سنگ مثانه چیست ؟

سنگ مثانه، توده‌های سختی از مواد معدنی هستند که در مثانه تشکیل می‌شوند. زمانی که ادرار در مثانه غلیظ شود، مواد موجود در آن متبلور شده و به سنگ تبدیل می شوند. معمولا ابتلا به سنگ مثانه در مردان ۶۵ سال به بالا شایع تر است.

دلایل تشکیل سنگ مثانه

یکی از دلایل شایع تشکیل سنگ مثانه، عدم تخلیه کامل مثانه است. اگر ادرار به طور کامل از مثانه تخلیه نشود، غلیظ می شود و احتمال تشکیل سنگ مثانه افزایش می‌یابد. تخلیه نشدن کامل ادرار می‌تواند به دلایلی مانند انسداد مجرای ادراری، بزرگ شدن پروستات یا مثانه نوروژنیک رخ دهد.عفونت‌های دستگاه ادراری نیز یکی از عوامل موثر در تشکیل سنگ مثانه است که این عفونت ها به مرور منجر به تشکیل کریستال‌هایی در ادرار شده و به سنگ تبدیل می شوند.

 برخی از شرایط پزشکی، مانند نقرس و سندرم روده تحریک‌پذیر نیز خطر ابتلا به سنگ مثانه را افزایش می‌دهند. رژیم غذایی سرشار از اکسالات، پورین‌ها و فسفات نیز می‌تواند عاملی برای بروز سنگ مثانه در افراد شود. نوشیدن آب کافی به رقیق شدن ادرار و کاهش خطر تشکیل سنگ مثانه کمک می‌کند.

علائم سنگ مثانه

وجود سنگ مثانه می تواند با درد شدید در شکم یا لگن در ادرار کردن، خون در ادرار، تکرر ادرار، درد یا سوزش هنگام ادرار کردن، دشواری در شروع یا توقف ادرار کردن و حالت تهوع و استفراغ همراه باشد.چنانچه هر یک از این علائم را تجربه می‌کنید به پزشک مراجعه کنید تا سنگ مثانه تشخیص داده و درمان شود.میتوانید از مزایای ویزیت در منزل بهره ببرید و در وقت خود نیز صرفه جویی نمایید.

سنگ مثانه چگونه درمان می شود؟

درباره درمان سنگ مثانه باید بگوییم که درمان سنگ مثانه به اندازه و نوع سنگ بستگی دارد. گاهی اوقات سنگ‌های کوچک به طور خود به خود از طریق ادرار دفع می شوند ولی سنگ‌های بزرگتر یا سنگ‌هایی که باعث درد یا مشکلات دیگر می‌شوند،نیاز به درمان با دارو، لیزر یا عمل جراحی داشته باشند به هر حال برای کاهش خطر ابتلا به سنگ مثانه می‌توانید مایعات به ویژه آب زیادی بنوشید و رژیم غذایی کم اگزالات، پورین و فسفات را دنبال کنید. از مصرف کافئین و الکل اجتناب کنید و اگر مستعد ابتلا به سنگ مثانه هستید، با پزشک در مورد مصرف داروهای پیشگیری کننده صحبت کنید و مهم است که به طور مرتب برای معاینات پزشکی و آزمایش ادرار به پزشک مراجعه نموده تا از عدم ابتلا به سنگ مثانه یا سایر مشکلات سلامتی مطمئن شوید.

توجه داشته باشید که همه افراد مبتلا به سنگ مثانه همه این علائم را تجربه نمی‌کنند. برخی از افراد ممکن است فقط درد خفیف یا ناراحتی داشته باشند که با مصرف مسکن های خوراکی و تزریقی، درد آنها تسکین می یابد.اینگونه افراد می‌توانند از خدمات تزریقات در منزل بهره بگیرند.  برخی بیماران نیز ممکن است علائم شدیدتری را تجربه کنند.

پزشک برای تشخیص سنگ مثانه، از  روش‌های مختلف استفاده می‌کند. درباره سابقه پزشکی ، علائم شما و هر گونه دارویی که مصرف می‌کنید، سؤال خواهد کرد. شکم شما را معاینه می کند تا ببینند آیا درد یا حساسیتی وجود دارد یا خیر. گاهی آزمایش ادرار، برای بررسی وجود خون، سلول‌های سفید خون و کریستال‌ها  تجویز می شود. وجود هر یک از این موارد می‌تواند نشان‌دهنده سنگ مثانه باشد. گاهی نیاز است که از تصویربرداری برای مشاهده داخل مثانه و بررسی وجود سنگ استفاده شود. سونوگرافی یکی از روش های تصویربرداری است و از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از مثانه استفاده می‌کند.سونوگرافی در منزل هم برای بیمار انجام می شود. سی تی اسکن هم روشی است کا از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویری از مقاطع عرضی مثانه بهره میگیرد. ایوام نیز نوعی آزمایش اشعه ایکس است و برای بررسی مجاری ادراری و مثانه استفاده می‌شود.گاهی پزشک برای بررسی بیشتر مثانه و سنگ، از طریق مجرای ادراری شما یک لوله نازک با دوربین به نام سیستوسکوپ وارد مثانه می کند.رادیولوژی در منزل برای افرادی که درد زیادی متحمل می شوند، گزینه مناسبی است.و در نهایت بر اساس نتایج این آزمایش ها، پزشک، وجود یا عدم وجود سنگ مثانه را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز می کند. گاهی نیاز است که درمان با لیزر یا عمل جراحی انجام شود. 

لیزر درمانی:

گاهی برای شکستن سنگ مثانه از لیزر استفاده می شود. در طی لیزر درمانی، سنگ ها به قطعات کوچکتر تبدیل می‌شوند و به راحتی از طریق ادرار دفع می‌شوند. این روش از طریق مجرای ادراری با استفاده از سیستوسکوپ انجام می‌شود.

عمل جراحی:

اگر سنگ‌ها بزرگ یا در محل نامناسبی باشند، روش های فوق به کار نمی آیند و برای برداشتن آنها عمل جراحی لازم است.پس از درمان،  آزمایشات ادرار و سونوگرافی  را به طور منظم و با تجویز پزشک انجام دهید تا از عود مجدد سنگ‌ها مطلع شوید.

پیشگیری از سنگ مثانه

از آنجا که وجود سنگ مثانه، مشکلات زیادی را برای فرد بوجود می آورد، بهترین کار پیشگیری است. می‌توانید با اقدامات زیر، خطر ابتلا به سنگ مثانه را کاهش دهید:

1. مایعات زیادی بنوشید، روزانه 8 تا 10 لیوان مایعات به ویژه آب مصرف کنید تا ادرار رقیق شود و خطر تشکیل کریستال‌ها و سنگ‌ها کاهش یابد.

2. رژیم غذایی کم اگزالات، پورین و فسفات را دنبال کنید.اگزالات در اسفناج، چغندر، شکلات و آجیل یافت می‌شود. پورین‌ها نیز در غذاهای گوشتی مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی و صدف یافت می‌شوند. فسفات ها در غذاهای فرآوری شده، نوشابه‌های گازدار وجود دارد.

3. از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید زیرا کافئین و الکل، ادرار شما را غلیظ کرده و خطر تشکیل سنگ را افزایش می دهد.

در برخی موارد، پزشک داروهایی را برای کمک به کاهش خطر ابتلا به سنگ مثانه تجویز می کند. مانند داروهایی برای کاهش سطح اسید اوریک در ادرار یا داروهایی برای اتصال به اگزالات و جلوگیری از جذب آن توسط بدن

5. برای معاینات پزشکی و آزمایش ادرار و سونوگرافی، به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید تا هر گونه مشکل را که ممکن است شما را در معرض خطر ابتلا به سنگ مثانه قرار دهد، شناسایی و درمان کند.

با پیروی از این نکات، می‌توانید خطر ابتلا به سنگ مثانه را به طور قابل توجهی کاهش دهید.

تفاوت شن مثانه و سنگ مثانه

شن مثانه ذرات کوچکی هستند که قطر آنها کمتر از ۳ میلی متر است، در حالی که سنگ مثانه توده های سختی هستند که قطر آنها از ۳ میلی متر بیشتر است. شن مثانه معمولاً دردناک نیست، اما در صورت عبور از مجرای ادرار باعث درد و ناراحتی می شود ولی وجود سنگ مثانه منجر به درد شدید در لگن، شکم یا پشت می شود. پزشک با بررسی سابقه پزشکی  و انجام معاینه فیزیکی، شن مثانه و یا سنگ مثانه را تشخیص می دهد و آزمایش ادرار را برای بررسی کریستال ها و خون تجویز میکند. در برخی موارد، برای بررسی مثانه از سونوگرافی یا سی تی اسکن استفاده می شود.

درمان شن مثانه با افزایش مصرف مایعات برای رقیق شدن ادرار و جلوگیری از تشکیل کریستال ها می باشد  و یا داروهایی را برای تسکین درد یا جلوگیری از عفونت نیز تجویز می شود. ولی درباره سنگ مثانه، درمان به اندازه سنگ بستگی دارد. سنگ های کوچک به خودی خود از بین می روند، در حالی که سنگ های بزرگتر معمولا نیاز به درمان با دارو، امواج شوک یا جراحی دارند.

در صورت ابتلا به هر یک از علائم شن مثانه یا سنگ مثانه، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. درمان زودهنگام به جلوگیری از عوارضی، مانند عفونت مجاری ادراری، کمک می کند.موسسه هایی که با اعزام کادر درمانی به منزل بیمار خدمات ارائه می دهند، نقش زیادی در کاهش استرس بیماران دارند آنها خدماتی مانند صدور گواهی فوت در منزل ، تست پاپ اسمیر در منزل و انواع تصویربرداری و … را ارائه می‌دهند و باعث صرفه جویی در وقت بیماران و خراسان می‌گردند.

 سنگ های کلیه چگونه به مثانه می روند؟

شاید برایتان عجیب باشد بدانید که سنگ های کلیه گاها به مثانه راه می یابند. سنگ های کلیه گاهی اوقات از طریق لوله‌هایی( حالب) که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه منتقل می‌کنند، به مثانه راه می‌یابند، حالِب‌ها عضلاتی دارند که مرتبا منقبض و شل می‌شوند تا ادرار را به سمت مثانه حرکت دهند. زمانی که سنگ کلیه کوچکتر از 6 میلی متر باشد، می تواند با این انقباض عضلات حرکت کرده و از حالب عبور کند.پس از ورود سنگ به مثانه، گاهی اوقات سنگ ها بدون ایجاد هیچ مشکلی از طریق مجرای ادرار دفع می شوند. با این حال، در برخی موارد، سنگ ها بزرگ بوده  و نمی توانند از مجرای ادرار عبور کنند و در مثانه گیر می کنند و در نهایت منجر به علائمی مانند درد مثانه، سوزش ادرار، دفع مکرر ادرار، خون در ادرار و مشکل در دفع ادرار می شوند.

در صورت ابتلا به سنگ مثانه، مراجعه به متخصص اورولوژی برای درمان ضروری است. درمان معمولاً با استفاده از عبور سنگ از طریق ادرار یا برداشتن آن با روش های پزشکی که در این مقاله نام بردیم، انجام می شود.