برخی مادران باردار حتما پاره شدن کیسه آب را در دوران بارداری تجربه کرده اند و برخی دیگر پزشک قبل از زایمان، کیسه آب آنها را پاره می‌کند تا فرآیند زایمان به خوبی طی شود. در حقیقت پارگی کیسه آب، یکی از مهم‌ترین علائم شروع زایمان است و غالبا در اواخر بارداری و گاهی اوقات همراه با انقباضات زایمانی رخ می‌دهد.
فواید کیسه آب برای جنین
کیسه آب، همانطور که از اسمش پیداست، کیسه ای پر از مایع است که دور تا دور جنین را فرا گرفته. این کیسه نقش بسیار مهمی در رشد و سلامت جنین ایفا می کند. کیسه آب به عنوان یک ضربه گیر و محافظ عمل کرده و جنین را در برابر ضربه ها و فشارهای خارجی محافظت می کند. همچنین، به حفظ دمای ثابت و محیطی استریل برای اطراف جنین کمک می کند تا رشد او به بهترین شکل ممکن صورت گیرد. علاوه بر این، جنین در کیسه آب آزادانه حرکت می کند تا عضلات خود را تقویت کند. همچنین، مایع داخل کیسه آب به رشد ریه ها و دستگاه گوارش جنین کمک می کند.
زمانی که کیسه آب پاره میشود
همانطور که گفتیم کیسه آب،از جنین در رحم مادر محافظت می‌کند. زمانی که این کیسه پاره میشود، مایع آمنیوتیک از واژن خارج میشود. این مایع بی‌رنگ و بی بو است، اما کمی خونابه نیز همراه آن وجود دارد.این مایع معمولاً به صورت ناگهانی و با حجم زیاد خارج میشود. در بسیاری از موارد، پارگی کیسه آب با افزایش شدت انقباضات رحمی تعدد آن همراه است.
انواع پارگی کیسه آب
● پارگی خود به خود
شایع‌ترین نوع پارگی کیسه آب است که معمولاً در اواخر بارداری و نزدیک به زمان زایمان به طور طبیعی رخ می‌دهد.
● پارگی مصنوعی
پزشک به دلایل پزشکی، مجبور است کیسه آب را به صورت مصنوعی پاره کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر مقداری مایع از واژن خارج شد، حتی اگر کم باشد و یا به طور قطره قطره خارج شود و همچنین اگر انقباضات رحمی، منظم و دردناک شده و همچنین با خروج مایع همراه است، باید به پزشک مراجعه کنید.
در هنگام‌پارگی کیسه آب،چه اقداماتی باید انجام داد؟
● خونسردی و آرامش خود را حفظ کنید، پارگی کیسه آب معمولاً نشانه‌ای از شروع زایمان است و جای نگرانی نیست.
● بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید و او را از وضعیت خود مطلع کنید.
● فورا به بیمارستان مراجعه نمایید.
● برای جلوگیری از آلودگی لباس زیر خود را تعویض کرده و لباس زیری تمیز بپوشید.
● تا زمان مراجعه به پزشک، از رابطه جنسی خودداری کنید.
مراقبت‌های پس از پارگی کیسه آب
مهم است بدانید که پارگی کیسه آب یک وضعیت اورژانسی است و سعی کنید تا زمانی که به بیمارستان برسید، استراحت کنید و برای جلوگیری از کم‌آبی بدن، مایعات فراوان بنوشید و اجسام سنگین بلند نکنید زیرا بلند کردن اجسام سنگین ممکن است باعث افزایش انقباضات رحمی و تخلیه کامل کیسه آب میشود.
پس از پارگی کیسه آب، اگر تب، لرز، درد شکم یا ترشحات بدبو از واژن داشتید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
درمان پارگی کیسه آب جنین
پارگی کیسه آب وقتی اتفاق می افتد که کیسه‌ای پر از مایع که جنین را در رحم احاطه کرده است، پاره شود.این فرآیند در هر زمانی از بارداری ممکن است رخ دهد، اما معمولاً در مراحل پایانی بارداری شایع تر است. درمان پارگی کیسه آب به عوامل مختلفی از جمله سن بارداری، سلامت جنین و وجود هرگونه عفونت بستگی دارد و پزشک متخصص زنان با توجه به این عوامل درمان مناسب را آغاز می‌کند. بدین ترتیب که پزشک به طور مرتب وضعیت مادر و جنین را بررسی کرده تا از سلامت آنها اطمینان حاصل کند.همچنین برای جلوگیری از عفونت، برای مادر آنتی‌بیوتیک تجویز میشود.اگر سن بارداری کمتر از 34 هفته باشد، به مادر کورتیکواستروئید تجویز می شود تا ریه‌های جنین سریع‌تر بالغ شوند. اگر شرایط جنین و مادر اجازه دهد، ممکن است زایمان انجام شود.
چرا درمان پارگی کیسه آب مهم است؟
امکان دارد پارگی کیسه آب خطراتی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد.پس از پارگی کیسه آب، خطر عفونت در رحم افزایش یافته و می‌تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد.اگر پارگی کیسه آب قبل از هفته 37 بارداری اتفاق بیفتد، خطر زایمان زودرس افزایش می‌یابد.
عوامل موثر در درمان
در درمان پارگی کیسه آب، عواملی موثر هستند که در ادامه به آن میپردازیم:
● سن بارداری
اگر پارگی کیسه آب در مراحل اولیه بارداری اتفاق بیفتد، درمان پیچیده‌تر خواهد بود.
● سلامت جنین
اگر جنین سالم باشد، پزشک زمان بیشتری را در نظر میگیرد تا ریه های جنین کاملا رشد کنند و سپس ختم بارداری را اعلام می‌کند.
● وجود عفونت
اگر عفونتی در رحم وجود داشته باشد، پزشک ممکن است زایمان را زودتر القا کند.
چگونه میتوان‌از پارگی کیسه آب جلوگیری کرد؟
باید بگوییم که در واقع جلوگیری کامل از پارگی کیسه آب امکان پذیر نیست، زیرا این اتفاق معمولاً یکی از مراحل طبیعی زایمان است. با این حال، با رعایت برخی نکات می‌توان احتمال پارگی زودرس کیسه آب را کاهش داد. مراجعه منظم به پزشک، درمان سریع عفونت‌های دستگاه تناسلی، استراحت کافی، تغذیه سالم، پرهیز از سیگار و الکل، و اجتناب از فعالیت‌های سنگین می‌تواند به حفظ سلامت مادر و جنین کمک کند. همچنین، در صورت مشاهده هرگونه نشانه‌ای از پارگی کیسه آب مانند نشت مایع از واژن، انقباضات منظم رحم، یا خونریزی واژنی، باید فوراً به پزشک مراجعه شود و یا از همراه طب خدمات ویزیت در منزل را دریافت کند.
چه زمانی پس از پارگی کیسه آب، پزشک تصمیم به ختم بارداری می گیرد؟
پارگی کیسه آب معمولاً یکی از نشانه‌های آغاز زایمان است. اما در برخی شرایط خاص، ممکن است پزشک مجبور است که تصمیم به ختم بارداری بگیرد. دلایل مختلفی برای این تصمیم وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از:
● پارگی زودرس کیسه آب
چنانچه کیسه آب قبل از هفته 37 بارداری پاره شود و نشانه ای از شروع زایمان وجود نداشته باشد،در این مواقع امکان دارد که پزشک برای جلوگیری از عفونت و عوارض دیگر، تصمیم به ختم بارداری بگیرد.
● عفونت
اگر پس از پارگی کیسه آب، عفونتی در رحم مادر ایجاد شود، پزشک برای جلوگیری از گسترش عفونت و محافظت از سلامت مادر و جنین، ختم بارداری را توصیه می کند.
● مشکلات رشد جنین
چنانچه جنین به اندازه کافی رشد نکرده باشد یا مشکلاتی مانند کمبود مایع آمنیوتیک وجود داشته باشد،این بارداری از نظر پزشک، رو به اتمام است.
● جفت سرراهی
در صورتی که جفت در دهانه رحم قرار گرفته باشد، پارگی کیسه آب می‌تواند باعث خونریزی شدید شده و پزشک مجبور می شود ختم بارداری را اعلام کند.
● سن بارداری بسیار کم
اگر سن بارداری بسیار کم باشد و جنین توانایی زنده ماندن خارج از رحم را نداشته باشد، پزشک احتمالا ختم بارداری را توصیه می کند.
یکی از عوامل موثر در تصمیم پزشک برای اعلام ختم بارداری، سن بارداری است. هرچه سن بارداری کمتر باشد، خطر عوارض ناشی از زایمان زودرس بیشتر است.همچنین وضعیت کلی سلامت مادر و جنین، وجود هرگونه عفونت یا بیماری و میزان رشد جنین در تصمیم پزشک موثر است و اگر مایع آمنیوتیک به طور کامل تخلیه شده باشد، خطر عفونت افزایش یافته و نیاز به ختم بارداری می باشد. پارگی کامل یا جزئی کیسه آب نیز در تصمیم پزشک موثر است.
تصمیم گیری در مورد ختم بارداری پس از پارگی کیسه آب، بسیار مهم و پیچیده است و باید توسط ویزیت متخصص زنان در منزل ، و با توجه به شرایط خاص هر فرد انجام شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
● نشت مایع از واژن
● انقباضات منظم رحم
● خونریزی واژنی
● درد شکم
پارگی کیسه آب چه زمانی بی خطر است؟
پارگی کیسه آب زمانی طبیعی تلقی میشود که در اواخر بارداری و به عنوان بخشی از فرایند طبیعی زایمان اتفاق بیفتد. به طور معمول، پارگی کیسه آب با شروع انقباضات زایمانی همراه است و نشان می‌دهد که بدن برای به دنیا آوردن نوزاد آماده است. در این حالت، پارگی کیسه آب نه تنها خطرناک نیست، بلکه نشانه‌ای از پیشرفت طبیعی بارداری و آغاز زایمان است. مهم است بدانید که پارگی کیسه آب می‌تواند به صورت ناگهانی یا به تدریج اتفاق بیفتد و هر دو حالت طبیعی هستند. با این حال، اگر پارگی کیسه آب قبل از هفته 37 بارداری یا همراه با سایر علائم غیرعادی مانند خونریزی یا تب رخ دهد، باید به سرعت به پزشک مراجعه کرد، زیرا ممکن است نشان دهنده یک مشکل باشد.
نجات جنین بعد از پاره شدن‌کیسه آب
پارگی کیسه آب، یکی از دلایل نگرانی در دوران بارداری است، اما همیشه به معنای پایان بارداری نیست.اما امروزه با پیشرفت علم پزشکی، شانس نجات جنین بعد از پارگی کیسه آب، افزایش یافته است. مراقبت‌های پزشکی شامل بستری شدن در بیمارستان، تجویز آنتی‌بیوتیک برای جلوگیری از عفونت، و تزریق کورتیکواستروئید برای کمک به رشد ریه‌های جنین است. البته، احتمال موفقیت نجات جنین، به عوامل مختلفی مانند سن بارداری، علت پارگی و سلامت مادر و جنین بستگی دارد. با مراقبت‌های مناسب پزشکی، بسیاری از نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می‌آیند، می‌توانند زندگی سالم و طبیعی داشته باشند.