تراکئوستومی چیست و چه کسانی به آن نیاز دارند؟ تنفس راحت و بی‌دردسر یکی از تعمت‌های بزرگ زندگی است که افراد به دلایل مختلفی مثل جراحی یا بیماری از آن محروم هستند. در علم پزشکی راهکارهایی برای بازگرداندن این نعمت به بیمار وجود دارد که یکی از آن‌ها تراکئوستومی است. در ادامه این مقاله قصد داریم به چیستی تراک گلو، مزایا، عوارض، نتایج و سایر جزئیات مربوط به عمل تراکستومی اشاره کنیم.
تراکئوستومی چیست؟
یکی از سایت‌هایی که به‌طور مفصل به این عمل پرداخته، clevelandclinic.org است که آن را به شکل زیر تشریح می‌کند.
A tracheostomy — also called a tracheotomy — is a surgical opening that’s made through your neck into your trachea (windpipe). A tracheostomy opens your airway and helps you breathe
Depending on the specific situation, a tracheostomy might be temporary or permanent
"تراکئوستومی (Tracheostomy) یا تراکئوتومی یک سوراخ جراحی است که از طریق گردن در داخل نای ایجاد می‌شود. این سوراخ با ایجاد یک راه هوایی، تنفس را برای شما راحت می‌کند. بر‌اساس شرایط بیمار، این عمل می‌تواند موقتی یا دائمی باشد." گاهی اوقات نیز پزشک برای درمان بسیاری از مشکلات تنفسی اجاره دستگاه بای پپ را پیشنهاد می‌کند.
کاربرد عمل تراکئوستومی چیست؟
اگر با یکی از مشکلات زیر دست‌وپنجه نرم می‌کنید، احتمالا به عمل تراکئوستومی نیاز پیدا خواهید کرد.
- انسداد راه هوایی (بینی، دهان یا گلو)
- مشکل در بلع
- مشکل در تنفس به‌دلیل آسیب‌دیدگی، تورم یا شرایط ریوی
- جراحی حنجره یا حلق
- نیاز به تهویه مکانیکی برای بیش از یک هفته
مزایای تراکئوستومی چیست؟
تراک گلو مزایای زیادی خصوصا در مقایسه با لوله‌گذاری نایی (tracheal intubation) دارد. در ادامه به این مزایا اشاره می‌کنیم تا با آن بیشتر آشنا شوید.
- راحتی بیمار
- کاهش نیاز به آرام‌بخش
- جدا‌کردن راحت
- توانبخشی سریع‌تر
- تغذیه بهتر
در برخی از مواقع برای درمان و بهبود وضعیت بیمار از آی سی یو در منزل استفاده می‌شود.
خطرات یا عوارض تراک گلو
مانند هر روش جراحی دیگری، برخی از خطرات مرتبط با این جراحی وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود.
- خون‌ریزی
- عفونت
- آسیب به مری
- آسیب به نای
- شکاف غیر‌طبیعی بین نای و مری (فیستول‌تراکئو)
- آسیب به عصب حنجره
- مسدود‌شدن تراکئوستومی
- حبس هوای ریه‌ها در قفسه سینه یا زیر پوست
به یاد داشته باشید که تمیز نگهداشتن لوله تراکئوستومی و پیروی از دستورالعمل‌های توصیه‌شده ریسک همه این عوارض را کاهش می‌دهد و جای نگرانی نیست. برای بهبود تنفس می‌توانید از ساکشن ریه در منزل نیز استفاده کنید.
آمادگی قبل از تراکئوستومی
در‌صورتی‌که برای شرایط یا بیماری خاص یک بیمار مثل جراحی سرطان به سوراخ کردن گلو نیاز داشته باشید، پزشک به شما می‌گوید که چگونه باید آماده شوید. یکی از کار‌هایی که باید پیش از عمل انجام دهید، ناشتا‌بودن از چند ساعت قبل است. اما اگر این عمل اورژانسی باشد، زمانی برای آماده‌شدن نخواهید داشت. اگر زمان کافی برای آمادگی داشته باشید بهتر است نکات زیر را در نظر بگیرید؛ زیرا برنامه‌ریزی به شما احساس آرامش و اعتماد بیشتری می‌دهد.
- از پزشک خود بپرسید که چه مدت باید در بیمارستان بمانید.
- قبل از عمل، ترتیبی دهید که یک پرستار یا متخصص را به خانه بیاورید.
- هرگونه لوازمی که به توصیه پزشک بعد از عمل نیاز دارید، تهیه کنید.
- اقداماتی برای حرکت بیشتر بدن در نظر بگیرید.
- اگر سیگار می‌کشید، به ترک آن فکر کنید.
- درباره عوارض عمل از پزشک سوال کنید.
یکی دیگر از نکاتی که برای تنفس راحت‌تر بیمار توصیه می‌شود، اجاره ونتیلاتور در تهران است.
آیا تراکئوستومی باعث مرگ می شود؟
پیش از اینکه به درصد احتمال مرگ در اثر عمل تراک گلو بگوییم، باید اشاره کنیم که سالانه بیش از 100 هزار نفر در آمریکا این عمل را انجام می‌دهد. این عمل به بیمار کمک می‌کند که راحت‌تر بتواند نفس بکشد و اگر زیر نظر متخصص با‌تجربه انجام شود، هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد. با‌این‌حال، در برخی از موارد محدود آمار‌هایی از مرگ پس از این جراحی وجود دارد. یکی دیگر از نکاتی که باید نسبت به آن آگاه باشید، این است که آمبولی ریه چیه.
نحوه انجام عمل تراکئوستومی
معمولا به اکثر بیماران بیهوشی عمومی داده می‌شود تا درد را احساس نکنند. در زمان بیهوشی قسمتی از گردن که باید سوراخ شود، یک آمپول بی‌حسی تزریق می‌کنند. در پاسخ به این سوال که عمل تراکئوستومی چقدر طول میکشد، باید بگوییم که فقط به 20 تا 45 دقیقه زمان نیاز است. به‌طور دقیق‌تر مراحل این عمل شامل موارد زیر است.
- در‌حالیکه به پشت دراز کشیده‌اید، پزشک یک برش در گردن شما ایجاد می‌کند.
- این برش از حلقه‌های غضروفی دیواره بیرونی نای عبور می‌کند.
- سوراخ به‌اندازه کافی باز می‌شود تا لوله تراکئوستومی داخل آن قرار بگیرد.
- اگر به دستگاه نیاز داشته باشید، پزشک لوله را به سیستم تنفس مصنوعی وصل می‌کند.
- پزشک یک باند را دور گردن شما می‌بندد تا لوله، محکم در جای خود قرار بگیرد.
- اگر باند نتواند لوله را دور گردن نگهدارد، پزشک از بخیه برای این کار استفاده می‌کند.
نتایج عمل تراک چیست؟
اگر شرایطی که باعث نیاز به این عمل شده، برطرف شود یعنی زمان برداشتن تراک گلو رسیده است. شرایطی که پزشک برداشتن آن را توصیه می‌کند، شامل موارد زیر است.
به‌طور مستقل می‌توانید نفس بکشید.
- جراحت نای برطرف شده است.
- انسداد نای برطرف شده است.
پیش از اینکه لوله را بردارید، پزشک باید مطمئن شود که این کار خطری برای شما نخواهد داشت. از همین رو، باید آزمایشاتی برای شما انجام بگیرد. اگر تراکئوستومی موقت باشد، با برداشتن لوله فقط یک اسکار کوچک بر‌جای می‌ماند. اما اگر تراک کوتاه‌مدت انجام دهید احتمالا شکاف خود‌به‌خود بسته خواهد شد. در نهایت اگر تراک شما طولانی‌مدت باشد، ممکن است فیستول نای پوستی بر جای بگذارد و به‌طور کامل بسته نشود. در این شرایط برای بستن شکاف باید جراحی انجام دهید.
زندگی پس از تراکئوستومی
طبیعتا پس از عمل تراک به زمان نیاز دارید تا با شرایط جدید در حین غذا‌خوردن ارتباط برقرار کنید. حتی اگر این لوله دائمی باشد، همچنان می‌توانید زندگی طولانی و خوبی داشته باشید. مطمئن باشید که پزشک شما با توصیه‌های لازم به چگونگی بهبود کیفیت زندگی‌تان پس از این عمل کمک می‌کند. پزشکان همراه طب با دانش و تجربه فوق‌العاده‌ای که دارند در جهت درمان آسپیره ریه یا انجام عمل تراک در کنار شما هستند.