از کجا بفهمم بیماری دوقطبی دارم؟ گاهی بسیاری از افراد وقتی با اندوه یا خلق شاد خود مواجه می‌شوند، برچسب دوقطبی‌بودن را بر خود می‌زنند. این در‌حالی‌ست که تشخیص و بررسی آن اصلا کار ساده‌ای نیست. علائم و روش‌های تشخیصی مختلفی وجود دارد که باید زیر نظر پزشک آن‌ها را بررسی کنید تا به یک نتیجه قطعی در این باره برسید. در ادامه این مقاله قصد داریم به انواع اختلال دوقطبی، درمان، علائم و اینکه دوقطبی یعنی چی بپردازیم.
انواع اختلال دوقطبی
یکی از نکاتی که باید از آن با‌خبر شوید، این است که انواع مختلفی از این اختلال وجود دارد. این مشکل می‌تواند به شکل‌های متفاوت بر فرد اثر بگذارد و این تا حدی به نوع آن بستگی دارد. برای اینکه بدانید دوقطبی یعنی چی، به دو نوع این اختلال پرداخته‌ایم تا با آن بیشتر آشنا شوید.
دوقطبی نوع یک
دوقطبی نوع 1 یا کلاسیک هم دوره افسردگی و هم دوره شیدایی دارد. دوره‌های شیدایی آن یک تا چند روز طول می‌کشد تا حدی که فرد را به سمت مراجعه به پزشک سوق می‌دهد. دوره شیدایی شامل خلق‌و‌خوی بسیار بالا یا تحریک‌پذیر است. افراد مبتلا به این نوع اختلال دوقطبی ممکن است دوره‌های افسردگی را نیز تجربه کنند. آن‌ها گاهی هر دو علائم را هم‌زمان تجربه می‌کنند که به آن (اپیزود مختلط) می‌گویند. گاهی نیز بیمار علائم روان‌پریشی را در طول دوره افسردگی یا شیدایی تجربه می‌کند.
دوقطبی نوع دو
در این نوع اختلال، بیمار با اپیزودهای نیمه‌شیدایی همراه با حالت غیر‌عادی انرژی ذهنی روبه‌رو می‌شود که بر خلق‌وخو، افکار و رفتارهای او اثر می‌گذارد. اپیزودهای شیدایی دوقطبی نوع دو به‌اندازه نوع یک شدید نیستند. همچنین احتمال دارد که مدت زمان آن‌ها کوتاه‌تر از نوع یک باشد. افراد مبتلا به دوقطبی نوع دو نیز ممکن است با نشانه‌های روان‌پریشی روبه‌رو باشند. برای تشخیص نوع اختلال می‌توانید از خدمات ویزیت روانپزشک در منزل بهره‌مند شوید.
بیماری دوقطبی چه علائمی دارد؟
سایت healthline.com به‌طور مفصل درباره این اختلال و نشانه‌ها در هر یک از انواع آن پرداخته است.
To receive a diagnosis of bipolar disorder, you must experience at least one period of mania or hypomania
These both involve feelings of excitement, impulsivity, and high energy, but hypomania is considered less severe than mania. Mania symptoms can affect your day-to-day life at work or home. Hypomania symptoms typically don’t cause as much disruption, but they can still be distressing
Some people living with bipolar disorder also experience major depressive episodes or “down” moods
"برای تشخیص اختلال دوقطبی، باید حداقل یک دوره شیدایی یا هیپومانیا را تجربه کنید. هر‌دو شامل احساسات هیجانی، تکانشگری و انرژی زیاد است، اما هیپومانیا شدیدتر از شیدایی در نظر گرفته می‌شود. علائم شیدایی می‌تواند بر زندگی روزمره شما در محل کار یا خانه تأثیر بگذارد. علائم هیپومانیا معمولا اختلال زیادی ایجاد نمی‌کند، اما همچنان می‌تواند ناراحت‌کننده باشد. برخی از افرادی که با اختلال دوقطبی زندگی می‌کنند، دوره‌های افسردگی اساسی یا خلق‌و‌خوی «پایین» را نیز تجربه می‌کنند."
سه علامت اصلی افسردگی، شیدایی و نیمه‌شیدایی از ویژگی‌های اصلی اختلال دوقطبی هستند. انواع مختلف این اختلال شامل ترکیبات متفاوتی از علائم هستند که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
در مرحله شیدایی بیماری دوقطبی چه علائمی دارد؟
برای اینکه بدانید دوقطبی بدون یعنی چه، باید علائم این اختلال را در مرحله شیدایی بررسی کنید.
- احساس سرخوشی بسیار زیاد
- توهمات مربوط به مهم‌بودن
- سطح بالای خلاقیت، انرژی و فعالیت
- اشتهای ضعیف و کاهش وزن
- خواب کم یا بی‌خوابی
- تند صحبت‌کردن
- هذیان و توهم
- ایده‌های بزرگ و غیر‌واقعی
- تمرکز ضعیف
- انتخاب لباس‌های رنگارنگ
- فعالیت جنسی ریسکی
در مرحله افسردگی بیماری دوقطبی چه علائمی دارد؟
علائم دوقطبی در شرایط افسردگی در بسیاری از موارد با حالت شیدایی متفاوت است و شامل موارد زیر می‌شود.
- احساس غم یا نا‌امیدی
- کاهش علاقه به فعالیت‌های لذت‌بخش
- کناره‌گیری از خانواده و دوستان
- اختلال در خواب (معمولا خواب بیش از حد)
- کاهش انرژی و احساس خستگی
- احساس گناه
- کند‌شدن فعالیت فیزیکی
- مشکلات تمرکز
- عزت‌نفس پایین
- افکار خودکشی
برای اینکه بدانید برای درمان دوقطبی به چه کسی مراجعه کنید، باید از تفاوت روانشناس و روانپزشک با‌خبر شوید.
علت بیماری دوقطبی چیست؟
کارشناسان این حوزه هنوز نمی‌دانند که دقیقا چه چیزی باعث ابتلا به این اختلال می‌شود. ژنتیک می‌تواند نقش مهمی در ابتلا به این اختلال داشته باشد. اگر یکی از اعضای خانواده شما به آن دچار باشد، شانس ابتلای شما نیز افزایش پیدا می‌کند. اگر فقط یکی از اعضای خانواده مثل پدر، مادر، خواهر یا برادر شما به این اختلال دچار شوند، احتمال ابتلای شما 13 درصد خواهد بود. اما اگر هر‌دو والدین با آن درگیر باشند، خطر ابتلای شما نیز افزایش پیدا می‌کند. برای برخی دیگر از افراد ممکن است عوامل استرس‌زا باعث بروز این اختلال شود که شامل موارد زیر می‌شوند.
- مشکلات رابطه
- آزار جسمی، جنسی یا عاطفی
- مرگ عزیزان
- بیماری جسمی
- از‌دست‌دادن شغل یا مشکلات شغلی
- مشکلات خواب
- اضطراب مالی
تست اختلال دوقطبی
برای اینکه درک کنید دوقطبی بودن یعنی چه و چطور تشخیص داده می‌شود، باید زیر نظر پزشک و به روش‌های زیر خود را ارزیابی کنید.
معاینه فیزیکی
پزشک یک معاینه فیزیکی یا تست‌های آزمایشگاهی برای شما انجام می‌دهد تا هرگونه مشکل و منشاء علائم شما را پیدا کند. برای این کار می‌توانید از خدمات ویزیت پزشک متخصص در منزل استفاده کنید.
ارزیابی سلامت روان
پزشک متخصص شما را به یک روانپزشک ارجاع می‌دهد تا درباره افکار، احساسات و الگوهای رفتاری شما گفتگویی شکل بگیرد. در این راستا سوالاتی از شما پرسیده می‌شود و در‌صورت لزوم اطلاعاتی از اعضای خانواده یا اطرافیان شما گرفته می‌شود.
نمودار خلقی
این امکان نیز وجود دارد که پزشک از شما بخواهد یک بررسی روزانه از خلق‌وخو، الگوی خواب یا سایر عوامل مربوط به تشخیص و درمان این اختلال ارائه دهید. برای بررسی این فاکتور نیز می‌توانید از خدمات پزشکی در منزل تهران استفاده کنید.
آیا بیماری دوقطبی قابل درمان است؟
یکی از سوالات مهمی که پرسیده می‌شود، این است که طول عمر بیماران دوقطبی و درمان آن چگونه است؟ روش‌های درمانی مختلفی برای این مشکل وجود دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
داروها
دارو‌های توصیه‌شده توسط پزشک به تناسب مشکل و سطح اختلال بیمار شامل موارد زیر است.
- تثبیت‌کننده خلق‌وخو مانند لیتیوم
- ضد‌روان‌پریشی مانند اولانزاپین
- ضد‌افسردگی-ضد‌روان‌پریشی مانند فلوکستین-الانزاپین
- بنزودیازپین‌ها
روان‌درمانی
برای کنترل و درمان زن‌ها و مردهای دوقطبی از رویکرد‌های درمانی مختلفی مثل درمان شناختی-رفتاری استفاده می‌شود. روان‌درمانگر با قالب‌بندی مجدد احساسات ناراحت‌کننده و درک الگوهای فکری بیمار به او کمک می‌کند.
گزینه‌های دیگر درمان
روش‌های دیگری نیز برای درمان و کنترل اختلال دوقطبی استفاده می‌شود که شامل موارد زیر است.
- الکتروشوک‌درمانی
- دارو‌های خواب
- مکمل‌ها
- طب سوزنی
- درمان‌های طبیعی برای اختلال دوقطبی
در بیماران با سنین بالا بهتر است ابتدا علت توهم در سالمندان را بدانید و بعد با روش‌های درمانی مختلف آشنا شوید.
ادامه زندگی با اختلال دوقطبی
در‌نهایت، اختلال قطبی از آن دسته مشکلات روان است که باید یاد بگیرید چطور با آن زندگی کنید. این اختلال می‌تواند بر کیفیت زندگی و طول عمر بیماران دوقطبی اثر بگذارد. از همین رو بسیار مهم است که نحوه کنترل و راه‌های درمان آن را بدانید. پزشکان همراه طب آماده هستند تا به شما در این راستا کمک کنند که راحت‌تر با این اختلال زندگی کنید.