یکی از بیماری های شایع در بیمارستان ها و مراکز مراقبت از سالمندان، پنومونی است. پنومونی یا ذات الریه نوعی بیماری عفونی است که کیسه‌های هوایی ریه‌ها را درگیر میکند. وظیفه این کیسه‌ها تبادل اکسیژن و دی‌اکسید کربن بین ریه‌ها و جریان خون است. پنومونی در افراد مسن شایع تر و جدی تر است به دلیل اینکه سیستم ایمنی بدن سالمندان با افزایش سن ضعیف و ضعیف تر میشود و چون ممکن است درگیر بیماری‌های مزمن دیگری باشند در نتیجه ابتلا به پنومونی و بهبودی از آن دشوارتر می شود.
تزریقات سالمندان در منزل : تزریقات در منزل ، تزریق سرم در منزل
انواع پنومونی را بشناسید!
پنومونی به سه دسته باکتریایی، قارچی و ویروسی تقسیم می شود که در ادامه به توضیح هر کدام می پردازیم :
پنومونی باکتریایی: این نوع پنومونی،شایع‌ترین نوع پنومونی در سالمندان است. این نوع عفونت معمولا توسط باکتری ایجاد میشود و با آنتی‌بیوتیک‌ها قابل درمان است.
پنومونی ویروسی: عامل بروز پنومونی ویروسی همانطور که از اسمش پیداست ویروس است و معمولاً با دارو قابل درمان نیست. ولی درمان‌هایی برای کمک به تسکین علائم وجود دارد.
پنومونی قارچی: این نوع پتومونی کمتر شایع است، ولی می‌تواند بسیار جدی باشد و با داروهای ضد قارچ درمان میشود.
علائم پنومونی در سالمندان
پنومونی با نشانه های تب، سرفه(خلط‌دار یا بدون خلط)،تنگی نفس،درد قفسه سینه،خستگی،گیجی و کاهش اشتها بروز میکند و چنانچه شما یا یکی از بستگانتان این علائم را تجربه می‌کنید، فوراً به پزشک متخصص داخلی مراجعه کنید.
استخدام پرستار برای سالمندان : استخدام پرستار سالمند در منزل
پنومونی چگونه تشخیص داده می شود؟
معمولا پزشک متخصص داخلی برای تشخیص پنومونی از روش های مختلفی استفاده میکند. او ابتدا با معاینه فیزیکی، ریه های بیمار را بررسی می کند تا وجود و یا عدم وجود عفونت برایش محرز شود. تصویربرداری به وسیله اشعه ایکس از قفسه سینه و سی تی اسکن و آزمایش خلط سینه نیز روش هایی است که با استفاده از آنها پنومونی تشخیص داده می شود. گاهی اوقات نتایج آزمایش خون نیز در تشخیص پنومونی موثر خواهد بود.
در حالیکه روش های مختلفی برای تشخیص پنومونی وجود دارد ، درمان پنومونی هم با توجه به نوع عفونت و شدت آن نیز متفاوت است. در اکثر موارد پنومونی با آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد ویروسی یا داروهای ضد قارچ درمان میشود و پزشک متخصص داخلی با توجه به عامل ایجاد بیماری، داروی مناسب را برای بیمار تجویز خواهد کرد. در موارد شدیدتر، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان و دریافت اکسیژن یا سایر درمان‌ها باشد.
مقاله پیشنهادی : سرطان سینه در زنان ، درمان کم خونی
پیشگیری از پنومونی
تا اینجا در مورد بیماری پنومونی و انواع آن صحبت کردیم و از آنجا که این بیماری در سالمندان شایع تر است، بهتر است سالمندان برای پیشگیری از ابتلا به پنومونی اقدامات زیر را انجام دهند :
● واکسیناسیون: واکسن‌هایی برای محافظت بدن در برابر برخی از انواع پنومونی وجود دارد.سالمندان در سال باید سعی کنند حتما از واکسن آنفولانزا استفاده کنند زیرا آنفولانزا بعضا ممکن است سبب عفونت ریه و در پی آن پنومونی شود. افراد سالمند باید با یک متخصص داخلی در مورد اینکه آیا این واکسن‌ها مناسب آنها است یا خیر مشورت کنند.
● دستان خود را به طور مرتب با آب و صابون بشویند، به خصوص قبل از غذا خوردن و بعد از رفتن به دستشویی.
● پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه یا عطسه کمک بزرگی به پیشگیری از عفونت ریه و پنومونی می کند.
● تا حد امکان از تماس با افرادی که بیمار هستند خودداری شود.
● به طور مرتب ورزش کنند و رژیم غذایی سالم و خواب کافی داشته باشند.
متخصص های همراه طب : ویزیت متخصص اطفال در منزل ، ویزیت متخصص عفونی در منزل ، ویزیت متخصص ریه در منزل
پنومونی چگونه درمان می شود؟
با توجه به انواع پنومونیک ، روش های درمانی متفاوتی وجود دارد .اگر فردی به نوع باکتریایی این بیماری مبتلا شده باشد معمولا متخصص داخلی برای او آنتی‌بیوتیک تجویز میکند .
داروهای ضد ویروسی برای پنومونیک ویروسی کاربرد دارد
مسکن‌ها نیز می‌توانند به تسکین درد قفسه سینه کمک کنند. برای بهبود سرفه ، داروهای ضد سرفه تجویز می شود. ضروری است که بیمار در طول بیماری خود از مایعات فراوان استفاده کند زیرا نوشیدن مایعات به شل شدن مخاط و دفع آن از بدن کمک میکند.
در بیماری پنومونی امکان بروز مشکلات تنفسی وجود دارد که در این موارد اکسیژن تراپی تجویز خواهد شد.
افرادی که عفونت شدید دارند و یا با مشکلات تنفسی روبرو هستند و بیماری های مزمن دیگر آنها را درگیر کرده است، معمولا در بیمارستان بستری می شوند.مدت زمان بهبودی از پنومونی بستگی به نوع عفونت، شدت آن و حال عمومی فرد دارد. اکثر افراد بین یک تا دو هفته پس از شروع درمان بهبود می یابند و ممکن است چندین هفته طول بکشد تا به طور کامل از شر بیماری خلاص شوند.
علت بروز پنومونی در سالمندان چیست؟
تحقیفات نشان می دهد که پنومونی در سالمندان بیشتر از سایر گروه های سنی شایع است زیرا سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف‌تر است و در نتیجه مبارزه با عفونت‌ها برای آنها دشوارتر خواهد بود. سالمندان بیشتر از افراد جوان با بیماری‌های مزمنی مانند بیماری قلبی، بیماری ریوی و دیابت دست و پنجه نرم می‌کنند و در نتیجه به دلیل وجود بیماری های زمینه ای و ضعیف تر شدن بدنشان، راه برای ورود پنومونی بازتر خواهد بود.
فلکس سرفه به پاکسازی ریه‌ها از مخاط و ذرات مضر کمک میکند. با افزایش سن، رفلکس سرفه کاهش می یابد و باعث تجمع مخاط در ریه‌ها و افزایش خطر عفونت می شود.
به دلیل اینکه سالمندان ممکن است در بلعیدن غذا و مایعات دچار مشکل شوند.امکان ورود غذا یا مایعات به ریه‌ها بیشتر می شود و در نتیجه خطر عفونت افزایش می یابد.
از آنجا که سیگار کشیدن ریه‌ها را ضعیف میکند و احتمال ابتلا به عفونت‌هایی مانند پنومونی بابا می برد، لذا پزشکان متخصص داخلی، سالمندان را از کشیدن سیگار منع می کنند.
متأسفانه، بستری شدن طولانی مدت در بیمارستان یا مراکز مراقبت از سالمندان می‌تواند باعث شود تا آنها در معرض ابتلا به پنومونی باشند. زیرا باکتری‌های ایجاد کننده پنومونی که از بیمارستان منتقل می‌شوند، معمولا در برابر آنتی بیوتیک ها مقاوم تر هستند و برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری در اثر بستری طولانی مدت در بیمارستان، استفاده از پرستار سالمند گزینه مناسب تری به نظر می رسد.
عوامل خطر ابتلا به پنومونی
فاکتورهای زیادی وجود دارد که باعث می شود بعضی افراد نسبت به بقیه بیشتر در معرض ابتلا به پنومونی قرار بگیرند؛ به طور مثال سن، بیماری های زمینه ای، سبک زندگی افراد و واکسن ها
● سن: سن عامل حساس و مهمی است. دو دسته از افراد هستند که این بیماری سریعتر بدن آنها را درگیر میکند.کودکان زیر دو سال و افراد بالای ۶۵ سال.به دلیل اینکه سیستم ایمنی بدن کودکان زیر دو سال هنوز در حال رشد است و ممکن است در برابر عفونت آسیب پذیرتر باشند و افراد بالای ۶۵ سال که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف تر است.
● بیماری های زمینه ای: وجود بیماری های زمینه ای مانند بیماری مزمن انسدادی ریه نیز باعث می شود فرد مستعد بیماری پنومونی باشد.آسم هم از جمله بیماری های زمینه ای پرخطر می باشد زیرا این بیماری باعث التهاب و باریک شدن مجاری هوایی می شود و تنفس را دشوار تر و در نهایت میزان ابتلا به پنومونی را در سالمندان افزایش می‌دهد. افراد دیابتی نیز از جمله گروه های پرخطری محسوب می شوند که باید بیشتر مراقب سلامتی خود باشند زیرا دیابت سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند.بیماران قلبی نیز باید همواره تحت نظر پزشک خود باشند از آنجا که بیماری قلبی جریان خون را به ریه ها کاهش می دهد در نتیجه بیماران را در برابر عفونت آسیب پذیرتر می کند.کسانی که با بیماری سلول داسی شکل مواجه هستند نیز پرخطر محسوب می شوند زیرا این بیماری یک اختلال خونی است و باعث می شود گلبول های قرمز به شکل غیرطبیعی درآیند و جریان خون را مسدود کنند.و در نهایت فیبروز کیستیک که یک بیماری ژنتیکی است و باعث ایجاد مخاط غلیظ و چسبنده در ریه ها می شود.
● سبک زندگی : سبک زندگی افراد در بروز بیماری پنومونی بی تاثیر نیست. سیگار کشیدن ریه ها را ضعیف می کند و آنها را در برابر عفونت آسیب پذیرتر خواهد کرد.مصرف زیاد الکل نیز باعث آسیب به سیستم ایمنی بدن میشود.
● واکسن : برخی از واکسن ها مانند واکسن آنفولانزا و واکسن پنوموکوکی می توانند از فرد در برابر انواع خاصی از پنومونی محافظت کنند.افراد و به ویژه سالمندان باید سعی کنند از مکان هایی که دود دست دوم در آنجا وجود دارد دوری کنند. زیرا این دودها حاوی مواد شیمیایی مضری است که می تواند به ریه ها آسیب برساند .
درباره پنومونی آسپیراسیون بیشتر بدانید!
زمانی که مایعات و ذرات غذا به ریه فرد می رود باعث التهاب و عفونت در ریه‌ها که همان پنومونی آسپیراسیون است ، می شود.
پنومونی آسپیراسیون در افرادی که مشکل بلع دارند، مانند افراد مبتلا به سکته مغزی یا بیماری‌های عصبی، یا افرادی که تحت بیهوشی هستند، شایع‌تر است. همچنین در نوزادانی که در حین زایمان یا بعد از آن دچار مشکل تنفسی می‌شوند، نیز می‌تواند رخ دهد.
پزشک برای درمان عفونت ناشی از پنومونی ، آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد و در صورت داشتن مشکل تنفسی،اکسیژن‌تراپی را پیشنهاد می‌دهد.