدن (سیستمیک)، عفونت‌های استخوانی، عفونت قلب یا دریچه‌های قلب، تب روماتیسمی، عفونت‌های پوستی شدید مانند آریسیپل و بیماری سل دلایل ای اس آر وجود داشته باشد.
معمولا این موارد وخیم و جدی نیستند و فقط در موارد خاصی چنین بیماری‌هایی عامل بالا‌رفتن سرعت رسوب اریتروسیت‌‌ها هستند. بنابراین اگر طبق نتیجه، ای اس آر بالا دارید، زیاد جای نگرانی نیست. برای درمان بیماری‌های مختلف می‌توانید روش فصد خون در منزل را به کار بگیرید تا سموم را از بدن خارج کنید.
ای اس آر پایین در آزمایش خون هشدار‌دهنده چه بیماری‌هایی است؟
سطوح پایین‌تر از حد طبیعی ای اس آر در آزمایش خون همچون بالا‌بودن آن می‌تواند خطرناک باشد و وجود بیماری‌های زیر را نشان دهد.
- نارسایی احتقانی قلب هایپر ویسکوزیته هیپوفیبرینوژنمی (کاهش سطح فیبرینوژن)
- سرطان خون پروتئین کم پلاسما (به‌دلیل بیماری کبدی یا کلیوی)
- لکوسیتوز، تعداد بالای گلبول سفید
- پلی سیتمی
- بیماری خونی داسی‌شکل
- برخی مشکلات کلیوی و کبدی
- نارسایی قلبی
تست ای اس آر چگونه انجام می‌شود؟
این آزمایش در منزل یا آزمایشگاه انجام می‌شود و شامل یک خون‌گیری ساده است. ابتدا پوست مستقیماً روی رگ شما تمیز شده سپس یک سوزن برای جمع‌آوری خون به داخل رگ وارد می‌شود. پس از جمع‌آوری خون، سوزن برداشته‌شده و محل سوراخ پوشانده می‌شود تا هرگونه خون‌ریزی متوقف شود. نمونه خون را به آزمایشگاه می‌برند، جایی که خون شما به‌مدت یک ساعت در یک لوله بلند و نازک قرار می‌گیرد. در طول این ساعت و پس از آن، آزمایشگاه میزان رسوب گلبولهای قرمز در لوله، سرعت ته‌نشین‌شدن آن‌ها و تعداد فرورفتگی را ارزیابی میکند. التهاب می‌تواند باعث ظاهر‌شدن پروتئین‌های غیر‌طبیعی در خون شما شود. این پروتئین‌‌ها باعث میشوند گلبولهای قرمز در کنار هم جمع شوند. این باعث می‌شود آن‌ها سریعتر سقوط کنند.
بررسی آزمایش ای اس آر در آزمایش برای افراد مختلف
حالا می‌دانید ای اس آر چیست و تا چه حد اهمیت دارد. این آزمایش خصوصا برای کسانی که با علائم التهاب در بدن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اهمیت زیادی دارد. در واقع ESR در مبتلایان به بیماری‌های خاص، جهت بررسی اثربخشی و تنظیم برنامه درمان لازم است. به یاد داشته باشید که این آزمایش به خودی خود یک ابزار تشخیصی نیست و باید با سایر تست‌ها مورد ارزیابی قرار گیرد. برای انجام این تست و ارزیابی آن می‌توانید از مرکز خدمات درمانی همراه طب کمک بگیرید. این مرکز خدمات مختلفی از آزمایش تا ساکشن ریه در منزل را با بهداشت و کیفیت عالی ارائه میکند.