مسمومیت غذایی معمولا در نتیجه مصرف مواد غذایی آلوده به میکروارگانیسمهای بیماریزا که ترشح سم میکنند، ایجاد میشود. در مدت کوتاهی منجربه ضعیفشدن قابل توجه بدن میشود. مسمومیت غذایی بلافاصله پس از ایجاد آن علائم آن ظاهر میشود و معمولا بعد از چند روز یا حتی چند ساعت از بین میرود. علائم مسمومیت غذایی چیست؟ درمان سریع مسمومیت غذایی و درمان خانگی آن چیست؟ در هنگام مسمومیت غذایی چه بخوریم تا سریع بهبود پیدا کنیم؟ در ادامه به همه این پرسشها پاسخ خواهیم داد.
مسمومیت غذایی چیست؟
همانطور که از نام مسمومیت غذایی پیداست، با خوردن غذای آلوده به باکتری یا سمومی که آنها تولید میکنند، رخ میدهد و اغلب پس از مصرف مواد غذایی مخصوصا مواد خام حیوانی مانند گوشت، تخم مرغ و شیر رخ میدهد. یکی از میکروارگانیسمهای مرتبط با مسمومیت غذایی باسیل سالمونلا است که معمولا در گوشت و تخم مرغ یافت میشود. مسمومیتها اغلب در تابستان اتفاق میافتد؛ زیرا در فصل تابستان درجه حرارت بالاست و این موضوع باعث میشود محیطی مساعد برای رشد و تکثیر میکروارگانیسمها ایجاد شود. در اکثر مواقع، مسمومیت غذایی برای سلامتی خطرناک نبوده و تهدیدکننده زندگی نیست اما در موارد شدید و نادر، مسمومیت غذایی میتواند کشنده باشد.
علائم مسمومیت غذایی ممکن است 1 تا 24 ساعت پس از خوردن غذای آلوده ظاهر میشود. دوره نهفتگی این بیماری، یعنی از لحظه ابتلا تا ظهور اولین علائم، کوتاه است و از چند دقیقه تا چند ساعت متغیر است. ازآنجاکه علائم بسیار سریع پس از خوردن غذای آلوده ظاهر میشوند، معمولا تشخیص دلیل بروز مسمومیت آسان است. برای کاهش درد ناشی از انواع بیماریها میتوانید از تزریق آمپول کتورولاک استفاده کنید.
علائم مسمومیت غذایی
بسته به عامل ایجادکننده مسمومیت غذایی، علائم ممکن است در زمانهای مختلف پس از خوردن غذای آلوده ظاهر شوند و شدت آنها ممکن است متفاوت باشد. بااینحال، علائم معمولاً پس از 1 تا 48 ساعت پس از خوردن غذای مورد نظر ظاهر میشوند. پیش از اینکه بهدنبال درمان سریع مسمومیت غذایی بزرگسالان باشید، باید از وجود علائم گوارشی زیر مطمئن شوید.
- معدهدرد
- اسهال
- حالت تهوع
- استفراغ
درصورت طولانیشدن مسمومیت ممکن است علائم زیر ظاهر شوند.
- تبولرز
- درد عضلانی
- مدفوع خونی
- کمآبی بدن
- ضعف
برای درمان سریع اسهال بزرگسالان باید به متخصص داخلی مراجعه کنید و شرح حال دقیقی از خود ارائه دهید.
علت مسمومیت غذایی
بیشتر مسمومیتهایی که از طریق خوردن غذا ایجاد می شوند، توسط یکی از عوامل زیر ایجاد میشوند. شناخت این دلایل میتواند به درمان مسمومیت غذایی در خانه کمک کند.
مسمومیت غذایی با باکتریها
مسمومیتهای باکتریایی اغلب توسط باکتریهایی از جنس سالمونلا، شیگلا، کمپیلوباکتر، استافیلوکوکوس و اشریشیا ایجاد میشود. این باکتریها معمولا با خوردن گوشت کهنه، ماهی، بستنی، کیک، سس مایونز به بدن منتقل میشوند.
مسمومیت بوتولیسم نوعی مسمومیت باکتریایی است که در نتیجه خوردن مواد غذایی حاوی سموم ترشحشده توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد میشود. علائم مسمومیت بوتولیسم شامل فلج عضلات تنفسی، اختلال در هوشیاری و بینایی و مشکلات گوارشی به شکل استفراغ و اسهال است. بدون پاسخ کافی سریع، چنین مسمومیتی میتواند منجربه آسیب طولانی مدت عصبی، نارسایی تنفسی و حتی مرگ شود. برای اطمینان از سلامت قلب میتوانید از ویزیت متخصص قلب در منزل استفاده کنید.
مسمومیت غذایی با انگلها
مسمومیت غذایی توسط انگلها به اندازه مسمومیت غذایی بهدلیل باکتریها رایج نیست اما انگلهایی که از طریق غذا منتشر میشوند بسیار خطرناک هستند. درصورتیکه انگلها در روده افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و همچنین خانمهای باردار مستقر شوند، آنها را با مشکلات زیادی روبهرو میکنند.
مسمومیت غذایی با ویروسها
یکی دیگر از علتهای مسمومیت غذایی که ویروسها هستند. نورو ویروس هر سال افراد زیادی را مسموم میکند. ویروس هپاتیت ای یک بیماری خطرناک است که میتواند از طریق غذا منتقل شود.
مسمومیت غذایی با قارچ
مسمومیت با قارچ در اثر خوردن غذای کپکزده ایجاد میشود. قارچها مایکوتوکسینهایی تولید میکنند که برای سلامتی مضر بوده و در برابر عملیات حرارتی مانند پختوپز یا تخمیر مقاوم هستند، آنها جهشزا و سرطانزا هستند و ممکن است باعث آسیب به کبد و کلیه شوند. برای بررسی مسمومیت در کودکان و درمان آن باید از ویزیت متخصص اطفال در منزل استفاده کنید.
درمان سریع مسمومیت غذایی
در هنگام مسمومیت غذایی، بهدلیل ایجاد اسهال و استفراغ، حفظ هیدراتاسیون کافی بدن ضروری است و اولویت دارد. بنابراین برای درمان سریع مسمومیت غذایی باید بهدنبال رفع کمبود آب بدن باشید که بهترین راه سرم تراپی در منزل یا درمانگاه است. همچنین میتوانید از داروهای موجود در داروخانهها استفاده کنید که به شما در جبران الکترولیتهای ازدسترفته کمک میکند.
هنگامی که علائم بهآرامی فروکش کرد، نان خشک و برنج کته بههمراه ماست باید بهتدریج مصرف شود. با بهبود حال خود، میتوانید گوشت پختهشده بدون چربی را در مقدار کم مصرف کنید. توصیه میشود برای چند روز آینده یک رژیم غذایی آسان هضم را ادامه دهید و از محصولاتی که میتوانند دستگاه گوارش را تحریک کنند (سخت برای هضم، نفخ، فرآوردههای سرخشده) اجتناب کنید تا التهاب رودهها بهبود یابد.
به یاد داشته باشید که درصورت داشتن علائمی مانند اسهال و استفراغ از خوردن میوهای غیر از موز خودداری کنید؛ زیرا باعث تشدید علائم میشود. بهطور کلی باید برای درمان مسمومیت غذایی به یاد داشته باشید که یک عنصر بسیار مهم در درمان مسمومیت غذایی، جدای از آبرسانی، تغذیه مناسب است. درصورت مسمومیت غذایی، رعایت رژیم غذایی و دفعات وعدههای غذایی مانند قبل توصیه میشود. روزهگرفتن توصیه نمیشود و تا چند روز پس از مسمومیت مضر است؛ زیرا در هنگام استفراغ و اسهال شدید، بدن شما ضعیف و کم آب میشود؛ بنابراین باید آب و مواد انرژی را برای آن تامین کنید. یکی از راههای برطرفکردن مشکلات گوارشی استفاده از خدمات تنقیه در منزل است.
درمان خانگی مسمومیت غذایی
درصورت مسمومیت غذایی، درمان سریع و فوری از اهمیت بالایی برخوردار است و نیازمند مراجعه به پزشک یا تیم اورژانسی است. برای اینکه در این راستا بهترین اقدامات را انجام دهید، اقدامات زیر را انجام دهید.
- با مصرف آب و مایعات، آب ازدسترفته بدنتان را تامین کنید.
- به غیر از آب، آبمیوه رقیق، نوشیدن آب، چای کمرنگ، دمکرده نعناع یا بابونه بههمراه سرمتراپی میتواند کمککننده باشد.
- به یاد داشته باشید که شما باید مایعات را در جرعههای کوچک بنوشید.
- خوراکیهای نرم و سبک میل کنید.
- درصورت تب، احساس سردی یا گرمی، استفاده از کمپرس خنک حرارت را کنترل کنید.
زمان مناسب برای مراجعه به پزشک
گاهی اوقات مسمومیت بهمرور زمان و با استفاده از روشهای درمان مسمومیت غذایی در خانه برطرف میشود. اما اگر باردار هستید، کودک زیر 5 سال یا سالمند بالای 65 سال در نزدیکی شما به این مشکل دچار شده، فورا با پزشک مشورت کنید. علائم حادی که بالاتر به آن اشاره کردیم، بهمعنای نیاز شدید شما به ویزیت توسط پزشک است. همراه طب مجموعهای از بهترین پزشکان، پرستاران و کارشناسان را گرد هم آورده تا انواع خدمات از درمان مسمومیت تا پانسمان زخم در منزل را ارائه دهند.